Page:Konkani Viswakosh Vol3.pdf/323

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

की आणवीय आनी रेवणीय प्रणालीच विद्दुत् अपारक प्रवणताय ही ताचेर पडत आशिल्ल्या लेझर उजवाडाच्या क्षेत्राचेर आदारून आसता. नैकरेशीय प्रकाशकीच्या मुळाव्या तत्वाचो सोद ताचें सुसुत्रीकरण आनी स्थापणूक हातूंत ब्लोएम्बरगेन हाचो म्हत्वाचो वांटो आशिल्लो. दोन वा चड लेझर कंप्रतांची नैकरेशीय भरसम करुन ताचेपसून नव्या मोलांच्यो लेझर कंप्रतां निर्माण करुं येतांत अशें ताणें दाखयलें. ब्लोएम्बरगेन हाणें खर शक्तीच्या लेझर शलाकेवरवीं अणू आनी रेणू उत्तेजीत करुन अशें तरेन मेळपी नैकरेशीय लेझर वर्णपटविज्ञानाचो सोद लायलो. लेझराचो उपेग ताणें बंध-विवेचक वर्णपटविज्ञानाखातीर केलो. १९८१ वर्साचो भौतिकशास्त्राचो नोबॅल पुरस्कार ब्लोएम्बरगेन हाका अमेरिकी भैतिकशास्त्रज्ञ आर्थर लेनर्ड शॉलो हाचेवांगडा अर्दो आनी स्विडनी भौतिकशास्त्रज्ञ काई सीग्वीन ह्का अर्दो असो वांटून मेळ्ळो. द्रव्यांच्या आणवीय आनी रेणवीय संरचनांची गुपितां सोदून काडपाखातीर नव्यो पद्दती सोदून काडिल्लेखातीर ब्लोएम्बरगेन आनी शॉलो हांकां हो पुरस्कार फावो दालो. नोबॅल पुरस्काराखेरीज ब्लोएम्बरगेन हाका आनिकूय कितलेशेच पुरस्कार फावो जाल्यात. ताणें Nuclear Magnetic Relaxation (१९४८) and Non-linear Optics (१९६५) हे ग्रंथ बरयल्यात.

भंगी

एक जात. हे जातीचे लोक मुखेलपणान महाराष्ट्र, बंगाल, उत्तर प्रदेश, राजस्थान ह्या प्रदेशांनी आसात.

हे लोक आपल्याक बलेंगजी ऋषीचे वंशज समजतात. शुद्र बापीय आनी ब्राह्मम आवय हांचेपसून ही मिश्र जात उत्पन्न जाली. देखून मनून तांची गणना चांडाळांत केल्या. तांकां 'अंतेवासी' म्हळ्यार गांवापसून पयस, गांवाभायर रावपी अशें म्हणटात. गुजरात राज्यांत तांकां 'ओलगण' अशें म्हणटात. तांचेभितर चोहाण, चुडासमा, हाफद, जेठवा हीं राजपूत नांवां आनी कुळां मेळटात.

हे जातींत हिंदू, शीख, मुसलमान ह्या सगळ्या धर्मांचे लोक आसात. मेहतर, हारी, डोम, लालबेगी, हलालखोर,बांसफोड ह्यो पोटजाती आसात.

हे जातींतले कांय लोक कबीर, रामानंद आनी नानक हांच्या पंथाचे आसात. तशेंच कांय मुसलमान लोक लालबेग नांवाच्या एका फकीराचे अनुयायी आसात. शेख भंगी मात पुरायपणान मुसलमान आसात. हे जातींतले हिंदू लोक लालगूरु, शामबाबा, हनुमान, बालाजी, माताजी, भैरोबा ह्या देवांक भजतात. ते गंगा आनी शीतलामाता हांचो सोपूत घेतात आनी हींदूंचे सगळे सण पाळटात. बद्रीनारायण, हरद्वार, रामदेव हीं ताचीं पवित्र क्षेत्रां.

