तो भारत भोंवडेखातीर भायर सरलो तो पयलीं भागलपूर आनी देवघर हांगा रावून काशीक गेलो.थंयसावन ताणें हिमालयाची पदयात्रा केली.उपरांत ताणें पंजाब,राजस्थान ,गुजरात ह्या प्रदेशांनी संचार करून लोकस्थितीचें अवलोकन केलें.उपरांत द्वारका,मांडवी,पालिताणा,बडोदा,खांडवा अशे ल्हान ल्हान मुक्काम करीत तो मुंबय आयलो.मुंबयसावन पुण्याक वचपी गाडयेंत ताची लोकमान्य टिळकाकडे भेट जाली.उपरांत महाबळेश्र्वराक वचून येतकच तो बेळगांवां गेलो.बेळगांवसावन बंगलोरमार्गान तो म्हैसूराक गेलो.कर्नाटक प्रदेश सोडटकच तो चेन्नई राज्यांत गेलो आनी डिसेंबर १८९२ त कन्याकुमारीच्या दर्यावेळेर पावलो.कन्याकुमारीच्या दर्यांत एक व्हड फातर आसा.पेंवत वचून तो त्या फातराचेर बसलो.थंय ध्यान लावन बशिल्लो आसतना ताका साक्षात्कार जालो आनी राश्ट्रोत्थानाविशीं प्रेरणा मेळ्ळी.रामकृष्णान ताका दर्शन दिलें आनी अमेरिकेंत जावपी सर्वधर्म परिशदेक वचपाची आज्ञा केली.उपरांत ती सुवात विवेकानंद खडक ह्या नांवान नामनेक पावली.
१८९३ वर्सा स्वामीच्या आशीर्वादान खेत्रीच्या महाराजाक पुत्रप्राप्ती जाली ताका लागून महाराजान, स्वामीक विवेकानंद ह्या नांवान जगाचो उध्दार करचो अशी विनवणी केली.३१ मे १८९३ ह्या दिसा विवेकानंदान रामकृष्णाच्या फोटोक पाया पडून,कालिमातेचें स्मरण केलें.भगवो भेस करून त्याच कोराचो फेटो बांदलो आनी भगवद्गीता हातांत घेवन अमेरिकेक वचपाक गेलो.चीन,जपान,हुपूंन विवेकानंद शिकागो बंदरांत आयलो.
११ सप्टेंबर १८९३ दिसा सर्वर्धम परिशदेक सुरवात जाली.भीत भीत विवेकानंदान आपल्या भाशणाक सुरवात केली.ताच्या पयल्याच वाक्यान अमेरिकेंतल्या म्हज्या भावांनो आनी भयणींनो अशेम म्हणना फुडें टाळ्यांचो कडकडाट जालो.११ मिनटांच्या आपल्या आत्मविश्वासपूर्ण आनी मवाळ उतरांनी ताणें हिंदू धर्माचें रहस्य सामक्या मेजक्या उतरांनी परिशदेच्या लोकांक समजावन सांगलें.२७ सप्टेंबर दिसा ही परिशद सोंपली.पूण ताणें अमेरिकेंतल्या व्हड व्हड शारांनी व्याख्यानां दिलीं.हिदुधर्म.वतत्वज्ञान हांच्या प्रसाराखातीर ताणें न्यूयॉर्कांत अभ्यासवर्ग सुरू केले.ताका व्हड शिष्यवर्ग मेळ्ळो.हिंदुधर्म , तत्वज्ञान हांचो ताणें जगभर प्रसार केलो.तेखातीर ताणें खूबकडे मठ स्थापन केले.लंडनच्या मुक्कामांत ताचो मिस मार्गारेट ई.नोबल हिचेकडे वळख जाली.ही नोबल म्हळ्यार स्वामी विवेकानंदाची मानसकन्या भगिनी निवेदिता.हिचेभशेन आणीकूय ब-याचशा अस्तंती दादले - बायलांनी स्वामीच्या वेदान्त धर्माच्या प्रचाराखातीर स्वताक ओपून घेतलें.अमेरिकेंतल्या आनी हेर अस्तंत्या शारांनी वेदान्तधर्मसाधनेचीं केंद्रां सुरू केलीं.स्वामीचें वक्तृत्व,व्यक्तिमत्व,विशुध्द जीवनचरित्र हें सगळें अस्तंती जगाक तोखणायेचें आनी आदराचें थारलें.