Page:El Filibusterismo Kadagosan kan Noli Me tanghere ni Jose Rizal 1962 v5.pdf/38

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been validated.


33

los tinangkas. Asin sayod na gayong bakong mga maraot an mga hokom na ito, mga tawong may conciencia, mga mabansay an gawe, mga marhay na namamanwaan, mga mapapagomaw na mga padre de familia, mga marhay na aki... asin mga tarataong magatidatid kan kamugtakan kan makauugay na si Tales labis pa sa mahihimo ni Tales mansana. Kadaklan sainda nakakaaram kan fundamento cientifico asin historico kan daga, naaaraman ninda na an mga fraile huli kan sainclang mga pinagsusundan dai makakapagkaigwa nin mga sadiri, alagad nakakaaram man sinda na magpadigdi hale sa orog kaharayo dara an kapaladan na masakit na makamtan, magdalagan sa pagpalakaw kaito sa orog kamabansay na kaisipan asin mawara huli ta naisipan nin sarong indio na an katanosan sukat gibohon sa daga siring man sa langit, !vamos, ini sarong naisipan man lamang! Sinda igwa nin mga angkos asin lubos na gayong an saindang pangangaipo labis kan sa kasar-an (89) kan indio na ito: su saro may ina na pagpapadarahan nin pagbuhay asin arin pa an orog kasinanglitan ki sa pagtaong ikabubuhay nin sarong ina? su saro igwa nin mga tugang na babaye na gabos manyayari nang ikasal, su duman sa enotan igwa nin mga aking saraday na naghaharalat kan tinapay siring sa mga saradit na gam­gam sa salag na sayod na magkakagaradan sa horas na niahalean sya kan saiyang katongdan; asin an pinakadiit, an pinakadiit na atamanon, itong nasa harayo, sa harayong marhay, may agom, na kun dai abotan kan sa bulan-bulan, manyaring mamugtak sa kasibutan... An gabos na itong mga hokom, na an kadaklan mga tawong matanos an pagisip asin mga mababansay na gayo an ugale naghohona na ginigibo ninda an saindang mahihi­mo sa pagsadol nin kasunduan, na bayadan ni Cabesang Tales an hinahagad na tagoram. Alagad si Tales, siring sa gabos na mga masipag na pagisip, kan makita su tama, dagosdagos duman. Naghahagad nin mga katibayan, mga documento, mga papel, mga titulo, asin mayo nin ano man su mga fraile asin nangangarabit lamang sa mga pagpahonod sa enotan.

Alagad nagsimbag si Cabesang Tales:

“Kun nagliliimos ako sa gabos na aldaw sa sarong dukha sa paglikay na ako pagsaringgawan siisay makakapirit sako ngapit na magpadagos ako nin pagtao