रॅम्झी आनी सिडनी यंग हांणी मेळून रसायनीक नदरेन सारक्या आशिल्ल्या दोन द्रवांचो बाश्पदाब ज्या तापमानांक एकूच आसता त्या तापमानांचें गुणोत्तर ह्या वाश्पदाबाचेर आदारिल्लें नासता अशें सांगपी ‘रॅम्झी – यंग नेम’ सोदून काडलो आनी १८८७ वर्सा तांणीं सुको आमोनिया आनी हायड्रोक्लोरिक आम्ल हांची विक्रिया जायना सिध्द केलें.
१८९२ वर्सा लॅर्ड रॅली हाका, प्रयोगशाळेंत तयार केल्ल्या आनी हवेंतल्यान वेगळो काडिल्ल्या नायट्रोजन वायुचे घनतायेंत फरक आसता अशें दिसलें. ते खातीर ताणें हो फरक किद्याक लागून येता हे विशीं खूबशा रसायनशास्ढज्ञांकडेन भासाभास केली. तेन्ना नायट्रोजनांतल्या ओझोनासारक्या जड वायूक लागून घनतायेंत फरक येता अशें रॅलीक दिसलें. हाची खात्री करून घेवपाखातीर रॅम्झीन संसोधन सुरू केलें. तेन्ना वातावरणांतल्या नायट्रोजनांत आनीकय काय जड वायू आशिल्ल्याचें रॅम्झीक समजलें. तेन्नाच ताणें हवेंतल्यान ऑक्सिजन आनी नायट्रोजन पुराय वेगळे करपाच्या तंत्राचो सोद लायलो. हे वायू हवेपसून वेगवेगळे करतकच उरिल्ल्या भागांत अज्ञात असो वायू सामक्या उण्या प्रमानांत ताका दिसलो. १८९४ वर्सा रॅली आनी रॅम्झी हांणीं नवो वायू ‘आरगॉन’ सोदून काडिल्ल्याचें जाहीर केलें. हाचेपयलीं १७८५ वर्सा हॅन्री कॅव्हँडिश हाका ह्या वायुचें अस्तित्व होलमल्लें. ऑरजॉनाचे उच्च घनतायेक लागून वातावरणांतल्या नायट्रोजनाची घनताय चड येता, हे अशे तरेन सिध्द जालें. १८९५ वर्सा ऑरगॉनाखातीर नवो उदगम सोदपाखाती रॅम्हझीन क्लिव्हायट खनीज आनी आम्ल तापोवन नवो वायू तयार केलो. ह्या वायूपसून सुर्यावयलो हिलियमा सारकि वर्णपट मेळटा अशें ताका कळळें. अशे तरेन पयलीं मेळिल्लो हो हिलियम वायू हवेंत खूब उण्या प्रमाणांत आसता अशें परांत समजलें. हिलियम आनी ऑरजॉन हे वायू रसायनीक नदरेन क्रियाशील नात अशें दिस्तकच तांकां अक्रिय वायू अशें नामव पडलें.
अक्रिय वायूंक आवर्त सारणींत सुवात नाशिल्ली तरीय ते आवर्त प्रणालींत घट बसले. आवर्त सारणींतली तांची सुवात थारायतना आनीक कांय अक्रीय वायू आसूंयेत अशें दिसलें. १८९८ वर्सा रॅम्झी आनी एम्. डब्ल्यू, ट्रव्हर्झ हांणी द्रव हवेंतल्यान ऑक्सिजन आनी नायट्रोजन वेगळे करून उरिल्ल्या द्रवांतल्याम निऑन, क्रिप्टॉन आनी झेनॉन हे अक्रीय वायू सोदून काडले.
रॅम्झी हाका किरणोत्सर्गी म्हळ्यार भेदक कण वा किरणां भायर उडोवपी खनिजांवांगडा हिलियम आसता हें खबर आशिल्ल्यान ताणें फुडें आपलें लक्ष किरणोत्सर्गाचेर हिलियमा भाशेन निर्निती जाता अशें दिसलें. रेडियमाच्या उत्सर्जनाक लागून मेळपी द्रव्याची घनताय थरायतना १९१0 वर्सा रॅम्झी आनी व्हिट्लां ग्रे हांकां नवो वायू मेळळो. ताका ‘रेडॉन’ म्हनटात. अशे तरेन तांणीं सगळे अक्रिय वायू सोदून काडले.
