Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/912

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

नाटकां पुस्तक रूपांत उजवाडाक आयल्यात.' नको जाळूं माझं घरटं '(1974) ' चरित्रहीन ' (1976), ' शरणांगती ' (1977) ' यातनाचक्र ' (1979) या नाटकांचे प्रकार गोंयांत, महाराष्ट्रांत, कारवारांत जाल्यात. तांच्यो बऱ्योश्यो मराठी कथा- सत्यकथा, स्वराज्य, माणूस हेंस ह्या नियतकालीकांनी उजवाडा आयल्यात. ताच्या 'तंरंगा' ह्या कथासंग्रहाक 1993 वर्साचो केंद्रिय साहित्य अकादमीचो पुरस्कार तेच प्रमाण 1992 वर्सा कोंकणी भाशा मंडळ- गोंय हांचो पुरस्कार फाव जालो. ' पलतडचें तारू ' ह्या कथा झेल्याक 1992 वर्सा गोवा कला अकादमीचो पुरस्कार, ' काळी गंगा ' हे कादंबरीक 1997 वर्सा गोवा कला अकादमीचो, तेच प्रमाण डॉ. टी. एम. ए. पै फाउंडेशन अशे पुरस्कार फाव जाल्यात. तांच्यो कथा इंग्लिश, कन्नड, मराठी भासांनी अणकारीत जाल्यात.

ताचे ' हावठण ' हे कथेच्या इंग्लिशींतल्या अणकाराक राश्ट्रीय पावंड्याच्या ' ह्यूमन स्केप ' हे मुंबयचे संस्थेचो पुरस्कार फाव जाला. तो कर्नाटक कोंकणी साहित्य अकादमीचो आदलो वांगडी आसा. कोंकणीं बरोबर कन्नड, गुजराती, मराठी, हिंदी, इंग्लिश ह्यो भासो तो जाणा.

कोंकणी कथा, कादंबरी साहित्य प्रकाराक एक वेगळोच घाट आनी थाट ताणे जोडून दिला. रसरशीत अणभवांचो धग- हुलोप पचयत तयार जाल्ली ताची साहित्यीक वृत्ती सर्वस्पर्शी विशयांचीं मळां बेधडक पळयतना दिसता. वास्तव, अणभव आनी कलात्मकतेच्या धर्गींतल्यान पसवपी ताच्या विवीधांगी साहित्यीक स्वताची अशी धार आनी कांत चडल्या. मनीस हो सर्वसमावेशक रसायन मानून ताच्या आदारान जिवीताचीं गुमानितां सोडोवपाचे नवें प्रयोग ताच्या साहित्यांत जाल्ले दिसता. सृश्टिची आनी मनशाची वास्तव आनी प्रतिकात्मक अशीं कितलीशींच रूपां अभिव्यक्त जातना दिसतात. माजाळी कारवाराच्या वतावरणातल्या कोंकणी लोकांचे अंतरंग पयली खेप ज्या कोंकणी लेखकांनी आपल्या ,साहित्यांत यशस्वी रितीन हाडले तातूंत महाबळेश्वराचे योगदान व्हड आनी उंच आसा. वातावरण आनी मनीस आसा तसो जिवो तटतटीत उबो करपाची ताची भास शैली चित्रट घटी अप्रुप आसा.

सोनकोळीः कोळी लोकांचो एक पोटभेद. सोनकळी लोकांची वसती कोंकण देगेचेर वसइच्यान रत्नागिरीमेरेन आसा. मुंबयच्या वेसावा वा वरसोवा, दांडा, वरळी, कुलाबा, मांडवी, चौपाटी, माझगाव, धारावी, माहीम, शीव ह्या भागांत सोनकोळ्यांची बरीच वसती आसा. इ.स. च्या 15 व्या शेंकड्या पासून हे हांगा रावपाक लागले.

तांकां सोनकळी हें नांव कशे फाव जालें तेविशीं उपपत्ती सांगतात ती अशी- खंडोबा ह्या तांच्या देवाक भंडार (हळद) खूब मानवता ते सद्दां आपल्या कपलाक भंडार लायता आनी सणांदिसांनी खूब भंडार उधळटात. भंडाराचो कोर भांगरा भशेन हळदुवो आसता. देखून आपल्याक सोनकळी हें नांव मेळ्ळें अशें ते सांगतात.

थळकर, गावकर, किरिस्तांव कोळी आनी नवहिंदू अशें सोनकळ्यांचे चार भेद आसात. चडशे कोळी दादले मध्यम उंचाय्चे, दांडगट, रूंद खाद्यांचे आनी भरीव बांद्याचे आसतात. कोळी बायल सडपातळ, बांधेसूद आनी रेखीव अवयवांची आसता. तिका खूब केंस आसता. सोनकळी हे कश्टाळू, प्रामाणीक, उदार, पापभीरू आनी अतिथ्यशील आसतात. तांचो सभाव उधळो आसता. तांका सोरो खूब आवडटा.

सोनकोळी दादलो काम करता आनी घरांत वावूरतना कमराभोंवतणी एक सुर्का म्हणचे लंगोट न्हेसता. सुरका म्हणजे चडकरून तांबड्या रंगाचो व्हड चौकोनी लेंस. हो सुरका लंगोटाभशेन कमराभोवतणच्या मुजिच्या आदारान घट्ट बांदिल्लो आसता आनी फुडलेवटेन तो पंख्याभशेन सोडिल्लो आसता. आंगांत तो हातकापी कोपरी घालता.

भायर सरतना दादलो धोतर न्हेसता आनी पैरण बंडी घालता. पयलीं सणा-'परबांच्या वेळार प्रतिश्ठीत दादलो कोळी धवें अंगरखो, धवें उपरणें आनी तकलेक टोपरें नांवाची कानटोपी सारकी उंच तांबडी टोपी घालतालो. पूण आता हेर मध्य वर्गी हिंदू दादल्याभशेन तो सदरो, कोट आनी बनातीची वा मखमलीची काळी टोपी घालता.कोळी न्हवरो पोरन्या मराठा सरदाराभशेन भेस करता. लांब धवो जामा, घट्ट धवी सुवार, कमरपट्टो आनी तकलेक भरजरी मंदिल असो ताचो वरवेश आसता.

कोळी दादलो पयलीं करगोच भशेन रुप्याचो गडगंज पोंद वापरतालो. तशेच दंडाचेर चांदीचो गांठो घालतात. आतां ह्यो वस्ती चडशे दिसनात.

णववारी साडी, पोलको आनी फर्का असो कोळी बायलेचो भेस, कमरभर उदकांत काम करचें पडटा देखून ती घट्ट कांसाटो मारता. साडयेच्यो फुडल्यो मिरयोय पंख्याभशएन पातळावन वयर खोंचतात. फरेका म्हणजे पातळ अश्या धव्या कपड्याची ओडणी त्यो छातयेवयल्यान खांदार उडयता.

वयांत ये मेरेन कोळी चली खांद्यावयल्यान पदर घेनास्तना तो कमराभोंवतणी गुठलायता. गावकार चलयो लग्न जायमेरेन खांद्यावयल्यान पदर घेनात. सणाच्यावेळार कोळी बायलो भरजरी पैठणी न्हेसतात आनी रेशमी पोलको घालतात. तांच्या केंसांच्या आबाड्याचेर एक तरी फूल खओंयिल्लें आसताच.

चलयो लग्नापयलीं हातांत कवचेंची वा भांगराचीं कांकणां