Jump to content

Page:Noli-Me-Tangere-Cebuano-Visayano-ni-Jose-Rizal-1962-N719c.pdf/455

From Wikisource
This page has been proofread.


yos diyos mangahanaw na gayud; kaha ang mga gamut sa kahoy makapaniwang sa mga gagmayng tanum nga manghisandig kaniya, apan dili makamatay sa ubang mga binuhat nga, sama sa langgam, mokayaw ngadto sa kapanganuran.

Ang pilosopo misulti sa dakung kadasig; ang iyang mga mata nagpangidlap.

—Apan ang bag-ong binhi nga gitisok diyutay da; kon ang tanan maninguha, ang kauswagan ang gibayran tag mahal mahimo nga ilang santaon-matud ni Don Filipo nga wala motuo sa mga sulti sa pilosopo.

—Santaon ang kauswagan! Apan kinsay mosanta kaniya? Ang tawo, kanang pirot nga masakiton, maoy mosanta sa Kauswagan, nga anak sa panahon ug sa kakugi? Kanus-a siya makahimo niana? Ang tinuhoan, ang bitayan ug ang daub nga sugbaan sa mga irihis, inay makapugong, motulod hinuon sa Kauswagan ngadto sa unahan. E pur i muove) matud ni Galileo diha nga gipugos siya sa mga prayleng dominiko sa pagpasulti nga ang yuta wala magatuyok: kanang mga pulonga ikadapat usab sa kauswagan sa katawhan. Kaha adunay mga kabubut-on nga matuis, adunay pipila ka kinabuhi nga maula, apan walay sapayan: ang Kauswagan mopadayon gayud sa dalan nga iyang ginalaktan, ug sa yuta nga naduhig sa dugo sa nangamatay adunay bag-o ug malabong mga saha nga mosubol. Tan-awa lamang! Ang kamantalaanan, bisan mag-unsa pagpanlimbasug 'sa pagpaulahi sa lihok sa kauswagan, dili lamang niya tuyuon molakang siya padulong sa unahan; ang maong' mga dominiko wala makagawas niining balaora ug misunod sa ilang hugot nga mga kaaway nga mao ang mga heswitas; maghimo na karon sila ug mga pangilin sulod sa ilang mga kombinto, magtukod ug gagmayng mga dulaan, mosulat ug mga balak, kay, sanglit masinabuton sila bisan nanagtuo nga atua gihapon managpuyo sa siglo XV .nanagpakasabut nga may katarungan ang mga heswitas ug nangasayud nga kini sila makahinabang pa gayud sa kaugmaon sa mga bag-ong lungsod nga ilang giagak sa dalan sa kauswagan.

—Sumala sa imong pulong, ang mga heswitas nanguban sa kauswagan; nan, ngano nga didto sa Uropa ginagukod man lagi sila?

— 448 —