Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/885

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

साकर आनी शिदो दिवपाचीय कांयकडेन चाल आसा. मागीर व्हंकलेचो बापूय जमिल्ले मंडळीक पानसुपारी आनी अत्तर- गुलाब दिता. भटांक दक्षणा दिता. जेन्ना लग्नांत हुंडो दिवपाघेवपाची पद्दत आशिल्ली तेन्ना हुंड्याची रक्कम ह्याचवेळार न्हवऱ्याच्या हातांत दितालें. न्हवरो- व्हंकल एकाच गांवांतलो आसले वा लग्नाखातीर एकाच माटवांत आयिल्ले आसले तरीय लग्न सुवाळ्याच्यावेळार सीमांतपूजन करपाची चाल आसा. अशावेळार ही पुजा लग्नाच्या माटवाच्या वा हॉलाच्या दारांत करतात.

सीरियन किरिस्तांवः केरळांतलो एक किरिस्तांव समाज. सेर्रा म्हणजे पर्वत. मुळसांत रावता देखून ह्या लोकांक सीरियन किरिस्तांव नांव पडलें.

सेंट थॉमस हो क्रिस्ती धर्मप्रचार इ.स. 52 च्या अदमासाक मलबारांतल्या मलैंकर वा मौझिरिस ह्या बंदरांत देंवलो. कोचीन, त्रावणकोर ह्या भागांत ताणें सात इगर्जो इबारल्यो. तशेंच जायत्या लोकांक किरिस्तां धर्माची दिक्षा दिली. ताचेउपरांत इ.स.च्या दुसऱ्या शेंकड्यांत ह्या किरिस्तांव जाल्ल्या समाजान अलेक्झांड्रियाच्या डेमेट्रियसाक एक किरिस्तांव धर्मोपदेशक धाडचो म्हण मागणी केली. मागीर पँटेनस हो किरिस्तांव धर्मपंडीत इ।स. 180 ते 190 च्या अदमासाक मलबारचे देगेचेर आयलो. मॅथ्यूचो गॉस्पॅल हो हिब्रू भाशेंतलो धर्मग्रंथ ताणें हांगच्या किरिस्तांव समाजाक दिलो.ताचेउपरांतच्या काळांत जायते धर्मप्रसाराक हांगा ये रावलो. इ.स.च्या चवथ्या शेंकड्याच्या मध्याक थॉमस कॅना हो सीरियन धर्मोपदेशक मलबारांत आयलो. ताणें बगदादचे कॅथॉलिक धर्मोपदेश आनी जायते सीरियन धर्मप्रचाराक मलबारांत हाडले आनी हांगच्या किरिस्तांव समाजांत जायत्यो धार्मीक सुधारणा केल्यो. थॉमस कँनान दोन भारतीय बायलांकडेन लग्नां केलीं. फुडें तांच्या भुरग्यामदीं वारस हक्काविशीं झगडीं जालीं आनी उत्तरीय आनी दक्षिणात्य अशे दोन वेगळे किरिस्तांव समाज निर्माण जाले.

इ.स.चो. णववो ते चवदावो शेंकडो हो कालखंड मलाबरी किरिस्तांव समाजाचो भरभराटीचो काळ आशिल्ले. ह्या काळांत हांगा एक स्वतंत्र किरिस्तांव राज घराणें स्थापन जालें. इ.स. 1498त वास्को द गामा मलबारांत आयलो आनी फुडें थंय पुर्तुगेजांची सत्ता स्थापन जाली. तेन्ना थंयच्या स्थनिक किरिस्तांव राजान आपलो मुकूट आनी राजदंड वास्को द गामाक दिलो.

पुर्तुगेज धर्मोपदेशकांनी मलबरांत रोमन कमुनियन पंथाचो प्रचार केलो. फुडें मलबारी इगर्जेक रोमन इगर्जेचो फांटो केलो. कालांतरान मलबारांत रोमो सीरियन, जॅकोबायट सीरियन आनी लॅटिन कॅथॉलिक अशे तीन पंथ अस्तित्वांत आयले.

लॅटिन कॅथॉलिक आनी रोमीसीरियन हे दोनय पंथ रोमच्या इगर्जेचो प्रर्थनाथविधी पाळटात. जॅकोबायट सीरियन समाज हे दोनय सेंट जेम्साचो प्रर्थनाविधी पाळटात. तांचेमदीं दायते मतभेगय आसात.

