Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/701

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

आसा.आयजूय चैतन्यमताचे अनुयायी आपणाक व्यासरायमठाचे शिश्य समजतात.

व्यासरायाची बुध्दी जितली तीख तितलीच ताची भक्तीय एकांकीत आसिल्ली.व्यासरायान हरिदासपंथ लोकांमेरेन पावयलो.तशेंच ताणें संप्रदायांतलो उच्च-नीच हो भेदभाव ना करून,सगळ्यांक एका पांवड्यार हाडून भक्तीचीं दारां उक्ती केलीं.

व्यास हरिराम:(इ.स.१४९२-१५९८). राधावल्लभ संप्रदायांतलो एक कवी.वृंदावनांत हरित्रयी नांवाचे तीन नामनेचे संतकवी आशिल्ले.तातुंतलोच हरिराम व्यास हो एक.हाचो जल्म मध्यप्रदेशांतल्या ओरछा राज्यांत टीकमगढ हांगा जालो.ताच्या बापायचें नांव समोखन शुक्ल.मुळांत व्यास ही हरिरामाची पांडित्यदर्शक उपाधी आसिल्ली.पूण फूडें तें ताचें आडनांव जालें.ताच्या बापायचें नांव समोखन शुक्ल.भुरगेंपणांत ताणें संस्कृत साहित्य आनी दर्शनां हांचो खूब अभ्यास केलो.काशीसारक्या विद्वानांच्या नगरांत वचून थंयच्या पंडिताकडेन ताणें शास्त्रार्थूय केला.पूण इतली विद्वत्ता मेळोवनूय ताच्या मनाक समाधान मेळ्ळेंना.मागीर ताका ताच्या काय भक्तांनि राधावल्लभ संप्रदायाचो संस्थापक श्रीहितहरिवंशान ताचेर अनुग्रह करून राधावल्लभ संप्रदायाची दीक्षा ताका दिली.

हरिराम हो राधावल्लभ संप्रदायांत राधेचो सखो आनी विशाखा हिचो अवतार मानतात.तो अतिथिसत्काराविशीं जसो नामनेक पाविल्लो.तसोच निर्भय,धर्मपारायण आनी नितांत मोगाळ आशिल्लो.

हरिरामान हिंदी भाशेंत दोन आनी संस्कृत भाशेंत एक अशे तीन ग्रंथ बरयले.त्याशिवाय व्यासवाणी ह्या ताच्या ग्रंथाचे पुर्वाध आनी उत्तरार्ध अशे दोन भाग आसात.माधुर्यभक्ती आनी राधाकृष्णाची निकुंजलीला हे व्यासवाणीचे प्रतिपाद्य विशय आसात.ताणें स्वकीय-परकीय हे भेद सोडून राधेचें वर्णन केलां.रामलीला हो तातुंतलो म्हत्वाचो भाग आसून,रासलीलेचीं सुमार ५० पदां आसात.

व्यासवाणी ही भक्तीभावनेक प्राधान्य दिवपी आसून,तिच्या पद्यांत व्रजभाशेंचें म्होवाळपण व्यक्त जाता.हरिरामाक संगीताचें बरें गिन्यान आसिल्लें.ताणें आपलीं पदां गेयतेचो विचार करून रचल्यांत.ताच्या उलोवपांत कबीर,नंददास आनि हित हरिवंश हांचे काव्यशैलीचो खूब प्रभाव आसा. व्यंकटेश :(पळेयात तिरूपती).

श्री व्यंकटेश देवस्थान,नानोडें :गोंयच्या दिवचल तालुक्यांतल्या नानोडें वाठारांतलें नामनेचें देवूळ.पुर्विल्ल्या काळांत श्रीमती बात्या नायकीण कळंगुटकरीण हे भावार्थी बायलेन आपले आस्पतींतल्यान ह्या देवळाची बांदणी केली आनी त्या देवळांत श्री व्यंकटेश तशेंच श्री लक्ष्मीचे मूर्तींची विधियुक्त स्थापना करून त्या देवांचो सगळो दिसपट्टो खर्च,उत्सव आदीविशीं कायम वेवस्था करून दवरली.तशेंच ह्या देवस्थानाचे म्हाजन कोण,फुडें ह्या देवस्थानाची वेवस्थआ कशी जावंची हेविशीय सारकी वेवस्था तिणें करून दवरिल्ली.ह्या देवस्थानाची घटनात्मक नेमावळ इ.स.१९३० वर्सा तेन्नाच्या सरकारान मान्य केली.हे नेमावळीक वट्ट १५ कलमां आसून,तातूंत दादल्या वांगडा बायलांकय सगळे हक्क आनी अधिकार ह्या देवस्थानान दिल्ले आसात.

ह्या देवळांत चैत्र म्हयन्यांत वसंतपुजा आनी रामनम,आषाढ म्हयन्यांत वद्य द्वादशी दिसा देवळाचो वाडदीस मनयतात,श्रावण म्हयन्यांत दर शुक्रारा कीर्तन आनी श्री गोकुळ अश्टमी दिसा श्रीकृष्ण जल्म,आश्र्विन म्हयन्यांत नवरात्र,कार्तिक म्हयन्यांत आंवळी भोजन आनी मार्गशिर्ष म्हयन्यांत कालो हे म्हत्वाचे उत्सव मनयतात.

श्रीमती बात्या नायकीण कळंगुटकरीण हिणें आपली पुराय आस्पत वेंकटेश देवस्थानाक ओंपल्ली.तातुंत देवस्थान आसिल्ली जमीन,बागायत,तशेंच श्रीमती बात्या नायकीण कळंगुटकरीण हिणें स्वताचें घर त्या देवस्थानाच्या म्हाजनाखातीर वापरपाक दिलें.तशेंच त्या घराची वेळचेवेळार दुरूस्ती आदी खर्च त्या देवस्थआनाच्या भांडारांतल्यान म्हाजनांनी करचो अशेंय नमुद केलें. श्रीमती बात्या नायकीण हिणें आपलें मृत्यू पत्र १० मार्च इ.स.१८१४त केल्लें.ताचेवयल्यान हें देवूळ आनी मूर्ती स्थापना ते तारखेआदीं जाली आसूंक जाय.

व्हॅनेझुएला:दक्षिण अमेरिका खंडांतलो एक देश.खंडाच्या उत्तर पोंतार आशिल्ल्या देशाचो आवांठ ९१२,०५० चौ.किमी.आसून चडांत चड उत्तर दक्षिण लांबाय १,२७१ किमी.जाल्यार,रुंदाय उदेंत-अस्तंत १,४८९ किमी.देशाचे उत्तरेक कॅरिबीयन दर्या,उदेंतेक गियाना देश,दक्षिणेक ब्राझील,जाल्यार नैऋत्येक आनी अस्तंतेक कोलंबिया देश आसा.देशाची लोकसंख्या २०,२०३,०००(१९९१).स्पॅनीश ही देशाची राश्ट्रभास,जाल्यार काराकस हें राजपाटण. भूंयवर्णन:भूंयरचणुकेचे नदरेन धेशाचे चार वांटे केल्यात ते अशे-(१)माराकायबो पाणटो,(२)अँडीस दोंगरी वाठार,(३)लानोस आनी (४)गियाना पठारी प्रदेश. माराकायबो हो व्हॅनेझुएलाचो वायव्येकडचो भाग.तातूंत