348
kag nagsiling sa akon nga mahambalanay kami sini pagkatapos
sang mga pandot.
—Hand nga buligan ka sang Diwa! — Siling sang tigulang kag buot na malakat.
—Indi ka maluyag magtan-aw sang gwa?
—Salamat! Sa pagdamgo kag sa paghambal sang wala’y naigban tuman na ako sa akon kaugalingon, — sabat sang pilosopo nga nagyuhom nga may yaguta. — Apang karon nadumdoman ko, wala gid makapatalupangod sa imo ang batasan sang aton banwa? Mahidaiton, maluyag sang mga talan-awon nga nagalupok, sang mga inaway nga duguon; makiangayon, nagahangad sa mga empcrador, mga han kag mga bathari; indi matinuohon, nagakaputo sa mga kadayawan sang pagtuo; ang aton kababaen-an may isa ka gawl nga malulot, kag ginakunyag kon ang isa ka bathara magbakyaw sang bangkaw . . . Nakasayod ka kon tungod sa ano ini? Kay . . .
Ang pagsampot ni Maria Clara kag sang iya mga abyan nga babae umutod sang sugilanon. Binaton sila ni Don Filipo kag inubayan pakadto sa ila mga pulungkban. Sa ulihe nagsampot ang kura nga may upod nga isa ka pransiskano kag pila ka katsila. Kabuylog sa kura nagsalampot man ang iban nga mga pumoluyo nga ang ila katungdanan amo ang pag-ubay sa mga prayle.
—Ginapadyaan man ina sila sang Diwa sa isa ka kinabuhi! — Siling ni tigulang Tasio nga nagpalayo.
Ang palagwaon ginsugdan nanday Chananay kag Marianito nga ginhingalanan nga Si Crispino ag ang Komare.(1) Ang tanan nga mata kag dulonggan nabuyok sa entablado Iwas lamang sang isa: si P. Salvi. Daw wala magkadto didto Iwas sa pagbantay lamang kay Maria Clara, nga ang iya sini kasubo naghatag sa iya kagayunan sing isa ka dagway nga labing’ huwaran kag makailila nga mahangpan nga gintulok niya ini nga lin-ay nga may paghangad. Apang ang mga mata sang pransiskano, nga natagb sing madalum sa iya naglupyak nga mga ilalakob, wala paghambal sang paghangad: sa sinang’ masubo nga panulok mabasa ang daw wa la’y paglaum nga kasubo: sa amo nga mga mata mapanganinawan ni Cain kutob sa malayo ang Paraiso, nga ang iya mga kalipay ginsaysay sa iya sang iya Iloy.
Natapos ang gwa sang magsulod si Ibarra; ang iya pagtam-
(1) Si Crispino kag ang Komare — Sarswela nga sinadto.
