Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/753

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

कार्यपद्दती,धोरणात्मक आदेश ह्या सगळ्यांचेच बाबतींत पॉलिटब्युरोच धोरण थरोवंक लागलें.राश्ट्रीय अर्थवेवस्था,सैन्य,परराश्ट्रसंबंद,वेपार,कामगार संघटनांचें कार्य,सामुदायीक शेतकाम,सोव्हिएत रशियेच्या सगळ्या थरांतल्यो वेंचणुको,मुळावें शिक्षण,शिक्षण पद्दती ह्या सगळ्याच क्षेत्रांनी पॉलिटब्युरोचें धोरण सर्वोच्च आनी निमाणें अशें मानतात.अशा राश्ट्रीय पातळेवयल्या धोरणांप्रमाणूच पॉलिटब्युरोचे कार्यावल पत्रिकेचेर प्रचाराचीं साधनां,न्यायनिवाड्याच्यो पद्दती हांचे सारके विशय म्हत्वाचे थरतात.

पॉलिटब्युरोचें धोरण पक्षांतल्या कार्यकर्त्यांक आनी प्रशासनांतल्या अधिकाऱ्यांक पाळचेंच पडटा.त्या धोरणाक विरोध दाखोवप कार्यकर्ते आनी प्रशासक ह्या दोगांकूय शक्य आसना.पॉलिटब्युरोच्या चिटणीसाकडेन देशाच्या सगळ्या क्षेत्रांचे सर्वोच्च अधिकार केंद्रीत जाल्ले आसतात.रशियेंत राजकीय पक्ष म्हणून फकत कम्युनिस्ट पक्षाकूच मान्यताय आशिल्ल्यान त्या पक्षाचे सर्वोच्च समितीचो मुखेल चिटणीस म्हळ्यार त्या देशांतल्या अर्थीक,राजकीय,समाजीक आनी तेसारक्या हेर क्षेत्रांचेर निर्णायक सत्ता करपी फुडारी आसता.हें महापद पयलीं लॅनिनाकडेन आशिल्लें.लॅनिनाच्या मरणाउपरांत तें स्टालिनाकडे आयलें.तेउपरांत कुश्र्चेव ब्रॅझनेव्ह आनी गोर्बाशॉव त्या पदाचेर आयले.

लॅनिनाच्या मरणाउपरांत १९२४त जो सत्तासंघर्श जालो,तातूंत मुखेल चिटणीस म्हणून स्टालिनाक अथिकारपद मेळ्ळें.ताची ही सुवात १९२९ मेरेन आनिकूय घट जायत गेली.तेउपरांत पक्षाच्या कामकाजाचीं कागदपत्रां रशियी लोकांक उपलब्ध जावप बंद जालें.ताका लागून पॉलिटब्युरोच्यो अंतर्गत घडामोडी,धोरणात्मक बदल आनी फुडारपणाखातीर केल्ले डावपेंच लोकांक समजनाशिल्ले.ही परिस्थिती स्टालिनाच्या मरणामेरेन कायम आशिल्ली.स्टालिनान आपले कारकीर्दीची कांय वर्सां पॉलिटब्युरोच्यो बसका घेतल्यो.पूण १९२९ उपरांत हे बसकेचें प्रमाण दर वर्सा उणें जायत गेलें.हाचो अर्थ धोरण थारोवपाचे बाबतींत स्टालिन पॉलिटब्युरोच्या वांगड्यांकडेन विचारविनिमय करिनाशिल्लो.ताचेंच धोरण पक्ष आनी प्रशासन हांकां बंधनकारक थरलें.ताका लागून रशियेंत हुकूमशायी पद्दतीचें सर्वाधिकारी फुडारपण आनी सत्तेचें केंद्रीकरण जालें.

ऑक्टोबर १९५२त कम्युनिस्ट पक्षाची एकुणिसावी पार्टी कॉंग्रेस भरली आनी त्या अधिवेशनांत पॉलिटब्युरो ही समितीच बरखास्त केली.पॉलिचब्युरोच्या जाग्यार २५ वांगडी आनी इकरा निमंत्रीत उमेदवार वांगडी हांचें एक अध्यक्षीय मंडळ स्थापन केलें.ही नवी तजवीज म्हळ्यार पक्षांत नाका आशिल्ल्यान वांगड्यांक धांवडावपाचो स्टालिनाचो डाव आशिल्लो,अशें स्टालिनच्या मरणाउपरांत तीन वर्सांनी क्रुश्चेव्ह हाणें जाहीरपणान सांगलें.

