Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/810

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

मोर्डेकार,मधुकर यशवंत: (जल्म: १४सप्टेंबर १९२० ,मडगांव-साश्ट).


गोंयचो सुटकेझुजारी आनी समाजसेवक.ताणें पणजी हांगा चवथें वर्स लिसेंव आनी बेळगांव हांगा मॅट्रिक मेरेनचें शिक्षण घेतलें.१९३९-१९४६६ ह्या काळांत तो 'इंडियन नॅशनल काँग्रेस' हे समितीचो वांगडी आशिल्लो.पिरायेच्या १२ वर्सांचेर मडगांव हांगा प्रभातफेरिंनी वांटो घेवन ताणें सुटके झुजाखातीर वावर करपाक सुरवात केली.उपरांतच्या काळांत नारायण हराडकर,सदाशिव परांपडे ,याळगी,नाथ पै हांचे वांगडा बेळगांव रावन राश्ट्रीय चळवळीचीं पुस्तकां वांटप ,पत्रकां वांटप चतेचपरी लोंढा,बेळगांव खानापूर हांगा आयोजित केल्ल्या बसकांनी वांटो घेवप असलीं कामां करतालो. १८ ऑक्टोबर १९४६ ह्या दिसा म्हापशां ताणें सत्याग्रंह केलो .तेन्ना पुलिसांनी ताका धरलो आनी बंदखणींत घालो.उपरांत प्रादेशिक लशकरी न्यायालयामुखार उबो करून ३० दीस बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली.तेचपरी दिसाक दोन रूपया हे प्रमाण तीस दीस दंड भरूंक लायलो.दंड भरूंक नाशिल्लयान ताका वट्ट साठ दीस ख्यास्त भोगची पडला. तशेंच पांच वर्सांखातीर ताच्या राजकीय हक्कांचेर बंदी हाडली.


बंदखणींतल्यान सुटका जाल्या उपरांत तो बेळगांव वचून भूंयगत वावर करूंक लागलो.गोंय सुटके उपरांत ‘अखिल गोंय पीठ वांटप समिती’ चो (All Goa Wheat Flour Distribution ) तो पयलो अध्यक्ष आशिल्लो.दक्षिण गोंयचे दुरध्वनी समितीचेर चिटणीस म्हूण ताणें काम केलां.तेचपरी दुरध्वनीच्या सल्ल्गार समितीचो तो वांगडी आसा.राश्ट्रीय शैक्षणीक अनुसंधान आनी प्रशिक्षण परिशद दिल्ली,तशेंच बेंगलोर,लोणावळा,मुंगेर (बिहार) हांगा आयोजित केल्ल्या कृतिसत्रांत ताणें वांटो घेतिल्लो.


रोटरी क्लब ,तेचपरी मठग्रामस्थ हिंदू सभा मडगांव आनी सुरेश नायक मेमोर्यल ट्रस्ट हांणी ताच्या समाजकार्याचो भोवमान केला.भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन सुटकेझुजांतल्या ताच्या वावराचो भोवमान केला.


मोर्याक,फ्रांस्वा:(जल्म: ११ ऑक्टोबर १८८५, बॉर्दो(फ्रान्स); मरण: १ सप्टेंबर १९७० ,पॅरिस).


