३. झपताल ।U ◦ ४+१+२ =७ ३ ४. त्रिपुटताल ।◦◦ ४+२+२ =८ ३ ५. मठ्यताल ।◦। ४+२+४ =१० ३ ६. अटताल ।।◦◦ ४+४+२+२ =१२ ४ ७ धरूवताल ।◦।। ४+४+२+२ =१४ ४ ह्या सात तालांचे त्र्यसत्र, चतुरस्त्र, खंड, मिश्र आनी संकीर्ण अशे पोटभेद आसात. चतुरसत्र जातीच्या त्रिपुटतालाक आदिताल म्हण्टात. कर्नाटक संगीताचेर द्रविड आचार हांचो सोबीत संगम जाला. हिंदुस्थानी संगीतांतले राग आनी ताल आपयतना दक्षिणेंतल्या संगीतकारांनी तांकां कर्नाटकी रूप दिलां. दक्षिणी संगीतांतलो दरेक स्वर अलंकृत आसता. तातूंतले स्वर कंपयुक्त आसतात आनी तातूंत भरसण जाल्ल्यावरी दिसता. दक्षिण भारतीय कलाकार आपली स्वररचणूक शास्त्रशुध्द दवरपाचो यत्न करतात. तातूंत वेगळेपण दाखयनात. कारण अशें वेगळेपण दाखयल्यार रचणुकेंत दोश उप्रासतले अशें तांकां दिसता. कर्नाटक संगीताचे रचणुकेचे प्रकार अशे: १. लक्षणगीत: लक्षणगीतां पुरंदरदास हाणे रचल्यांत. हो प्रकार हिंदुस्थानी संगीताप्रमाणूच आसा. ह्या गीतांचो पयलो वा मुळावो वांटो म्हळ्यार देवांची तूस्त आनी उरिल्ले वांटे गीतां जांचेर आदारल्यांत, अशा रागांच्या खाशेलपणाचेर आसतात. गोविंद दिक्षीघर, मध्य वेंकीट्टा मखी, गोविंदाचार्या आनी आतूर कृष्ण पिशारोडी हांणीय ब-याच लक्षणगीतांची रचणूक केल्या. २. वर्णम्: हे रचणुकेंत उतरां उणीं आनी स्वर चंड आसतात. वर्णमचे दोन वांटे आसतात. पयल्या वांट्याक पूर्वांग आनी दुस-याक उत्तरांग म्हण्टा. पूर्वागांत पल्लवी, अनुपल्लवी आनी मुक्ताबाई ह्या स्वरांचो आस्पाव जाता. उत्तरांगांत चरणम् ह्या स्वरांचो आस्पाव जाता. दोनूय वाट्यांची लांबाय सारकीच आसता. तानवर्णम् आनी पदवर्णम् अशे वर्णम्चे दोन प्रकार आसात. पयल्यांतली पल्लवी, अनुपल्लवी आनी चरणम् हांतूंत उतरां आसतात.जाल्यार हेर वांट्यांत सरगमचो उपेग करतात. सुरवातीची गती मंद आसता. ताची रचणूक हिदुस्थानी संगीतांतल्या पदावरी आसता; ह्या पदांचो नृत्यावेळार उपेग जाता. ३. कृति: ही रचणूक हिंदुस्थानी संगीतांतल्या ध्रुपदाभशेन आसता.कर्नाटक संगीतांतली ही सगळ्यांत चड उदर्त जाल्ली अशी रचणूक जावन आसा. ती अठराव्या शतमानांत रूढ जाली. ही रचणूक चिट्ट स्वरांनी सजयिल्ली आसता. हे चिट्ट स्वर (सरगम) मध्यम लयींत गायतात. रचणुकेंत स्पश्ट जावंक नाशिल्लें रागस्वरूप ह्या स्वरांक लागून समजता. ४. पदम:ही रचणुक हिंदुस्थानी संगीतांतल्या ख्यालासारकी आसता. पदमाचें गायन कृतिप्रमाणूच करतात;पूण ताचो आरंभ अनुपल्लवीन करतात. ५. जाबळि: ही रचणूक ठुमरीभशेन आसता आनी तांतलो शृंगार नृत्याभिनयाखातीर उपेगी आसता. पट्टम् सुब्रमण्य अय्यर, पट्टाभी रामय्या, रामनाथपुरम् श्रीनिवास अय्यंगार आनी इराइमण थंपी हांणी जावळिंची रचणूक केल्या. ६. रागमालिका:एका परस चड रागांच्या रचिल्ल्या पदांक रागमालिका म्हण्टा. हे रचणुकेच्या विंगड विंगड वांट्यांचे राग वेगवेगळे आसतात. रचणुकेंत जितले राग आसात, तितलेच रागमालिकेचे चरण आसतात. रचणुकेंत जितले राग आसात. तितलेच रागमालिकेचे चरण आसतात आनी तांची सगळ्यांची लांबाय एकसारकी आसता. हे भायर कांय रचणुको तालभेदाचेरूच आदारित आसतात- अ) तालमालिका: हे रचणुकेच्या दरेक वांट्याचो ताल वेगळो, पूण राग एकूच आसता. आ) पंचतालेश्वर: होय तालमालिकेभशेन आसा. हाचे पांच वांटे आसात. इ) राग-तालमालिका: हातूंत दरेक वांट्याचो राग आनी ताल वेगवेगळो आसता. ई) तिल्लना:हिंदुस्थानी संगीतांतल्या तराण्याभशेनूच हो प्रकार जावन आसा. ७. पल्लबी: हिचे राग आनी ताल बरेच कठीण आसतात. हिचें स्वरूप ख्यालाभशेन आसता. कर्नाटक संगीतांतली पल्लवी आनी हिंदुस्थानी संगीतांतली अस्थाई एकेचभशेन आसा. तशेंच अनुपल्लवी आनी अंतरा हेय एकेचभशेन आसात. कर्नाटक संगीताचीं शास्त्रशुध्द परंपरागत वाध्यां म्हळ्यार सरस्वतीवीणा, बांसरी,मृदंगम् आनी नागस्वरम्.