Kan mahawas na sa tubig, asin ikinabugtak na sa ibabaw kan palapala, binitay su bitis sa ibabaw, su labilabi kadakulang salang kinipot nin kosog na mga kamot asin pigbabdlong bodbodon su ngosngos nin mga botngol na hirigot. Tinantan kan hayop su natatada pang kosog, tiniko su lawas, rinapas su salog kan makosog na ikog, asin pakabuhi, tuminagbang sa danaw sa luwas kan osok goyod su nakadaog. Hayag nang gadan su piloto; sarong suriyaw nin pagkangirhat lominuwas sa kagabsan na daghan.
Siring sa kikilat, may hominolog pa sa tubig; pahangang magpakamangno na si Ibarra ito. Dai nalonosan si Maria Clara ta kan panahon na ito su mga Filipina dai pa tarataong malonosan.
Nakita ninda na nagkatirina su mga alon, nagkaturugma nin dugo. Tominagbang sa libtong su haghayon na parasira sundang sa kamot, sinonod kan ama; alagad pahangang magkawarara sa paghiling, nakitang bominutwa si Crisostomo asin su piloto na magkasi nagkoko- po sa bangkay kaitong hayop. Rasdas su maputing tulak kaini asin nagogoot su cuchillo sa halonan.
Dai masabi su kaogmahan, sangribong takyag, iginawagaw tanganing hawason an mga ito sa tibig. Garong mga rongawrongaw su mga gurang na babaye, nagngingirisi asin nagngangadyé. Nakalingaw si Andeng na tolo na kalakaga su saiyang sinig-ang naola su sabaw gabos asin nasigbo su kalayo. Si Maria Clara sana an dai nakapagkaalo.
Daing kaanan si Ibarra; su piloto may kadikit na lasgas sa takyag.
“Utang ko saimo an sakong bihay!” an sabi ki Ibarra na nagpoporopot kan mga tamong na de lana asin mga tapices.
May kamondoan su daging kan tingog kan piloto.
“Tabilabi mo kapusuan, an simbag ni Ibarra. “ liwat pa dai ka na magtokso sa Dios.”
“!Kun dai ka nagbalik ...” an sabi ni Maria Clara malungsi asin tinatakigan pa.
“Kun dai ako nagbalik asin naglamag ka sakuya,” an simbag kan bagongtawo na binilog su saiyang sa isip sa iraron kan danaw masa-kaibahan ako nin angkos!
Dai nalingawan ni Ibarra na itoon duman su mga tulang kan siyang ama. Su mga gurang na babaye ha-
