haw dill modapat sa panit; gilambing sila sa tinagurha, pinagba
sa Adlaw, nanaghagal sa kakapoy ug kainit ug kanunay nga ginapadali ug ginabunalan sa ulisi sa usa usab ka binilanggd nga nagabantay kanila, nga dagway malipay nga modagmal sa iyang
mga kauban. Kadtong mga binilanggd pulos mga tag-as nga
tawo, nanagmug-ot ang nawong ug bisan wala gayud makiti ni
Ibarra nga sila mopahiyum, apan ang ilang mga mata mosiga
kon bunalan na sa nagabantay kun itsahan bag upus nga tabakd
sa usa ka lumalabay ug unya puniton dayon sa mahiduol ug tipigan sa ilalum sa iyang sarok; niini, ang ubang mga binilanggd
manghinan-aw lamang. Daw pagahidunggan pa niya ang tinagiktik sa mga bato nga dugmukon niadtong mga tawhana aron
ibunbon sa mga lim-aw sa dalan ug ang kinagilkil sa mga sing
sing puthaw nga nagapiit sa ilang pikitan nga nanghuboy. Si
Ibarra pangilogan pa kon mahinumdom niadtong usa ka talanawon nga iyang nakita sa diyutay pa siya: udto kadto ug ang
kainit sa Adlaw naglagiting. Usa ‘ niadtong mga tawhana, maluspad ug nagabuka ang mata, nagabuy-od sa landong sa usa ka
poromata nga kahoy; sa iyang tupad dihay duroha usab nga nanaghikay ug usa ka langkapan nga kawayan, walay tingog, walay
kasuko ug nanagpalahay, sama sa kinaiyang panglihok sa mga
tumitindog nga gituhoan sa mga Katsila. “Karon ikaw pa, ugm^
kami na usab”, daw maoy pulong sa hunahuna niadtong duroha.
Ang mga lumalabay nangagi lamang, nanaglagsik ug wala magkabana niadtong mga alaut nga binilanggd; ang mga babaye mananaw ug kadiyot ug unya mopadayon paglakaw, sama sa mga salakyanan nga mopadayugdog lamang, kay ang maong talan-awon
sabug man nga makita ug ang mga tawo nangaanad na; si Ibarra,
bata nga napulog-usa pay panuigon, bag-ong nahiabut sa Manill,
mao day nahinuklog nga nagasud-ong niadtong talan-awona nga
iyang gidamgo sa sunod gabii.
Wala na didto makiti ni Ibarra kadtong taytayan nga sakayan
nga maninguhii gayud intawon pag-alagad sa buut mogawi kaniya
kutob sa iyang maabut, taytayan nga magapaanod-anod sa suba sa
Pasig ug usahay maguba ngani kon mobul-og ang baha.
Ang kahoyng almendro nga gitanum sa sawang sa San
Gabriel didto gihapon, wala motubb ug wala usab molabong.
Gipakaingon niya nga ang dalan sa Escolta dili na kaayo maanindot bisan diha nay dakung balay nga giugbok sa dapit nga
-61 -
