Jump to content

Page:Noli-Me-tangere-Hiligaynon-IV-Ni-Jose-Rizal-1963.pdf/216

From Wikisource
This page has been proofread.


200
NOLI ME TÁNGERE


—Ginasugid nga sang gab-i sang ila pagkadulà nabatián ang pilá ka lupók!

—Pilá ka lupók? — Sulit sang alpéres nga tumuiok sa mga nagtalambong.

Iní silá nagtalangutangò sa pagpamatuod.

Hanti si P. Salví sumabát sing mahinay kag sa masakít nga lahóg:

—Karón, nakità nakon nga ikaw walâ gani makadakóp sang mga kriminal, bisán nakasayod sang ginahimò nila sa imo baláy kag maluyag ka maghilabót sa pagkamangwawali kag magtudlò sa ibán sang ila katungdanan. Ikáw dapat maghisayod sang hurubaton nga "labi nga nakasayod ang buang sa iya baláy..."6

—Mga ginùo! Tublag ni Crisóstomo sang makità niya nga ang alpéres nagpalangluspad.— Nahanungód siní luyag ko mahibal-an ang inyo kaisipán sa isá nakon ka hingyù. Ginahunâhonà ko nga itugyan inâ nga buang sa pagtatap sang isá ka maayo nga manogbulong, kag samtang nga sa inyo bulig kag mga pagtudlò pangitàon ang iya mga anak.

Ang pagbalik sang mga sulogùón nga walâ nila makità ang buáng, nagpahipos sa duhá ka magkaaway, nga dumalá sang sinugilanon sa liwan nga bagay.

Natapos ang pagkaon kag samtang nga gindulot ang tsa kag kapé nagapinainpain ang mga pamatan-on kag mga tigulang sa nagkalainlain nga mga gubán. Ang ibán nagkuhà sang mga ahedresar, ang ibán sang mga baraha, apang ang lanubò nga mga babae nga may kaluyag sa paghisayod sang palaabuton, nagpasulabi sa pagpamangkutanon sa Aliling sang Kapalaran.

—Kari ka. Gg. Ibarra! —Singgit ni Kapitán Basilio, nga nalipay sing diutay7—May isá kitá ka kasabà sa napulò kag limá ka tuig, kag walâ sing hukóm sa Audiencia nga nakapamatbat; tanawón naton kon matapos naton inâ sa ahedresan?

—Sa gilayón kag sa daků ko nga kaluyag! — Sabát sang pamatan-on. Hulát anay, kay ang alpéres nagapaalam!

____________________

(6) Labi nga nakasayod ang buang sa iya balay— Ang bug-os nga hu- rubaton siní amó ini: "Labi nga nakasayod ang buang sa iya balay sangsa maalam sa balay sang ibán." Ginapatuhoy iní sa mga may luyag maghisayod sang mga likúm sa mga ginabuhat sang ibán, nga nagapatalupangod sa ila nga labi nakasayod ang tawo sa iya kaugalingon nga mga ginah kot sangsa isá nga nagatulok lamang apang buót magtudlo bísán nga wala niya mahi- bal-i.

(7) Nalipay sing diutay—Isá ka sari sang pulolungon nga ginatawag "eufemismo" sa kinatsilá, nga ang kahulogan nga buót isiling baliskad sangsa mga tinaga. Nalipay slá sing diutay, ang buót hambalón sini nga may kaakig siá ukon may kataká.