नोबल पुरस्कार फाव जाल्लों फ्रेंच कादंबरीकार आनी नाटककार.एका मध्यमवर्गीय कॅथलीक घराण्यांत ताचो जल्म जालो. बार्दो विध्यापिठांत तशेच पॅरिसच्या एकॉल दे शार्त हे शिक्षण संस्थेंत ताणें आपलें शिक्षण पुराय केलें. ले मँ झ्वांत (१९०९) हो ताचो पयलो कथाझेलो.पूण उपरांत मात ताका कादंबरीकार म्हूण नामना मेळ्ळी. १९२२ वर्सा उजवाडा आयिल्ल्या 'ल बेझे ओ लेप्रे' (१९२३) हे कादंबरीक लागून ताका व्हड कादंबरीकार म्हूण नामना मेळ्ळी. ते उपरांत ताणें बरयल्ल्यो कादंबऱ्यो अशो आसातः 'द देझॅर द लामूर' (१९२५) ,'तेरॅझ जेस्केरू' (१९२७),'ल न द व्हिपॅर' (१९३२) ,'ल मिस्तॅर फ्रांतनाक'(१९३३) 'ला फारिझियॅन' (१९४१),'ल साग्वँ' (१९५०) आनी ताच्या मरणाआदीं उजवाडा आयिल्ली 'अँना दोलेसा दोत्र फ्वा'(१९६९).


बार्दो शार आनी थंयच्या मध्यमवर्गीयांची घुस्पटमारीची जीण हो ताच्या कादंबऱ्यांचो मुखेल विशय .फुडें १९३८ सावन तो नाट्यलेखनाकडे वळ्ळो.'आस्मोदे' (१९३८),ले माल एमे (१९४५) हीं ताचीं उल्लेख करपासारकीं नाटकां. जर्नलचे ४खंड (१९३४-५१),संस्मरणिका (३खंड १९५९-६७) आनी 'द नोव्हेलिस्ट अँड हिज कॅकॅक्टर्स' (१९३३) सारक्या बरपांतल्यान ताणें लिखाणाफाटलो उद्देश ,बरोवपाची पद्दत आनी ताचे हेर विशयावयले विचार उक्ते केल्यात.१९३९त फ्रेंच अकादेमीचेर ताची नेमणूक जाल्ली. १९५२ वर्सा ताका साहित्याचो नोबॅल पुरस्कार फाव जालो.


मोल्सवर्थ, जेम्स टी.: (जल्म : १७९५; मरण: १३ जुलय १८७२,क्लिफ्टन).

आर्विल्लो मराठ शब्दकोशकार .एक्झीटर (डेव्हन) हांगा ताचें शिक्षण जालें.फुडें तो लश्करांत गेलो.पिरायेच्या सोळाव्या वर्सा तो भारतांत यलो.मराठी आनी हिंदुस्थानी ह्या दोन भाशांची १८१४त ताणें परीक्षा दिली. ताका संस्कृत ,ग्रीक ,लॅटीन,फार्सी ह्या भासांचेंय गिन्यान आशिल्लें. १८१४त नेटिव्ह इनफंट्रीच्या णवव्या रेजिमेंटांत भाशाभिज्ञ म्हूण ताची नेमणूक जाली. ३ मे १९३७ दिसा तो लश्करांतल्यान निवृत जालो.


A Dictionary of Marathi and English (१८३१) ह्या नांवान तयार केल्ल्या मराठी – इंगलीश शब्दकोशावरवीं मोल्सवर्थान नामना जोडली.ह्या कोशापयलींच्या शब्दकोशांचो आदार घेवन सुमार स वर्संभितर मोल्सवर्थान हो कोश तयार केलो.संस्कृत ,फार्सी.अरबी ,हिंदुस्थानी धरून सुमार चाळीस हडार शब्द ताणें पयले आवृतींत घेतले.जॉर्ज कँडी आनी टॉमस कँडी ह्या भावांचें तशेंच त्या काळांतल्या कांय विद्वान जाणकारांचो पालव हे कोश रचनेखातीर मोल्सवर्थान घेतलो.१८५७त ह्या कोशाची दुसरी आवृती आयली.दुसरे आवृतींत सुमार साठ हडार शब्द आयल्यात.शब्दसंख्या,शृब्दार्थ हे नदरेन मोल्सवर्थाचो कोश खूब म्हत्वाचो आसा. इंग्लीश-मराठी शब्दकोशाचें काम मोल्सवर्थान हातांत घेतिल्लें.पूण भलायकी इबाडिल्ल्यान तो तें पुराय करूंक शकलोना.