294
dangog nya kun makapagpataratara sakuya pagbalik ko! An sa ngunyan, iyan lilihisan ko .. . asin mahahadit na marhay ... An masalihid sakuya masisibot kan bag-o nyang katongdan asin dai makakapagngarongato sa bagay na daing kaniugtakan. Dai po ako nin an6 man kundi an sakuyang conciencia, napupuwasan an sakong conciencia, asin ano kun anong pamugtakan sakuya ni fulano asin ni manggano. An sakuya pong conciencia, an sakuyang conciencia!” “lyo, sakuyang General, alagad an bansa ...” “!Ika ika ika ika! An bansa, anong labot ko kan bansa? Sakale, may kapangakoan ako saiya. Utang ko daw saiya an sakong katongdan? lyo daw an nagpili sakuya?” Nagkaigwa nin sarong hidale nin dai-pagkainalohan. Doko su payo kan halangkaw na empleado. Dangan, si ring sa may hinolawan, itinongkahal ito, ipinotitok su mata sa General asin, malungsi asin medyo nangingibigkibig, suminabi kaiba an pinopogolan na dadyangan: “Dai bale, sakuyang General, dai bale iyan! Bakong an banwaan na filipino an nagpili saimo, kundi an Es pana, matanos na gayo na trataron nin marhay an mga filipino tanganing dai ninda panghimasolon an Espana! Sard pang dahelan sakuyang General! An Saimong Kahalangkawan pagdi nangako na magpapalakaw kan pamahalaan kaiba an sandagan, paghanap kan karahayan...” “Asin ano dai ko iyan ginigibo?” naghapot su Saiyang Kahalangkawan anggot na asin lomimakad nin saro; “dai ako nagsabi saimo na kinokoa ko sa karahayan nin saro an karahayan nin gabos? Tataohan mo ako ngun yan nin mga adal? Kun dai mo nasasabotan an sakong mga gawe, anong sala ko kaiyan? Pinipirit ko daw ika na makilabot sa sakong mga paninimbagan?” “Daing duwaduwa na dai!” an simbag kan halangkaw na empleado na tominanos na may darang kahambogan; “dai sako nagpipirit an Saimong Kahalangkawan; an Saimong Kahalangkawan, na makilabot ako sa saimong paninimbagon! haen man an pagsabot ko kan sa kuya, asin mantang uya sakuya, mataram ako kun siring tara halawig nang dai akong kaalo. Oh, dai logod. Oh, dai paggibohon kan Saimong Kahalangkawan an mga roralamanong iyan hub ta minsan napadigdi ako huli sa katongdan na ini o ito dai nangangahologan na