पयलीं जॅकोबायट सीरियन लोकांत चल्या- चलयांची ल्हानपणांत लग्नां जातालीं. पूण आसा भुरगीं व्हडजाल्या उपरांत लग्न जातात. लग्नां आयतारचीं जातात. उत्तरिय सीरियन किरिस्तांव समाजांत ती व्हंकलेच्या जांव न्हवऱ्याचे पॅरिश इगर्जेंत जाता. पॅरिश प्रीश्ट म्हणजे पुरोयताच्या वांगडा लग्नाच्या अटी थारावंच्यो पडटात. व्हंकलेक दिवपाचो हुंडो ही मुखेल गजाल आसता. लग्नाच्या दिसाच्या पयलीं येवपी आयताराक हुंडो दितात. शेनवार राती लग्नाचो पयलो विधी म्हण न्हवरो व्हंकलेक न्हाण घालता. दुसऱ्या दिसा सकाळीं न्हवरो व्हंकल इगर्जेंत ' मासा ' खातीर, म्हणजे सामदायिक मागण्याखातीर हजर रावतात. तांचो भेस अस्तंती पद्दतीचो आसता.

आपल्या घरांतल्यान भायर सरचे पयलीं न्हवरो पुरोयताक कपडे आनी दक्षणा दिता. न्हवऱ्या वांगडा ताचे भयणीचो घोव आसता तो ताळी हाडटा. मास जाल्या उपरांत हुंड्याच्या रकमेचो धावो वांचो इगर्जेक लग्नाची फी म्हण दिता. लग्नाचे मंत्र वाचून जाले उपरांत न्हवरो व्हंकलेच्या गळ्यांत ताळी बांदता. मागीर न्हवरो- व्हंकल दबाज्यान आपल्या सोयऱ्या इश्टांवांगडा घरा येतो. घराच्या दारांत न्हवऱ्याची भयण दिवो घेवन उबी आसता.ती न्हवऱ्याचे पांय धुता आनी न्हवरो- व्हंकल माटवांत वतात.थंय ती जेवल्याउपरांत जमिल्ल्या सगळ्यांचे जेऴम जाता. फुडलो बुधवार मेरेन न्हवऱ्याचो धेडो ताचेवांगडा कुडींत न्हीदता. व्हंकल दुसऱ्या कुडींत न्हीदता. बुधवार सांजचीं न्हवरो- व्हंकलेक न्हाण घालता. उपरांत न्हवरो धेड्या वांगडा आपले कुडींत वता आनी दार बंद करता. व्हंकलेची आवय येवन मागीर व्हंकलेची तुस्त करपी पदां म्हण्टा आनी तीं आयकन न्हवरो भायर येता. मागीर न्हवरो व्हंकलेच्या बापोलयांक, आवयक आनी आजो- आजयेक वस्त्रां दिता. मागीर न्हंवरो- व्ंहकलेक तांच्या कुडींत व्हरता. थंय लग्नाच्या दिसा केल्ले सगळे विधी करतात. इतल्यान लग्न सुवाळो सोंपता.

दाक्षिणात्य जॅकोबायट समाजांत लग्नाचो विधी वयर सागिल्ल्योप्रमाणेच करतात. पूण हुंडो मात लग्नाच्या दिसा मेरेन जांव व्हंकलेच्या पयल्या बाळंटेरमेरेन दिनात. लग्नाचे मंत्र चालू आसतना न्हलरो व्हंकलेच्या बोटांत मूदी घालता. दुसऱ्या दिसा सांजेचे लोक तांका येवन मेळटात. मागीर मंत्र म्हणप चालू आसतनाच सगळ्यांचें जेवण जाता. बिरेस्तारा दिसा व्हंकलेच्या घरा वचचे पयलीं न्हवऱ्यावटेनच्या लोक व्हंकलेवटेनच्या लोकांक व्हड मेजवाती दितात. मागीर दादले बायलो पदां म्हणत दिव्याभोंवतणी नाचतात.

रोमो सीरियन आनी रिफॉर्म्ड पंथ हांच्या लग्न सुवाळ्याक हिंदुंच्या चालींचे कांय अवशेश सांपडटात. हे लोक आयतारचीं लग्नां