तातूंत जाता.भूसेनेंत पांयदळ,रणगाडे.नाळदळ,अभियांत्रिकी,संदेशवहन हांकां चड म्हत्व आसा.राश्ट्राचे संरक्षण वेवस्थेंत भूसेनेक म्हत्वाची सुवात आसता.
सादारणपणान सगळ्या देशआंच्यो भूसेना एकेच धर्तेचेर उबारिल्ल्यो आसतात.पिरॅमिडा प्रमाण आशिल्ले संरचणुकेंत सगळ्यांत उंचेल्या पदाचेर फिल्ड मार्शल आसता.सॅकंड लॅफ्टनन्ट>लॅफ्टनन्ट>कॅप्टन>मेजर>लॅफ्टनन्ट कर्नल>कर्नल>ब्रिगेडियर>मेजर जनरल>लॅफ्टनन्ट जनरल>जनरल>फिल्ड मार्शल अशी भूसेनेची रचणूक केल्ली आसता.
आदल्या काळांत टोळयां टोळयां भितरल्या संघर्शाक लागून झूजांची सुरवात जाल्ली.ह्या संघर्शाचीं कागणां शेतवडीचो विध्नंस,धान्याची लूट,गोरवां-वासरां आनी बायलांक उबारुन व्हरप,मानापनाचे प्रसंग हीं आशिल्लीं. ह्या संघर्शांनी दर एकलो वांटो घेतालो.उपरांत आपल्या देशाची राखण वा विस्तार वाडोवपाखातीर झुजाऱ्यांचो खाशेलो वर्ग निर्माण जालो.मुखार कांय पंगडांचीं झिजांकरप ही मक्तेदारी जावन उरली.हूण,शक,मग्यार मोंगोल ह्या जमातींचो झूज करप,दुसऱ्या देशांचेर घुरयो घालप होच वेवसाय आशिल्लो.जो कोण सदांच मुखार झूजतालो तोपंगडाचो मुखेली जातालो.पुर्विल्ल्या ग्रीक आनी रोमन नगर राज्यांची स्थापणूकजाले उपरांत तातूंतल्यानूच सैन्य निर्माण जालें.सेनेंत वांटो घेवप हो एक पेशा निर्माण जालो.झुजाक वेवसाय मानपी जो सैन्याक दुडू दितालो ताचे वटेन सैन्य झुजतालें.झुजप हो पेशा मानले उपरांत तातूंत शिस्त,मोडण आनी रीतसर जिवीत हांचो आस्पाव जालो.ताचे फाटल्यान एक तत्वागिन्यान उबें रावलें.देशाखातीर प्राण त्यागप हो धर्म(कर्तव्य)जावन गेलो आनी हातूंतल्यानूच झुजपाची एक परंपरा निर्माण जाली.मुखार झूजपाचें क्षेत्र वाडपाक लागलें.तशी झुजाची तयारी आनी उपायूय वाडत रावले आनी भूसेना किल्ल्यांत रावपाक लागली. किल्ल्यांच्यो वणटी फोडपाखातीर गुळे सेंवटुपी नाळी निर्माण जाल्यो.
रोमन साम्राज्याक देंवती कळा लागलेउपरांत मध्ययुगीन काळांत वेवसायीक सैन्याची सुवात ल्हान ल्हान जर्मन राज्यांच्या फौजांनी घेतिल्ली. पूण जेन्ना मग्यार वा हूण हजारांचे संख्यॆन घुरयो घालपाक लागले तेन्ना हे ल्हान सेनेचो नाश जावपाक लागलो .ल्हान राश्ट्रां नश्ट जाले उपरांत व्हड राश्ट्रांनी जमीनदारी आनी मनसबदारी पद्दत अस्तित्वांत आयली.हे जमीनदार आपल्या हाताखाला सैन्य दवरपाक लागले.झुजा वेळार हे उमारव आपलें सैन्य घेवन राजाक आदार करपाक सदांच तयार आसताले.त्या काळांत झूज शास्त्राची व्हडलीशी उदरगत जावंक ऩाशिल्ली.फक्त किल्ल्या भोंवतणीं रेवाडो घालून म्हयन्यांचे म्हयने दुस्मानाची नाकेबंदी करप हेंच लडायेचें मुखेल आंग आसतालें.
