थॉमस कँडी हाणें तो पुराय केलो.
मोल्यवर्थान ख्रिस्ती धर्माविशीं कांय पुस्तिकाय बरयल्यात.
मोसंबी: स्वीट ऑरेंज वा सिट्रस सायनोन्सिस ह्या नांवान प्रसिध्द आशिल्ले हे वनस्पतीचो संत्र,लिंबू,तोरींग आनी मावळींग हांच्या कुळांत आस्पाव जाता.साथगुजी ,व्येलेंसीआ,व्हॅन्लीन आनी जाफा ह्या भारतांत जावपी वनस्पतींकूय मोसंबी अशें म्हणटात.
मोसंबी ही ईशान्य भारतांतली आनी बर्मा हांगाची थळावी वनस्पत आसा अशें मानतात.युरोप,अमेरीका आनी हेर अस्तंत देशांत हे वनस्पतीची लागवड खूब उसरां,म्हळ्यार पंदराव्या शेंकड्यासावन जाली.अस्तंत भारतांत जावपी हेर जातीची वनस्पत,पुर्तुगेजांनी मोझांबीकच्यान हाडिल्ली आनी मोसंबी हें मोझांबीक हाचें अपभ्रंश नांव आसा अशें कांय वनस्पतशास्त्रज्ञांनी आपलें मत मांडलां.
मोसंबी हो रूख सादारपणान मध्यम म्हळअयर २ ते ३ मी उंचायेचो आसता. हाचीं पानां लांबोडी वाटकुळीं आसतात. तांचो देंठ अशीर पाखांसारको पूण मातसो चेपटो आसता. पानां आनी खांदी हांचे मदीं बारीक कांटो आसता. ह्या झाडीक येवपी फुलां धवीं आनी परमळईत आसतात.फळ गोल (globose) आनी मांसाळ आसता. फळाची साल मातशी दाट आसून ,ती शिरांक (फोडी) घट्ट दशिल्ली आसता. दर एका फळआक १०-११ शिरो आसतात. शिरेंतल्या बोयांनी (juice sacks) आमसार –गोड रोस आसता. शिरेंत २ ते ५ बियो आसतात.जून जाल्लें फळ पाचवें आनी पिकिल्लें हळदूवसार आसता.
हे वनस्पतीची लागवज करपाखातीर मर्यादीत पावस ,सुकें हवामान ,उश्ण तापमान आनी फुसफशीत मातयेची गरज आसता. झाडाचें मुखेल मूळ (Tap root) जमनींत खोल वता,पूण अन्न आनी उदक मेळोवपी मुळां लागींच आसतात.झाडांमदली सुवात ६ * ६ मीटटर दवरप खूब गरजेचें आसता.कलम केल्ल्या झाडाक चड फळां येतात म्हूण तांची लागवडा चड करतात.कलमां वाडलीं म्हणटकूच तीं लावपाखातीर १मी. * १मी.अकाराचो फोंड मारतात.उपरांत त्या फोंडांत २५किग्रॅ .गोबर घालतात.कलमां लायल्या उपरांत सुमार १ म्हयनोभर तांच्या माथ्यार सावळी आसची पडटा.झाडां चार वर्सांतीं जालीं म्हण्टकूच तांकां येवपाक लागतात.सादारणपणान एक झाडाक वर्साक १०००ते १५०० मेरेन फळां येतात.
डायबॅक , फायटॉफ्थोरा आनी मूळकूज हे मोसंबीच्या झाडांक जावपी कांय म्हत्वाचे रोग आसात. डायबॅक हो रोग जालो म्हण्टकच सुरवेक पानां आनी उपरांत खांदयोय सुक्त रावतात.निमाणेकडेन सबंद झाडाच सुकून वता. पान पोकऱ्यो किडी (beat miner),मोसंबी पाखे,धज पोखरपी किडी मायट ह्यो ह्या झाडांक लागपी म्हत्वाच्यो किडी . किडी नाशकांचे फवारे मारून किडींचो नाश करूं येता.
ब्राझील,अमेरिका ,इटली,जपान आनी स्पेन हे मोसंबीचें चड उतपादन काडपी मुखएल देश आसात.भारतांत मोसंबीचें चड उत्पादन आंध्र प्रदेश ,पंजाब आनी महाराष्ट्र ह्या राज्यांनी जाता. गोंयचें हवामान मोसंबीच्या पिकाक फावो तशे ना.मोसंबीचीं झाडां गोंयकारांच्या पोरसांनी खंयूय पळोवपांक मेळटात.
मोहरम(मुहर्रम) : इस्लामी वर्साचो पयलो म्हयनो आनी त्या म्हयन्यांतलो मुस्लीम धर्मियांचो एक उतस्व. 'मुहर्रम' शब्दाचो अर्थ पवित्र असो जाता. 'पवित्र कुराणांत' वर्णन केल्ल्या मुहर्रम, शव्वाल, जिल्काद आनी जिल्हज्ज ह्या चार म्हयन्यांतलो एक पवित्र म्हयनो.
मोहरम म्हयन्याच्या पयल्या धा दिसांत मोहरम नांवाचो उत्सव मनयतात. ह्या धाव्या दिसाक आशुरा म्हणटात. शिया लोक सुतकाचे दीस म्हूण हे दीस पाळटात. कारण महंमद पैगंबराचो नातू हरजत इमाम हुसैन हाका आशूराच्या दिसा यजीद मुवाविया हाणे मारिल्लो. ताचे यादीक पयले णव दीस ताजिया वा ताबूत बसोवन ताचें धाव्या दिसा विसर्जन करतात. इराकांत करबला हांगा जंय हुसेनाक मारिल्लो थंय ताची कबर बांदल्या. इसवी सन चवदाव्या शेंकड्यांत अमीर तैमूर करबलाचे जात्रेक वचून आयलो आनी उपरांत ताणें ताचे कबरीची प्रतिक्रूती तयार केली. हे प्रतिक्रूतीकूच ताजिया म्हणटात.
मोहरमच्या दिसांत दरेक मुसलमान मनीस आपले ऐपतीप्रमाण चांदी, हस्तिदंत , शिंशें ,कंवची , कोंडे आदी वेगवेगळे प्रकार वापरून ताबूत तयार करतात. मोलादीक ताबूत आसल्यार तें तशेंच दवरून निमण्या दिसा सादे कोंडे वा कागद वा कपड्याचें ताबूत पुरपाक दवरतात.
एके वण्टीकडेन मक्केवटेन तोंड करून ताबूताची स्थापना केल्ली आसता. ताच्या लागसारच हुसेनाचे कपडे, आयुधां, खावपाचे पदार्थ दवरतात. थंय मेणवाती आनी रंगीत दिवे लावन सगळेकडेन लखलखाट