कांय किरिस्तांव मिशन-यांनी तांकां विरोध करपाचो,तांचे भूमिकेवीशीं गैरसमज पातळावपाचो आनी प्रचलित हिंदू धर्मांतली वैगुण्यां सोदुन तांची निंदा करपाचो यत्न करून पळयलो.पूण विवेकानंदाच्या खर प्रचाराक लागून तो निश्ळळ थारलो.अशे तरेन आपलें अंगीकृ त कार्य विलक्षण प्रभाविपणान यशस्वी करून स्वामी व१५ जानेवारी १८९७ ह्या दिसा कोलंबोंत आयलो.थंय सावन फुडें ताणें परतून भारतयात्रा केली.तेउपरांत ताणें आपल्या सगळ्या गुरूबंधूक एकठांय हाडून १ मे १८९७ दिसा रामकृष्ण मिशन हे लोकसेवकांचे संघटनेची स्थापणूक केली.ह्या दिसा स्वामी बेलूर मठांत परतलो.उपरांतची चार वर्सां ताणें आपल्या संन्याशी गणांसयत दुकळ,भूकंप,हुंवार,रोगाची साथ तशेंच हेर जायत्या संकश्टांनी सापडिल्ल्या दुर्दैवी भारतीय लोकांचे सेवेखातीर ओंपलें.हें सगळें करताना ताणें वेव्हार,प्रवृत्तीधर्म,अध्यात्म,व्यक्तीगत योगसाधना,मनशाच्यो दीसपट्ट्यो गरजो ह्या सगळ्यांचो बारीकसाणेन अभ्यास करून आपलें तत्वज्ञान मांडलें.४ जुलय १९०२ ह्या दिसा रातचो ताणें बेलूर मठांत देहत्याग केलो.
विश्र्व:सर्वव्यापी ब्रह्मांड वा आख्खो संवसार असो ह्या शब्दाचो सादो आनी सरळ अर्थ आसा.धर्तरी धरून अवकाशांत आशिल्ले सगळे घटक मेळून विश्र्व तयार जाता.कोट्यांनी नखेत्राम मेळून आकाशगंगा तयार जाता.विश्र्वांत अशो लाखांनी आकाशगंगा पातळ्ळ्यात अशें अवकाशतज्ञामचें मत आसा.१९८९ त कांय ज्योतिर्वीद्यांनी नखेत्रांचो आकाशगंगेपरसूय वव्हड चोंबो सोदून काडलो.त्या चोंब्याचो आंवाठ खूब व्हड आशिल्ल्यान ताणीम ताका द ग्रेट वॉल(The Great wall)अशें नांव दिलें.
विश्र्व खंवय मेरेन पातळ्ळां हाची म्हायती आयज लेगीत वैज्ञानिकांक मेळूंक ना.चडशा ज्योतिर्वीद्यांच्या मतान क्योसार नांवाच्यो असामान्य अशो उजळ वस्तू सगळ्य़ांत पयस आसात.क्योसारे ह्यो धर्तरेसावन सुमार १६ बिलियन लायट-इयरस् पयस आसात असो तज्ञांचो घदमास आसा.ह्या मताप्रमाण सगळ्यांत पयस आशिल्ल्या क्योसाराच्या आयज दिश्टी पडपी उजवाडाक धर्तरेचेर पावपाक १६ बिलीयन वर्सां लागलीं.तज्ञांच्या मतान दर एके आकाशगंगेतले वेगवेगळे भाग एकमेकांसावन पयस वचत आसात.हाका लागून दिसान दिस विश्र्वाचो आंवाठय वाडत आसा,हें स्पश्ट करपी कांय सिध्दांत वेगवेगळ्या तज्ञांनी मांडल्यात.
विश्र्वासंबंदीच्यो संकल्पना काळाप्रमाण बदलत रावल्यात.साप्प पुर्विल्ल्या काळांत भोंवतणचें वातावरण,पयसुल्ल्या सुवातींचेम आयकल्लें वर्णन,तशेंच सूर्य,चंद्रीम,ग्रह,आकाशगंगा आनी दिश्टी पडपी हेर तारे हांकांच लोक विश्र्व(Cosmology)म्हण्टाले.तारे आनी ग्रहांक ताणीं देवांची वा जिवात्म्यांची उपमा दिल्ली.
