Jump to content

Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/22

From Wikisource
This page has been validated.


6
NOLI ME TÁNGERE


pa sa pagpakigsumpong sa mga timawà, ang sangkol nga manogbais nga si B. de Luna indi nga mas-a makapatalang ukón makakibón sa iya; ang mga kinaadman ni Fray Sibyla mabutáng siní sa iya nga subong sang isá ka mangingisdà nga buót madakóp sang sili paagi sa mga siód. Ang dominiko malakâ maghambal kag daw nagtimbang sang iya mga tinagâ.

Sa pihák nga bahin, ang isá, nga pransiskano9 palawakal kag palakompas. Wala'y sapayán nga ang iya buhók nag-amát sing bukáy, daw natipigan niya sing maayo ang iya mabakod nga kinaugali. Ang iya himpit nga mga panagway, ang iya panulok nga makapatawhay sing diutay, ang iya masangkad nga sagang kag mapag-on nga panglawasón naghatag sa iya sing dagway sang isa ka tumandok nga romanhon nga hilúm, kag, sa walâ ginahunâhonàa, madumdomán ninyo ang isá sadto'ng tatlo ka monghe nga ginhambal ni Heine sa iya "Mga diwata nga gintapok", nga sa equinoccio10 sang Setyembre didto sa Tyrol nag-agi silá nga nagsakay sa sakayán sa isá ka linaw, kag sa tagsa ka pagagi nagbutáng silá sa kamót sang makaluluoy nga sakayanon sing kwarta nga pilak, matugnaw subong sang yelo, nga nakapunô sa iya sing kakugmat. Wala'y sapayán, si Fr. Dámaso indi kalatingalahan katulad sa ila: malipayon siá kag kon ang iya panglimog mabaskog, subong sang isá ka tawo nga wala gid pagkagat sang iya dilà, kag nagtuo nga siá santos kag indi na masaway maskin anó ang iya ihambal, ang iya malipayon kag talunghayag nga pangadlaw nagpanas sini nga malaw-ay nga pagbilang sa iya, kag tubtob nga napilitán ang tawo sa pagpasaylo sa iya sa pagpakità sa kadak-an sang iya mga tiíl nga walâ sing mga kalsitén, tiíl kag mga batiis nga bulbulón, nga naghimò sang manggad sang isá ka Mendieta11 sa mga perya sa Quiapo.

Ang isá sang mga timawà isá ka tawo nga diutay, maitum sing bungot, ang talalupangdan lamang sa iya ang ilóng, nga, kon hukman ang iya kadiutayon indi dapat nga mangin-iya; ang isá. isá ka pulá nga pamatan-on, nga daw bag-o lamang mag-abót sa


__________________

(9) Pransiskano - Isá ka tumuluo nga sakop sang katilingban ni San Francisco de Asis.

(10) Equinoccio Panahon nga ang katung-anan sang adlaw nagaagi sa katung-anan man sang kalibutan kag ang adlaw kag gab-i nagahumlad nga alanggay sa pihák kag pihák. Nagakahanabo iní sa Marso 21 (equinoccio vernal) kag Setyembre 23 (equinoccio autumnal.

(11) Mendieta-Tawo nga nakilala sing maayo (sadto nga panahon) sa Manila, tagbantay sa ganhaan sang talatapán sang Alkalde, tagdumala sang mga palagwaon sa kabataan, direktor sang isá ka tiyo bibo kag ibán pa.