Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/476

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

हानी हांचे सारके गंबीर परिणाम बोगचे पडटात. चड करुन अन्नपदार्थ, वखदांतली भेसळ, मनशाचे भलायकेची नाशाडी करता. शिमीट, लोशण सारकिल्ल्या बांदकांमातल्या जिनसाची भेसळ व्हड प्रमाणांत वित्त हानी आनी जिवित हानी करता.

भारतांत फकत कांय प्रदेशाक राज्यांनीच प्रसंगा प्रमाण खाद्यपदार्थांविशींचे भेसळ प्रतिबंधक अधिनेम केल्ले. पूण १९३७ त पुराय भारताक लागू जावची अशी तगतूर भेसळ प्रतिबंधक अधिनेमांनी आसची अशी शिफारस १९३७त केंद्रीय सल्लागार मंडळान नेमिल्ले समितीन केल्ली. ते प्रमाण खाद्यपदार्थ आनी हेर म्हाल हांची भेसळ ह्या विशयाचो आस्पाव भारतीय संविधानाचे तिसरे वेळेरेंत जालो. वखदाचे भेसळीक प्रतिबंध करपाच्या उद्देशान १९४५त वखदांखातीर अधिनेम तयार केले. वखदां उपरांत खाद्यपदार्थां खातीर खाद्यपदार्थ भेसळ प्रतिबंधक अधिनेम १९५४ हो अधिनेम केलो. ताचे उपरांत सैंदर्य प्रसाधना संतती नियमनाचीं साधनां, किटकनाशक आनीक जंतूनाशक रसायनां आदींचो आस्पाव करपी वखदां आनी सैदर्य प्रसाधनां अधिनेम १९६४त केलो. ताचे उपरांत खाद्यपदार्थांचो भेसळ प्रतिबंधक सुदारीत अधिनेम १९७८त चालीक लागलो. ह्या बदलाप्रमाण खाद्यपदार्थांनी भेसळ केल्ले पदार्थ वा वस्त विकपी मनशाक कायद्यान स म्हयने ते तीन वर्सांमेरेन बंदखण आनी एक हजार रुपया दंड सुचयला. भरसण प्रतिबंधक कायद्यान तो गुन्यांवकारी जाता. अशी भेसळ केल्ली वस्त मनशाच्या जिवाक घातक जाली जाल्यार स वर्सां मेरेन बंदखण आनी २,००० रुपया दंड जाता आनी जर मनशाक मरण येत जाल्यार ५,००० रुपया दंड जाता. हो गिन्यांव रपत केलो जाल्यार ताच्या दुकानाच्या परवान्याचेर बंदी हाडप जाता. वेगवेगळे अधिनेम चालीक लावपाचे नदरेन वेगवेगळ्या राज्यांनी आपआपले गरजेप्रमाण आनीकूय अधिनेम केल्यांत आनी ते खरेपणी चालीक लावपाक प्रशासकीय यंत्रणां स्थापन केल्या.

भेसळ ही मोटे शिटूक साणीन आनी हुशारकायेन करतात देखून ती सोदून काडपाक प्रयोगशाळेंतली विश्लेशण पद्दत वापरांत हाडची पडटा. हें विश्लेशण करता आसतना सुरवेक इश्ट पदार्थ कित्याक म्हणप हें सोदून काडचें पडटा. हाचेखातीर वेगवेगळ्या तरांचे अन्न पदार्थ, वखदां, रसायनां यंत्रीक उपकरणां मानकां(प्रमाणभूत गूणधर्म) थरोवपी भारतीय मानक संस्था स्थापन केली. भेसळीचेर बंदी घालपाचे नदरेन वा पदार्थ विकपाक काडटा आसतना मानव संस्थेचें प्रमाणपत्र घेवप आनी सहज गिरायकाचे नदरेक येवपाखातीर ती वस्तू दवरिल्ले बादलेर वा खोक्यार वा हेर प्रकारच्या आवेश्ठनाचेर अॅगमार्क हें बोधचिन्न छापपांचे यत्न जालो.

एक फावट दुबाव येतकच त्या पदार्थांत भेसळ आसा काय ना हें पळोवपाखातीर प्रयोगशाळेच्या तंत्राचो उपेग करचो पडटा. अशीं परिक्षणां वेगवेगळ्या शासकीय प्रयोगशाळेंतल्यान करप जातात. अन्न आनी वखदां प्रशासन आपले प्रयोगशाळेंत वखदांचीं परिक्षणां करता. खाद्यपदार्थांच्या परिक्षणाखातीर अशे पदार्थ भलायकी सेवा यंत्रणेचे प्रयोगशाळेकडेन धाडटात. उपरांत पुलिसांवरवीं भेसळेखातीर जप्त केल्लो म्हाल न्यायसहाय्यक विज्ञानीक प्रयोगशाळेकडेन विश्लेशणाखातीर धाडटात. भेसळीखातीर जिवीताची हानी जाल्यार त्या गुन्यांवांची पोलिसखात्यांत नोंद जाता आनी त्या म्हालाचेर बंदी हाडटात.

भेसळेखातीर परिक्षणाक येवपी पदार्थांतले भेसळीचे प्रकार सोदून काडपाखातीर वेगवेगळ्या विज्ञानफाट्यांतल्या तंत्राचो उपेग करचो पडटा. तशेंच ह्या विज्ञान फाट्यांतलीं विश्लेशण तंत्रां वापरांत हाडपाची तांक आशिल्ले प्रयोगशाळेचीय गरज आसता. १९५७ उपरांत भारतांत राज्य पांवड्याचेर न्यायसहाय्यक विज्ञामीक प्रयोग शाळेची स्थापणूक जाली.

भेसळीचीं प्रकारणां उणीं करपाखातीर गिरायक संस्थेवतीन दिसाळीं, रेडिओ, दूगचित्रवणी, प्रदर्शनां प्रात्यक्षिकां आदी माध्यमांवरवीं समाज प्रबोधन तशेंच उत्पादक आनी विक्रेतो हांचेमदीं समाजीक जापसालदारकेची जाणविकाय तयार करपु गरजेचें. तेचपरी वस्तूचो उणाव आनी म्हारगाय उणी केली आनी भेसळ प्रतिबंधक कायदो खरपणान चालीक लायलो जाल्यार भरसणेच्या प्रकारणाचेर आळो बसूं येता.

भरसण केल्ली वस्त कशी वळखप हाची म्हायती अशीः

वस्त भरसण केल्लो पदार्त परिक्षण
खावपाचें तेल आर्गेमोने तेल थोडें तेल घेवन तातूंत नायट्रीक अॅसाड घालप. ताचो रंग तांबडो जालो जाल्यार तातूंत भरशम आसा.
तूप,लोणी वनस्पती तूप कुलेरभर तूप वा चोणयांत कुलेरभर हायड्रोक्लोरीक अॅसीड घालप. एक कुलेत साकर घालप. पांच मिनटांनी जर गुलाबी रंग आयलो जाल्यार तातूंत भरसण आसा.
हींग गोम,रेझीन,कोलोफोनी १)शूध्द हींग उदकांत विरतकच उदक दुदाभाशेन धवें जाता.२)शुधंद हिंगाक उजो लायतकच हळदुवी जोत पेट्टा.
काळीं मिरयां पोपायेच्यो बियो काळीं मिरयां उदकांत उडयल्यार पोपायेच्यो बियो आसल्यार त्यो उदकांत उफेतल्यो.पोपायेच्यो बियो वळखुपाक सोप्यो