MGA HINAMBALHAMBAL307
—Ginapaabót ko, — siling ni D. Felipo nga nagbayluhanay silá sing panulok ni Kpn. Basilio, nga ang banwa indi magpabayâ sa iya. Dapat naton dumdumón ang nabuhat sang iya panimalay kag ang iya ginabuhat karón. Kag kon halimbawà, nahadlok ang banwa maghipos, ang iya mga abyan...
—Apang, mga ginùo, —tublag sang gobernadorsilyo, —anó ang sarang naton mahimò? Anó ang mahimò sang banwa? Maskin anó ang mahanabò, ang mga prayle may katarungan gihapon!
—May katarungan silá gihapon, kag kitá sa gihapon nagahatag sinâ, — sabát ni D. Felipo nga nadulàan sing pagpailob nga tinigdà niya ang pagmitlang sang tinagâ nga "gihapon". — Ihatag inâ sa amon sing makaisá lamang kag masugilanon kitá ugaling! Kinalot sang gobernadorsilyo ang iya ulo kag tumanglà sa kísami sumabát nga maaslum ang tingog:
—Ay! Ang kainit sang dugô! Daw walâ pa kamó gihapon makahibaló kon diín kitá nga pungsod; walâ ninyo makilala ang aton mga kasimanwa. Ang mga prayle manggaranon kag silá nagahiliugyon, kag kitá nagapinutápotá kag mga imol. Hùo! Tilawí silá kag apinan kag makità ninyo kon anó ang ila pagbiyà sa inyo nga mabilin nga isa-isa lamang sa pag-atubang sa gamó.
—Huo! — Hambal ni D. Filipo nga may kahanusbò. — Mahanabò inâ samtang ang ginahunâhonà amó inâ, samtang ang ka hadlok kag ang pagpailob bilangon nga alangay lamang. Kon ang talupangdon naton ang malain nga maabót sa kinahanglanon nga maayo; sa gilayón matambong ang kahadlok kag indì ang pag salig: ang tagsa nagahunâhonà sa iya lamang kaugalingon, walâ sa ibán, gani nga maluya kitá tanán!
—Hantì maayo, maghunâhonà sa ibán sangsa inyo kaugali ngon kag makità ninyo nga mabilin kamó nga binitay!(3) Wala kamó makahibaló hurubaton sang nga kinatsilâ: ang kaluoy nga nahangpan sing maayo(4) nagasugod sa kaugalingon?
—Ang maayo pa nga isilíng mo-sabát sang tenyente mayo:
nga may kataká - nga ang katalaw sa maayo nga tinutuyò naga
sugod sa paiyaiya kag matapos sa kahuloy-an! Karón nga dàan
itanyag ko ang akon paghalín sa Alkalde; ginatak-an na ako nga
____________________
(3) Mabilin kamo nga binitay — Ibilin ang isa nga binitay, nagakahulogán nga ang isá ginlahugán ukón ginsablagán sa iya paglaum ukon ginahandum.
(4) Ang kaluoy nga nahangpan sing maayo... — Nagakahulogán nga nasunod sa pagbulot-an sang kinaugali ang paghatag kalalangan sa kaugalingon nga mga kinahanglan bago magtatap sang ila sang ibán.
