Jump to content

Page:Ludwik Młynek - Narzecze wilamowickie (Wilhelmsauer Dialekt. Dy wymmysuaschy Gmoansproch).djvu/15

From Wikisource
This page has been validated.

 23) gyhochja = gehorchen. Przedrdzenna ge zmienia się prawie zawsze w gy; podobnie: zer w zy, be w by i t. p.
 24) błê = błêb = błeib = bleibt. Pięcioraka przemiana: odpadnięcie, przesunięcie, asymilacya, ściągnięcie, guturalizacya głosek; wywołana poczuciem rytmicznym mowy, t. j. akcentem i eufonią.
 25) styjn = stehen; ehe = ee = ej = yj.
 26) wêter = weiter
 27) am = ihm.
 28) au = auch.
 29) hot zyryssa = perfektum zamiast imperfektum.
 30) 's Klâd = das Kleid.
 31) ufum = uf' um = uf' ym = auf ihm.
 32) Dar = Der = Dieser.
 33) grychta = direkt, sofort, natychmiast.
 34) dan Kłopa = den Kłopa = den Kłopen = chłopa.
 35) a = ihn.
 36) łetta = leitete.
 37) y = yn = in.
 38) dy Polycyj = dy Policyj = die Polizei.
 39) dossa = dos sa = dass sie ihn.
 40) sułła = sollen = konjunktyw opisany.
 41) „eispjera“ = einsperen. Zmiękczenie p przed er dość powszechne.
 42) fyjr dos = für das = dafür.
 43) Wies = wie es albo wie sie.
 44) nochta = nachdem, nachher.
 45) wua = waren.
 46) kumma = kommen = gekommen; w narzeczach niem. partycypium perf. bardzo często opuszcza ge.
 47) vjes = vors.
 48) frêta = fragte. Kontrakcya. Końcowe e w konjugacyi przechodzi zazwyczaj w a.
 49) der Sendzja = polsk.: sędzia.
 50) zy wojam = zu wem, wozu, warum? zy = zu. Przejście u w y bardzo łatwe i naodwrót np. um = ym. Wogóle w narzeczu wilamowickiem, podobnie jak i w innych narzeczach niemieckich, każda przemiana samogłoski jest możebna i zależy od poczucia rytmiczno-eufonicznego, które jest głównym powodem różnic dyalektycznych.
 51) a = einen, den; er = on.
 52) y = ym = in, auf.
 53) dam Hjen = dem Herrn. Szyk dowolny — podobnie jak i w innych narzeczach.