मध्ययुगीन काळांत घोडदळाक म्हत्व फावो जालें. चिलखत घाल्ले आनी भाले घेतिल्ले उमराव आपल्या आपल्या सैन्यावांगडा झुजामळार देंवपाक लागले.ह्या काळाचे अखेरेक युरोपांत आनी आशिया खंडांतल्या कांय देशांनी राजघराणीं निर्माण जावन,तांणी आपली पगारी फौज उबारली.हाचो परिणाम उमरावशायेचेर जावन तांचो प्रभाव उणो जायत गेलो.मुखार भोले-तरसादी सारकी परंरीक शस्त्रां हीं आधुनिक शस्त्रां झुजाखातीर वापरप जालें.
सैनिकी दर्ज्याच्यो खाशेल्यो अशो कांय पद्दती इतिहास काळांत चालींत आशिल्ल्यो.देखीकःफॅलँक्स,हॉपलईट,लिजन आनी काँडोटिअरी फॅलँक्स हातूंत झुजारी दाट रांकांनी उबे रावून झुजताले.भालेदार तरसादधारी आनी परशुधारी अशे फॅलँक्साचे तीन वांटे आसताले.हाचे खेराज रथांवयल्यान झुजपी रथी धोणूबाण आनी चिलखत हांचो उपेग करताले.हॉपलईट शस्त्रां घेवन सज्ज आशिल्लें पांयदळ सैन्य,व्दंव्दझुजांत धाल,तरसाद आनी भाले हांचो वापर करतालें.पंदराव्या शेंकड्याचे निमणे कडेन इटालियनसैन्यांत काँडोटिअरी हो घोडदळाचो प्रकार आशिल्लो.लिजन पद्दतींत पांयदळ आनी ताच्या पावलाक घोडदळ आसतालें.मुखार एकुणिसाव्या शेंकड्यांत युरोपांत सेनांक राश्ट्रीय स्वरुप प्रप्त जालें.
भूसेनेचे मुखेल घटकः
१)पांयदळ विभागःसैन्यांतलो सगळ्यात व्हड आनी म्हत्वाचो विभाग.ह्या विभागांतले सैनीक आपल्या पांयांच्या आदारान जमनी वयल्यान झूज करतात.
२)चिलखती वा रणगाडे विभागःह्या विभागांत रणगाड्यांचो आस्पाव करुन तांच्या आदारान आनी पांयदळाच्या पालवान हो विभाग झुजांत वांटो घेता.
३)नाळःह्या निभागांत नाळींचो आस्पाव आसता.
४)अभियांत्रिकी विभागःसैनिकांखातीर घरां बांदप,रस्ते बांदप,पूल निर्माण करप,सैनिकी विमानतळ बांदप,तटबंदी उबारप वा सुरींग पुरप आनी काडप हो ह्या विभागाचो वावर.
५)संदेश वहन विभागःदुरवाणी,बिनतारी आनी दुरदर्शन तशेंच हेर साधनांचो उपेग करुन झुज संकलनाक पालव दिवपी विभाग.
६)आर्मी सर्व्हीस कोरःसैन्याच्या तिनूय विभागांक लागपी अन्न सामुग्रीची पुरवण करप आनी येरादारीची वेवस्था करप हें ह्या विभागाचें काम.
७)आर्मी ऑर्डिनन्स कोरःभूसेनेक लागपी शस्त्रां,दारुगुळो आनी हेर सगळ्या प्रकारांच्या वस्तूंची पुरवण करपी वीभाग.
८)विद्दुत् आनी यांत्रिकी अभियंतो विभागःभूसेनेचीं सगळ्या प्रकारांचीं वाहनां आनीहेर यंत्रीक साहित्याची दुरुस्ती आनी निरिक्षण करपी विभाग.
