han nga malipayon ug makahatag mga anak nga managmando ug dili minandoan, mga anak nga mosilot ug dili manag-antus... Nasayud ako nga kadtong imong higala sa pagkabata maayong tawo, gihigugma ko siya ingon nga gihigugma ko usab ang iyang amahan, apan gikasilagan ko siya sukad ko makita nga mahimong ginikanan sa imong kaalaut, kay ikaw gihigugma ko, gihalaran ko, gibati ko ikaw sama sa pagbati alang sa usa ka anak; dinhi sa kalibutan wala akoy laing gugma kon dili ang imo da; nagatubd ikaw sa akong mga mata; sa taknang tanan ikaw mao kanunay ang akong gihunahuna; pagahidamgoan ko ikaw; ikaw maoy bugtong kong kalipay...
Ug si pari Damaso mihilak sama sa bata. —Nan, kon ikaw nahagugma kanako, ayaw ak6 paghimoang alaud hangtud sa hangtud; siya patay na, busa buut ako mosulod sa pagkamongha!
Si pari Damaso nanampiling. —Mosulod sa pagkamongha! Mosulod sa pagkamongha!— nagkanayon.— Anak ko, ikaw wala masayud sa kinabuhi, ikaw wala makasusi sa mga butang tinago nga nanaghubong luyo sa mga paril sa pinuy-anan sa mga mongha, wala ikaw masayud niana! Palabihon ko pa ang pagsud-ong kanimo nga mahimong alaut dinhi sa gawas nga dili didto sa sulod sa usa ka kombinto!... Dinhi, ang imong mga agulo mabati; didto, mga paril da ang magalibut kanimo... Ikaw maanyag, uyamut, ug wala ka matawo aron mosulod sa kombinto, wala ka inatawo aron mahimong asawa ni Kristol Tuhoi ak6, anak ko, ang panahon makapapas sa tanan; ugma-damlag malimot da ikaw, bation sa gugma ang imong kasingkasing ug higugmaon mo ang imong bana... higugmaon mo si Linares.
—Kon dili. ang kombinto, ang kamatayon!— mibalik pagsulti si Maria Clara. —Ang kombinto, ang kombinto kun ang kamatayon!— matud ni pari Damaso.— Maria, ak6 tigulang na, dili na ako makahimo pagtukaw kanimo ug sa imong kalinaw sulod sa hataas nga panahon...Pagpili ug laing butang, pangita ug laing gugma, laing batan-on bisag kinsa, apan kang Bathala, ayaw lamang intawon ang kombinto!
—Ang kombinto kun ang kamatayon!
