LEAḂAR A DÓ.
CAIBIDIOL I.
CÍOS AN ÁRDRÍĠ.
Ċóṁ luaṫ agus ḃí Brian socair sa n-Árdríġeaċt ṫusnuiġ a ċíos ar ṫeaċt ċuige isteaċ ó gaċ aon ṗáirt d'Éirinn. Deirtear gur tugaḋ Brian Bóraṁa air mar ġeall ar an gcíos a ḋ'éiliṁ sé. Ní dóiċ liom go ḃfuil fírinne sa n-abairt sin. Ní h-é Brian a ċeap an cíos. Ḃí cíos an Árdríġ ceapaiṫe na céadta blian sar a dtáinig Brian ċun na h-Árdríġeaċta. Nuair a ṫáinig Brian ċun na h-Árdríġeaċta do ċuir gaċ ríġ cúige ag triall air an cíos a ḃí ceangailte air, do réir dlíġe na h-Éirean, do ċur ag triall ar Árdríġ Éirean. Deir cuid de'n tseanaċus gur b'é cúis 'n-ar tugaḋ Brian Bóraṁa air 'n á so. Bóraiṁe ab ainim do'n ḃaile 'n-a raiḃ ríġṫeiġlaċ Ḃriain, ag ceann na cora. Do tugaḋ, as san, “Ceann Cora” ar an ríġṫeiġlaċ agus do tugaḋ Brian Bóraiṁe ar Ḃrian féin toisg é ḃeiṫ 'n-a ċóṁnuiġe ar an mBóraiṁe. Measaim gur mó an ċiall atá leis an gcaint sin 'ná leis an gcaint eile.
Lá Saṁna an lá a ḃí ceapaiṫe i gcóṁnuiġe riaṁ ċun cíosa an Árdríġ do ċur isteaċ, agus 'seo mar a ḃí an cíos socair:
Ó Ċonaċtaiḃ oċt gcéad bó agus oċt gcéad muc.
