368
niya ang saya nga sukla kag ang kamisa nga pinya kag binayluhan sing panapot nga europanhon; inislan niya ang kinaandan nga
gawi nga pinilipinhon sing di-tunay nga mga butang, kag sa mga
panapot nga naghatag sa iya sing dagway nga malain nga pagkalangitnon nagtublag sia sang kahidaitan sang tanan nga malinong
kag mapinanilagon nga mga kaingod.
Ang bana nga wala paggwa nga naglakat — ang asawa indi maluyag nga makit-an ang iya pagkapiang, — gindala niya ang iya asawa sa mga duog nga naligwin sa daku nga kasubb sang amo nga asawa, nga luyag niya ipakilala ang iya bana sa mga duog nga palasyahan nga makita sang madamb, apang naghipos lamang sia tungod ginhalungan niya ang ila pag-agum sang dugos-bulan.
Nagsugod ang lati sang maghambal sia sa iya asawa nahanungod sang uyakop nga bugas, nga nagsiling nga ang amo nga uyakop, indi tunay indi sunb sa ugali; nagsampok ang mga kilay ni Donya Victorina kag tinulok sia sa postiso nga mga ngipon. Humipos sia kag nahangpan niya ang iya kaluya.
Nagtuo sia nga madali na lang sia nga mangin-iloy kag ginpasayod niya ini sa tanan niya nga abyan:
—Sa maabot nga bulan, ako kag si de Espadana makadto kami sa Peninsula; indi ako maluyag nga ang amon anak mabun-ag diri kag tawgon sia nga manriribok.
Ginbutangan niya sing de ang apelyido sang iya bana; ang de wala man sing ano nga bili kag naghatag sing pagkamalahalon sa ngalan. Kon sia magpirma ginbutang niya sing amo ini: Vic torina de los Reyes de de Espadana; ini’ng de sa Espadana iya lamang kabuangan; bisan ang nagbalhag sang iya mga tarheta, bisan ang iya bana indi makakakas sa iya ulo.
—Kon isa lamang ka de ang ibutang ko mapatihan nga wala ka sina, tunto! — Hambal niya sa iya bana.
Padayon nga naghambal sia sang iya mga pagpanghimos sa pagpanakayon, nasaulo niya ang mga ngalan nga pagahapitan nila, kag makaluloyag nga pamatian sia kon maghambal: — “Tanawon ko ang ismo (18) sa Kanal sang Suez; si De Espadana nagapati nga amo ang labing’ matahum kag si De Espadana nakalibot sang bug-os nga kalibutan. Ayhan indi na ako magbalik sa sini nga pungsod sang mga bukidnon. Wala ak6 matawo sa pagpuyo diri: bagay pa sa akon ang Aden uk6n Port Said; kutob sang bata
(18) Ismo — Isa ka diladila nga duta nga nagaangot sang duha ka kontinente uk6n malagpad nga kadutaan.