रॅम्झीक निबॅम पुरस्काराभायर आनिकूय भोवमान फावि जाल्यात, ते अशे – १८८८ वर्सा रॉयल सोसायटीचें फॅलोपद, १८९५ वर्सा डेव्ही पदक, १९0२ वर्सा ‘नायट’ हो किताब. ताणें बरयल्लीं कांय पुस्तकां अशीं – ए सिस्टिम ऑफ कॅमिस्ट्री (१८९१), द गॅसीस ऑफ द अॅटमॉस्फिअर (१८९६), इंट्रोडक्शन टू द स्टडी ऑफ फिजिकल कॅमिस्ट्री (१९0४), एलॅमँट्स अँड इलॅक्ट्रान्स (१९१३).
१९१0 वर्सा रॅम्झी भारतांत आयिल्लो आसतना ताका टाटा घराण्याकडल्यान मेळिल्ले देणगेंतल्यान एक शास्त्रय संशोधन शाळा उबारून तिचो विकास करपाक खूब आदार जालो. ह्याच यत्नांनी बेंगळूराक इंडियन ‘इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स’ ही संस्था १९११ वर्सा सुरू जाली.
रॅली, जॉन विल्यम स्ट्रटः (जल्मः १२ नोव्हेंबर १८४२, लँगफर्ड ग्रोव्ह, मॉल्डनमागसार, एसेक्स; ३0 जून १९१९, विटाम, एसॅक्स).
ब्रिटीश भौतिकीविज्ञ. म्हत्वाच्या वायुंचे घनतायेविशीं केल्ल्या संशोधनाखातीर आनी सर विल्यम रॅम्झी हाचेवांगडा आरगॉन ह्या अक्रीय वायुचो सोद लायिल्लेखातीर रॅली हाका १९0४ वर्साचो भौतिकीचो नोबॅल पुरस्कार फावो जालो.
रॅलीचें शिकप कँब्रिजाचे ट्रिनिटी कॉलेजींत जालें. १८६५ वर्सा ताका स्मिथ इनाम मेळून तो सिनियर रँग्लर जालो. १८६६ – ७१ ह्या काळांत तो ट्रिनिटी कॉलेजीचो फॅलो आशिल्लो. १८७३ व्रसा तो बापायच्या फाटल्यान वारसाहक्कान रॅली घराण्याचो तिसरो बॅरन जालो. जे. सी. मॅक्सवॅल हाच्या मरणा उपरांत रॅली हो कँब्रिज चे कॅव्हँडिश इन्स्टिट्युटांत निसर्गविज्ञानाचो प्रध्यापक आशिल्लो (१८८७ – १९0५). रॅलीन स्फोटक द्रव्यांसंबदींच्या सरकारी समितीचो स वर्सां अध्यक्ष म्हणून १८९६ ते १९१९ ह्या काळांत ट्रिनिटी हाऊसाचो विज्ञानीक सल्लागार म्हणून काम केलां.
रलीच्या सुरवातीच्या संशोधन कार्यांभितर मळबाच्या निळ्या रंगाचें स्पश्टीकरण म्हळ्यार वआकाशवर्ण, जॉन टिंडल हाच्या सिध्दांताक आदार दिवपी आनी वातावरनांतल्या सुक्ष्म कणांनी केल्लें प्रकाशाचें प्रकीर्णन आनी सूर्यप्रकासांची तरंगलांबाय हांचो संबंद दाखोवपी ताणें ,डिल्लें समीकरण प्रसिध्द आसा. ताणें येवजिल्ल्या सुक्ष्मग्राहीप्रयोगांक लागून विद्युत रोध, विद्युत प्रवाह आनी विद्युत चालक प्रेरणा हांची मानका म्हळ्यार प्रमाणां प्रस्थापीत जावपाक खूब आदार जालो. लॉर्ड हाणें ध्वनीशास्त्र, तरंग सिध्दांत, वर्णदृश्टी, विद्युत्
