Jump to content

Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/319

From Wikisource
This page has been proofread.


303
ANG PANIAGA


tawo sa kahuloy-an kag sa pagpakahuyâ... Nakità ninyo? Nabatián ninyo ina nga kalinóng? Parì sang isá ka Diwa sa paghidait, nga ang imo bàbà napun-an sang pagkabalaan kag sang pagtuluohan, kag ang tagipusuon sang mga pagbatás, ikaw wala makakilala kon anó ang isá ka amáy... dapat ka magpanumdom sang imo man amáy... Nakita mo? Sa sina nga mga tawo nga imo ginatamay wala sing isá nga subong sa imo! Nahukman na ikáw!

Ang mga tawo nga naglilibot sa iya nga nagtuo nga himuon niya ang isá ka pagpatáy, naghulolag!

—Palayô! —Singgit niya liwát sa tingog nga nagpamahog. —Nano? Nahadlok kamó nga amulitan ko ang akon kamót sa dugô nga mahigkò? Wala balá akó makahambal sa inyo nga ang akon tagipusuon nagapitík sing matawhay? Palayo kamó sa amon! Pamatii, mga pari, mga hukóm, kamó nga nagatuo nga laín kamó nga mga tawo kag nagapahanungód sa inyo kaugalingon sang ibán nga mga kinamatarong! Ang akon amáy isá ka tawo nga dungganon; pamangkutá ninyo ina'ng banwa nga nagapakamahal sang iya handumanan. Ang akon amáy isá ka maayo nga banwahanon: nakaantos siá nahanungód sa akon kag sa kaayuhan sang pungsod. Ang iya balay nabuksan, ang iya latók naaman sa dumalay-o ukón sa tinapok nga nagpalalapit sa iya sa ila pag-antos! Maayo siá nga kristyanos: lunsay maayo ang iya ginhimò kag walâ gid maglupig sa indì makasaráng, kag magdaúgdaog sa makaluluoy... Sa siní nga tawo, (kay P. Dámaso) ginbuksan niya ang mga ganhàan sang iya baláy, ginpakàon niya sa iya latók kag gintawág niya nga iya abyan. Paano ang iya pagbalos? Ginbutangbotangan niya siá, ginhingabót, ginrmahán niya batok sa iya ang mga walâ sing inalung-ong nga gingamit niya ang pagkabalàan sang iya palangakòan, gintampalasanan ang iya lulobngan, gin-amulitan ang kadungganan sang iya handumanan kag iya pa ginhingabót tubtob sa iya pagpahuway sa kamatayon. Kag, wala pa siá maayawi sini, ginahingabót man niya ang anák karón! Ginpalagyuhán ko siá, ginlikawan ko ang iya pagtambong... Nabatián ninyo siá karón nga aga nga nagpakalakás sa walihán, ginsumbong niya ako nga indi matinùohon, kag naghipos lamang akó. Karón nagkarí siá sa pagpakig-away sa akon; ginbatás ko ang paghipos inyo katingala, apang iya gintampalas uli ang labing' balaan nga handumanan sa tanan nga anák... Kamó nga yari dirí, mga parì, mga