Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/651

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

मेळटा.आध्य ग्रीक लोकांसंबंदीत विमासनाच्या संदर्भात डॅडालस आनी ताच्या पुताची काणी सांगतात ती अशी-एकदां डॅडालस आनी ताचो पूत इकारस आपल्याक मेणान पाखां दसोवन हवेंत सुकण्यांभशेन ऊंच उडत गेले.इकारस उडपाच्या नादांत चड ऊंच गेलो.वतान मेण कडटकच ताचीं पाखां गळ्ळीं आनी तो दर्यांत पडून मेलो.

हवेंत उडपी यान तयार करपाचो सगळ्यांत पयले यत्न ग्रीसांत जाले अशें म्हण्टात.इ.स.प. ४०० च्या अदमासाक ग्रीक तज्ञ आचीटास हाणें लांकडी पंखो करून,तो ताचे फाटीर बसोवन हवेंतल्यान भोंवलो अशें सांगतात.पूण तो पंखो कसो तरंगतालो हें कोणाकच खबर ना.उपरांत इ.स.प. ४०० ते ३०० च्या अदमासाक चिनी लोकांनी पतंगाचो सोद लायलो.ह्या पतंगाच्या आदारानच फुडें ग्लायडराचो सोद लागलो.इ.स.प.. २०० त ग्रीक तज्ञ आर्कीमेडीस हाणें उदकांत वस्त उफेता हाचे फाटलो सिध्दांत सोदून काडलो.फुडें,खूब शेंकड्यांउपरांत म्हळ्यार १२९० त इंग्लीश तज्ञ रॉजर बेकन हाणें आर्कीमेडीसाच्याच सिध्दांताचो आदार घेवन थारावीक आकाराच्यो वस्तू उखलून धरपी कांय घटक हवेंत आसतात अशें मत मांपलें.इ.स. १७८३त फ्रेंच विज्ञानीक जीन पिलॉट्रे दे रोझीएर आनी मारकूस डी आर्लांडेस हांणी कृत्रीम यानाच्या आदारान हवेंत उड्डाण केलें.उपरांत फ्रांसाचेच दोन भाव जॅकी ई.आनी जोसफ एम्.माँटगोल्फीएर हांणी वहड बोमाड्यांत (बलून)उश्ण वारें भरून हवेंत उड्डांण केलें.उपरांत त्या भावांनी तातूंत कांय सुदारणा करून अशीं खूब उड्डाणां केली.हेच प्रेरणेंतल्यान उपरांत बोमाड्यांनी हायड्रोजन वायुचो उपेग जावपाक लागलो.पूण बलुनाचेर नियंत्रण दवरपांत खूब कठीण जावक लागलें.देखून हेर संशोधकांनी आपलें लक्ष ग्लायडरांचेर केंद्रीत केलें.

१८०४ त सर जॉर्ज क्यॅले ह्या ब्रिटिश शास्त्रज्ञान ग्लायडर वयान तयार करून तें हवेंत सोडलें.क्यॅले हाणें एरोडायनॅमीक म्हळ्यार यानाक उडपाखळातीर ताचे भोंतणी फाव त्हवेच्या दाबाची गरज लागता हो सिध्तांत मांडलो.१८९१ ते १८९६ ह्या काळा मजगती जर्मनच्या ओट्टो लिलीएंथाल हाणें मनीस चलोवपाक शकता अशें ग्लायडर तयार केलें.