हे लोक सवर्ण हिंदूंच्या हातचें उदक घेतात. पूण ढोली, चामार, कंजर, बलई ह्या जातींच्या हातचे उदक घेनात.

सादारण बारा ते बावीस हे पिरायेंत चले-चलयांचीं लग्ना जातात. मध्यस्थाक एक रुपया दितात. लग्नाचो म्हूर्त ब्राह्मणाकडल्यान काडून घेतात. दक्षिण गुजरातांत तांचे जातीचो दादलो, लग्नांत पुरायतपण करता. पूण मध्य गुजरातांत तें काम धेड ब्राह्मण करता. लग्नापयलीं तीन वा चार दीस आदीं न्हव-या व्हंकलेक आपापल्या घरा हळद लायतात. लग्ना दिसा न्हवरो व्हंकलेघरा वता. मदीं उजो पोटोवन दोगांकूय एकामेकांच्या हातांत दितात. सव्याभोंवतणी चार प्रदक्षणां घालून, गंवाचें पीठ, तूप आनी गोड घालून केल्लो 'कंसार' नांवाचो जिन्नस एकामेकांक खावयतात. परतून सव्याभोंवतणीं दोन प्रदक्षणां घालून लग्नघांठ मारतात आनी लग्नसुवाळो सोंपता.

दक्षिणेंत भंग्यांभितर अराय, बराय, चन, मड्य, मंजी, मेमडाबाडी हीं आडनांवां आसात. तांचीं लग्ना ल्हान पिरायेर जाता. चल्याचो बापूय चलयेक मागणी घालता. लग्न थरतकच न्हव-याचो बापूय आनी व्हंकलेचो बापूय एकामेकांच्या तोंडांत साकर घालतात. लग्नाच्या कांय दीस पयलीं व्हंकलेचो बापूय न्हव-याकडल्या लोकांक साकरभाताचें जेवण घालता. लग्नाच्या दोन दीस पयलीं पिठाचो गणपती करुन नव्या घरांत दवरुन घरांतल्यो बायलो ताची पुजा करतात. लग्नाच्या आदल्या दिसा दोंगायच्या घरा जेवणावळ जाता आनी तांच्या उजव्या हातांत गेळफळ बांदतात. लग्नाच्या दिसा न्हवरो वाजत-गाजत व्हंकलेगेर वता. पुरयत पांच खेपे सूत्रवेश्टन करुन होम घालता आनी न्हव-या व्हंकलेच्या वस्त्राक गांठ मारतात. उपरांत तीं घटाभोवतणीं चार प्रदक्षणां घालतात. मंगलाश्टकां म्हणून लग्नसुवाळो सोंपता. न्हवरो व्हंकल व्हंकलेघरा वतात. थंय तांच्या दातांक काळें दंतमंजन लावन दात काळे करतात. न्हवरो आपल्या घरा येता. व्हंकल दोन दीस कुळारा रावता.

हे जातीची जातपंचायत आसता. जातींतली झगडीं, दत्तकविधान, विधवाविवाहसारकुले प्रस्न हीच पंचायत सोडयता. हे जातींत मेल्ल्या मनशाक पुरतात वा लासतात. पुरिल्ले सुवातेर मृतात्म्याखातीर रोटी, गोडशें आनी उदक दवरतात. तेराव्या दिसा सोय-यांक तशेंच जातींतल्या लोकांक जेवण घालतात.

भंगी मुखार आयलो जाल्यार शुभशकून आनी ताचो आशीर्वाद शुभदायक मानतात.

प्रतिलोम संततीचे वंशज म्हणून गटारां, संडास निवळ करपाचें काम, हांचेकडेन आयलें आसूं येता. आदार नाशिल्ल्यांच्या मड्यांचो विलो लावप, गोळ दिवप, कोंड्यापसून पांटले, सुपां तयार करप हीं कामां हे लोक करतात. पांडवांनी केल्ल्या यज्ञांत उश्टें काडपाचें आनी