kay kon indi masugid sia sa Alkalde batok sa akon. Wala magdulog diri ang malaot ko nga kapalaran; mga pila ka adlaw sang
ulihe nagkaladto sa silong sang kombento ang mga ginikanan
sang kabataan, kag kinahanglan nga tawgon ko sa pagtabang sa
akon ang tanan ko nga pagpaumod. Ginsugdan nila ang pagpatalupangod sa akon sadto'ng mga panahon sang una nga ang
mga manunudlb may ila nga kabubut-on kag nagtudlb katulad
sang pagtudlb sang ila mga katigulangan. “Yadto sila huo ang
matuodtuod nga mga maalam!” Siting nila. “Nanghanot sila
kag tinadlong nila ang tiku nga kahoy. Yadto sila indi mga pamatan-on mga tigulang nga may malawig nga pinaniiran, mga
ubanon kag maid-id! Si D. Catalino, ang hari sa ila nga tanan
kag tagtukod sina nga buluthoan, wala paghatag sing kubos sa
duha ka pulo kag lima ka baknot, tungod sini pumatobas sia
sing mga anak nga maalam kag mga pari. A! Ang mga tigulang
rnaayo sangsa aton, huo, ginuo maayo sangsa atom” Ang iban wa
la maayawi sini nga mga palahidlahid; humambal sa akon sing
tampad nga, kon padayunon ko ang akon paagi, wala sing matun-an ang ila kabataan kag mapilitan sila sa pagpauntat sa ila
sa pagbuthb. Wala’y pulos ang magsagad bais sa ila: sanglit ako
pamatan-on indi nila pagpamatian ang akon katarungan. — Daw
ano ang akon paghandum nga ako mag-ubanon! — Ginsambit
nila sa akon ang gahum sang kura, ni pulano, ni sutano7 kag
ginhinambitan nila ang ila kaugalingon, nga nagsiling nga, kon
indi nahanungod sa pagpanghanot sang ila mga manunudlo, wa
la sila kuntani sing natun-an. Ang kahamuot nga ginpakita sa
akon sang iban nga mga tawo nagpatam-is diutay sang kapait si
ni nga hitabo.
Tungod sini, gin-untatan ko ang isa ka paagi, nga sang tapos ko mapangabudlayan nagsugod sa paghatag sa akon sang iya mga bunga. Naglain ang akon buot, dinala ko sa madason nga adlaw sa buluthoan ang mga tagsaon, kag ginsugdan ko na man ang pagpamintas. Ang kaligdong sang panimiiot sa kabataan nadula kag bumalik ang kahayagan sang kasubb sa ila mga nawong nga ini sila nagsugod na sa pagpakamahal sa akon: sila lamang ang akon mga kaupod, ang akon lamang mga abyan. Wala’y sapayan
___________________
(7) Ni pulano, ni sutano — Mga /militlangon ini nga ginagamit kon ang ngalan sang tawo indi naton luyag nga gamiton ukon ibungat. Nagakahulogan man sang isa ka tawo nga wala makilal-i ukon sa handurawan lamang. Kaangay ini sang “John Doe” nga ginagamit sang mga hukmanan. Mga kaupod ini sang isa man ka taga nga ,<Mengano” nga ginagamit sa pangatlo nga tawo.