एकुणिसाच्या शेंकड्याच्या मध्याक सावन विद्दुत् वा शक्त इंनजीन तयार करपाखातीर खूब यत्न जाले.१८४३ त विल्यम हेन्सन ह्या ब्रिटीश संशोधकान इंजीन,पंखे आनी फॅन आशिल्ल्या यानाचो आराखडो तयार करून उपरांत तें बांदून काडलें.पूण तें हवेमत सोडपाक ताका अपेश आयलें.उपरांत १८४८ त ताचो इश्ट जॉन स्ट्रींगफॅल्लो हाणें त्याच आराखड्यांत कांय सुदारणा करून नवें यान तयार करून तें हवेंत सोडलें.पूण रोकडेंच तें बंद पडून सकयल पडलें.उपरांत क्लॅमेन्ट अॅडर ह्या फ्रेंच इंजिनियरान वाफेच्या इंजिनाचेर उडपी यान तयार केलें.पूण ताचेर नियंत्रण दवरपाक शक्य नाशिल्ल्यान तेंय यान अपेशी थरलें. एकुणिसाव्या शेंकड्याचे निमाणेकडेन ऑस्ट्रेलिया आनी न्युझीलंडांतय विमान तयार करपाखातीर नेटान यत्न चलताले.ओस्ट्रेलियेचो लॉरेन्स हार्ग्रेव हाणें पांच बोक्स पतंगांच्या आदारान यशस्वी उड्डाण केल्लें.उपरांतब ३१ मार्च १९०२ ह्या दिसा न्युझीलंडच्या रिचर्ड पर्से हाणें सगळ्यांत पयलीं इंजिनाचेर उडपी यान तयार केलें.त्या यानांत आनीक सुदारणा करपाखातीर ताणें ही म्हायती हेरांपसून गुपीत दवरली.पूण डिसेंबर १९०३ त रायट भावांनी शक्तीचेर उडपी यशस्वी विमान तयार केलें हें जगजाहीर जातकच पर्सेन आपूण सगळ्यांत पयलीं यशस्वी विमान केल्ल्याचो दावो केलो.पूण पुराव्याच्या उणावाक लागून लंडनाच्या अॅरोनॉटीकल सोसायटीन ताचो हो दावो भायर मारलो.

ऑर्वील रायट आनी विलबर रायट ह्या अमेरिकी भावांचो सायकली तयार करपाचो ल्हानसो कारखानो आसलो.उपरांत तांणी विमान तयार करपाचें थारयलें.तेखातीर तांणी उड्डाणां संबंदीत मेळत तीं पुस्तकां वाचून काडलीं.तांणी वागवागळ्या प्रकारचे ग्लायडर तयार करून,तातुंतल्यान ते उड्डाणां करपाक लागले.उपरांत साबार प्रयोग करून ह्या उडपी यानांचेर नियंत्रण कशें दवरप हें गिन्यान प्राप्त केलें.

रायट भावांनी १९०३ त फ्लायर नांवाचें आपलें पयलें विमान तयार केलें.तें बायप्लॅन म्हळ्यार दोट्टी पंख्यांचें,९ किलोवॅट शक्तीचें पेट्रोल इंजिन बसयल्लें विमान आसलें.वयल्या आनी सकयल्ल्या दर एक पंख्याची लांबाय १२.२९ मीटर आसली.लांकडी फास्केंत दाट लुगट बसोवन हे पंखे तयार केल्लें.पायलटाक सकयल्या पंख्याचेर बसपाक सुवात केल्ली.इंजीन पायलटाचे उजवे वटेन बसयल्लें.जाल्यार लांकडी परीचालक (Wooden Propeller)पंख्याचे फाटलेवटेन बसयल्लें.विमानाचीं रोदांय लांकडी आसलीं.प्लायर विमानाचें म्हत्वाचें खाशेलेंपण म्हळ्यार तें उडटा आसतना ताच्या पंख्यांचीं पोतां जाय तशीं घुंवपावन विमानाचो तोल सांबाळपाक शक्य जातालें.पंखे घुंवडावपाखातीर तांणी पंख्यांच्या पोतांक दोरी बांदून ती लोखणी खिळयेक बसयल्ली.ही खिळी पायलटाच्या कमराक बसोंवक मेळटाली.पायलट जशें आपलें कमर हालयता तशे पंखे घुंवताले आनी विमानाचो तोल सांबाळून घेताले.हे प्रक्रियेंतल्यान विमानाचेर फावशें नियंत्रण दवरूंक मेळटालें.उपरांतच्या काळांत विमानाच्या वेगवेगळ्या आंगांसंबंदीं बरेंच संशोधन जावन,विमान ह्या वाहन-प्रकारांत खुबच सुदारणा जाली.वेगवेगळ्या देशांतल्यान विज्ञानिकांनी आनि संशोधकांनी विमानाचें इंजीन आनी हेर मांडावळीच्या नाविन्यांत मोलाची भर घाली.आधुनिक सुसज्ज विमान हें ह्या संशोधनाचे परंपरेचें फळ आसा.आधुनिक काळांत स्वयंचलीत आनी स्वयंनियंत्रीत वेवस्था आशिल्लीं बटन-दाम विमानां तयार केल्यांत.तेभायर विमान शास्त्राचेर आदारीत तयार केल्लीं अवकाशयानां हीं चालकाबगर