—Kon atong kunhoran ang kusog sa Guardia Civil, kun- horan ta usab ang pasalig sa pagpuy6ng malinawon sa kalung- soran.
—Ang pasalig sa pagpuyong malinawon sa kalungsoran!— misabat si Elias sa dakung kasubo — moduol na sa napulog-li- ma ka tuig karon nga kining mga lungsora adunay Guardia Civil, ug tan-awa unsay nahitabo: aduna gihapon kitay mga tu- lisan, aduna gihapon ing mamuyong sa kalungsoran, aduna gi- hapon ing mangatang sa kadalanan; ang pangawat nagapada- yon ug dili hisusihan nga nangawat; adunay mga sala nga na- himo ug nanagsuroysuroy ang matuod nga mga sad-an, apan maoy dakpon ang makidaiton nga molupyo sa lungsod. Pangu- tana sa tagsa-tagsa ka molupyong dungganan sa lungsod kon ang Guardia Civil giisip ba nilang usa ka kaayohan, usa ka pa- nalipod sa Kagamhanan kanila ug dili maoy usa ka butang gipa- tulon kanila sa pilit, usa ka panlupig kansang mga kalapasan labi pang makasamad sa kasingkasing kay sa mga buhat nga mapintas sa mga malapason sa balaod. —Matuod hinuon nga dagku ang mga kadaut nga mahimo mining nanghiulahi apan ta- lagsa may katungod sa pagsukol aron paglaban sa iyang kauga- lingon; apan batok sa mga panlupig sa Guardia Civil nga tinu- kod sa balaod, ginadili hangtud ang pagpahayag sa dili pag- uyon sa maong mga buhat, ug kon ang mga buhat nga mahimo dili man ugaling dagku kaayo, masubsob mahitabo ug inu- yonan sa mga labawng punoan. ¿Makaunsa man ang Guardia Civil sa kinabuhi sa atong kalungsoran? Ang mga tawo ma- naglikay pag-agi sa kadalanan kay mahadlok nga dagmalan tu- ngud sa pasikaran nga walay hinungdan; labing atimanon kad- tong mga pitsipitsi kay sa mga butang hinungdanon; tungud la- mang kay ang usa ka tawo nalimot pagdala sa iyang sidula, gapuson ug dagmalan na, walay sapayan nga siya maoy usa ka tawo nga maligdong ug tinamud; ang mga punoan sa Guardia Civil nanagtuo nga ang una nilang katungdanan mao ang pag- sugo, pinaagi sa minaayo kun sa dinautan, nga yukboan sila bisan taliwala sa kangitngit sa kagabhion, ug kining batasana gipanig-ingnan usab sa mga sakop aron pagdagmal ug pagpanga- wat sa mga bukidnon, ug alang niini sila dili kabsan sa pasan- gil; dili tahuron ang panimalay sa tawo: wala pa karon dang- tig dugay, didto sa Kalamba ang mga sibil nangatkat sa tam-
-414-