- श्रीमती ए.एच्.प्रेमकुमारी कर्पे, गोविंद शांबा: (जल्म:१९२४, सांखळी). गोंयचो सुटके झुजारी. ताणें मुळावें शिक्षण मराठींतल्यानघेतलें. गोंय सुटके चळवळीच्या काळांत तो राश्ट्रीय कॉग्रेस गोंय (NATIONAL CONGRESS GOA) संघटनेचो वांगडी आसलो. १८ जून १९४३ दिसा मडगांव शारांत डॉ. लोहियाच्या फुडारपणाखाल सत्याग्रह जाल्लो, तातूंत ताणें वावर केला. सदानंद बोंद्रे आनी तुकाराम सिमेपुरूषकार हांच्या वांगडा शिमेवेल्यान राश्ट्रवादी पत्रकां, वण्टीपत्रकां हाडप आनी गोंयच्या म्हत्वाच्या थळांनी तीं लावप, असलो वावर तो करतालो. पोर्तुगेज गव्हर्नर-जनरल कळंगूट वाठारांत येवपाचो आशिल्लो, तेन्ना ताणें तो वेळ सादून कळंगूट वाठारांत येवपाचो आशिल्लो, तेन्ना ताणें तो वेळ सादून कळंगूट वाठारांत येवाचो आशिल्लो, तेन्ना ताणें तो वेळ सादून कळंगूट वाठारांत ‘भारत सोडात’ ?(भारत छोडो) अशें बरयल्लीं पत्रकां लायलीं. २३ जानेवरी १९५४ ह्या दिसा ताणें तिरंगी बावटो लायिल्लो. पोलिसानमी का अटक केली, खूब मार दिलो आनी अल्तिनाचे बंदखनींत दवरलो. उपरांत पोर्तुगेज सरकाच्या थळाव्या लश्करी दंडिधिका-यामुखार (TERRITITIAL MILITAREY TRIBUNAL)ताची चवकशी जाली. तेन्ना ताणें आपलो गुन्यांव मान्य केलो ना, देखून ताकाक पांच वर्सां बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली आनी पंदरा वर्साखातीर ताचे नागरी हक्क काडून घेतले. १९५७ वर्सा ताची बंदखणीतल्यान सुटका जातकत तो परतो राश्ट्रवादी वावरांनी वांटो घेवंक लागलो. भारत सरकारान ताका ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केला. १५ जून १९८५ दिसा गोंय सरकारान सुटके झुजांतल्या ताच्या वावराचो भोवमान केलो.- कों. वि. सं. मं कर्पे, रामकृष्ण अर्जुन: (जल्म:२३ ऑगस्ट १९२२, म्हापशें-बारदेस) गोंयचो सुटके झुजारी. ताणें मुळावें शिक्षण मराठी आनी पोर्तुगेजींतल्यान घेतलें. फुडलें शिक्षण इंग्लिशींतल्यान घेतलें. तो एक चित्रकार आशिल्लो. १८ नोव्हेंबर १९४६ दिसा म्हापशां वाठारांत जाल्ल्या सत्याग्रहांत ताणें वांटो घेतिल्लो. तेन्ना पोर्तुगेज पोलिसांनी ताका धरलो, बरोच मार दिलो आनी धा दीस बंदखणींत बंद करून दवरलो. १५ ऑगस्ट १९५४ दिसा आल्फ्रेड आफोंसो हाच्या फुडारपणाखाल तेरेखोल वाठारांत जो सत्याग्रह जाल्लो, तातूंतूय ताणें वांटो घेतिल्लो. ह्या वेळार पोलिसांनी ताका अटक केली आनी खूब त्रास दिले. उपरांत पोर्तुगेज सरकाराच्या थळाव्या लश्करी दंडाधिका-यामुखार (TERRITORIAL MILITARY TRIBUNAL) ताची चवकशी जाली आनी ३१ मार्च १९५५ दिसा ताका बारा वर्साखातीर बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. अर्दी ख्यास्त भोगतकच ताचेकडल्यान बरे वागणुकीचें उतर घेवन पोलिसांनी ताची आनी हेर वांगड्यांची सुटका केली. ८ जानेवारी १९७४ दिसा भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो. १८ जून १९८६ दिसा गोंय सरकारान ताच्या सुटके झुजांतल्या वावराचो भोवमान केलो.- को.वि.सं.मं