मार्च १९५३त स्टालिनाक मरण आयलें.ते उपरांत अध्यक्ष मंडळाच्या वांगड्यांची संख्या धा केली आनी निमंत्रीत उमेदवार वांगडी चार जाले.स्टालिनाच्या काळांतले अत्याचार,अन्याय,अनियंत्रीत धोरण कितलें भयांकृत स्वरूपाचें आशिल्लें आनी ताका लागून रशियन लोकांक कशे त्रास जाताले,हें अध्यक्ष मंडळाचो मुखेल म्हणून क्रुश्चेवान जगजाहीर केलें.अध्यक्ष मंडळाचे हे कृतीक लागून रशियेंतलचो दहशत पुराय नश्ट जालोना.पूण स्टालिनाचे कारकिर्दींत हे दहशतीन कितले भीशण प्रकार केल्ले तें जगामुखार स्पश्ट जालें. तशेंच रशियन लोकांकूय नव्या अध्यक्ष मंडळाविशीं थोडोभोव विश्र्वास उत्पन्न जालो.१९६४त अध्यक्ष मंडळान खुद्द क्रुश्वाच्या फुडारपणाविशीं असंतोश परगटायलो आनी ताचेकडेन राजिनाम्याची मागणी केली.क्रुश्चेवाची सुवात अध्यक्ष मंडळाचो चिटणीस म्हणून ब्रॅझनेवान घेतली आनी तेउपरांत दोन वर्सांनी म्हळ्यार एप्रिल १८६६त पक्षाच्या २३ वे कॉंग्रेसीचें अधिवेसन जालें आी तातूंत अध्यक्षीय मंडळ बरखास्त करून नवो पॉलिटब्युरो नेमलो.ह्या पॉलिटब्युरोंत इकरा वांगडी आनी आठ उमेदवार वांगडी नेमले.

पॉलिटब्युरोंत जावपी चर्चा आनी भासाभास हांचे अहवाल अजुनूय जाहीर करिनात.ते गुप्तूच दवरतात.फकत तांचो धोरणात्मक आशय जाहीर करतात आनी तांचेवरवींच रशियेचें अर्थीक प्रशासकीय,पक्षीय आनी परराश्ट्राविशीचें धोरण किदें तें समजुपाक मदत जाता.

ब्रॅझनेवाच्या मरणाउपरांत गोर्बाशोव पॉलिटब्युरोचो सगल्यांत श्रेश्ठ सत्ताधीश जालो.ताणें रशियेच्या धोरणांत चड उदारताय आनी उक्तेपण हाडलें.

-कों. वि. सं. मं.

पॉवर्टी अॅंड अन्ब्रिटीश रूल ईन इंडिया:दादाभाई नवरोजी (१८२५-१९१७) हाणें भारताचे अर्थीक परिस्थितीचो सखोल अभ्यास करून १९०१त उजवाडायिल्लो एक ग्रंथ.ज्या काळांत सुशिक्षीत भारतीय लोक भारतावयलें ब्रिटीश राज्य हें एक दैवी वरदान मानून अधिकारपदाचे जागे मेळोवपाखातीर यत्न करताले,त्या काळांत दादाभाई नवरोजीन ब्रिटीशांच्या शासनाक लागून भारताचें चलिल्लें अर्थीक शोशण आनी अन्याय हांचें शास्त्रशुध्द आनी सप्रमाण पद्दतीन विश्र्लेशण केलें.

दादाभाई नवरोजीच्या मताप्रमाण भारतांतली सगळ्यांत म्हत्वाची समस्या म्हळ्यार दळडीर.हो देश दिसानदीस चड आनी चड गरीब जायत आसा.हें कितल्याशाच पुराव्यांनी सिध्द करूं येता.देखीक: उणे पातळेवयलें राश्ट्रीय उत्पन्न,परत परत पडपी दुकळ आनी मरणाचें वाडटे प्रमाण.तांच्या मतान सद्याचें दळदीर हो भारतांतल्या ब्रिटीश शासनाचो प्रत्यक्ष परिणाम.ताच्या हिशोबाप्रमाण भारताचें दर मनशाफाटलें वर्सुकी उत्पन्न फकत वीस रुपया आशिल्लें आनी राहणीचो दर,दर मनशाफाटलो वर्सुकी खर्च चवतीस रुयया आशिल्लो.

दादाभाईच्या तान हांगाच्या दळडिराचें मुखेल कारण म्हळ्यार हांगाचे पयलींचे संपत्तीचे नाश आनी युरोपी सेवांचेर जावपी उपाट खर्च आनी भौशीक रीण.देशांतले अर्थवेवस्थेचेर ताण दिवपी हो एक सेगीत ओघ.ताणें दाखोवन दिलें की १९५८ उपरांतचीं सगळीं भारताभायलीं झुजां ब्रिटीशांनी आपले आनी युरोपीयांचे हीतसंबंद सुरक्षीत राखपाखतीरूच लडलीं.देखून,भारतांतलें आपलें सैन्य आनी हेर सेवकवर्ग राखपाचो फावो तो खर्च ब्रिटनान सोंसचो.रेल्वेचें उदाहरण दिवन ताणें सांगलें की रेल्वे कंपन्यो ब्रिटनांत स्थापन करतात.तेन्ना तांचे सगळेंच उत्पन्न ब्रिटीश तिजोरेंत वता.

दादाभाईच्या ग्रंथाचो मुखेल उद्देश भारतांतली ब्रिटीश प्रशासनपद्दत भारतीयांक घातक आशिल्लीच,पूण ब्रिटीशांकूय घातक आशिल्ली,हें दाखोवन दिवपाचो आशिल्लो.हे विस्कटावणेक 'drain theory' अशें म्हणटात.भारतांतलें अती दळडीर हें ब्रिटीश सत्तेक लागून निर्माण जालें.ब्रिटीश