pagangat asin daing paagi na ikapaglaban an sadiri o sa pakasimbag. Tara, an censura, minatogot na paglanghadan an mga filipino, alagad pinangangaladan an mga ini namagsimbag. Sa tahaw kan daing-gimokimok na naghahade sa laog kan harong, na napapagtaga-ribarawan nin maluyang hagong na naghahale sa kataning na lambanan, nakadangog si Basilio nin masigkat na linakaw sa hagyanan, mga linakaw na ominibong sa caida na napasiring sa saiyang namumugtakan. Itinongkahal su payo, nakita nyang nagbukas su pinto asin sa saiyang dakulang pagtaka, tominunga su malipungaw na ladawan kan joyero na si Simoun. Magpoon kan pangyari sa San Diego dai na nakipagkita uli si Simoun, maging sa hagbayon, maging ki Capi tan Tiago. “Ano na su naghehelang?” naghapot na kanayon pinagoyodan nin panaleng paghiling su lalamban asin pinotitokan su sinabi na nyamong mga folleto na an mga dahon dai pa nagkakaporotol. “Su mga kinutad kan puso, dai namamate ... maluyahon an pulso... dai na nanggad nin kamuyahan sa pagkaon,” an simbag ni Basilio na may kaibang mamondong hoyom asin sa hababang tingog; “ginaganot nin makuri pagmaaga...” Asin kan makita si Simoun, sa naatubangan kan lawog, na iyong pinaghihiling su sinabi nang mga folleto asin sa takot na oliton giraray su pinaghoronan ninda sa kadlagan, nagpadagos: “An saiyang hawak tagob nin hilo; noodma nosaro mangyaring magadan na baga tinamaan nin linti... an pinakasadit na dahelan, sarong bagay na daing kanongdanan, sarong kapanalean, mangyari nyang ikagadan...” “Siring kan Pilipinas!” an malipungaw na kapahayagan ni Simoun. Dai napogolan ni Basilio an sarong hiro, asin natatalagang dai buhayon su bagay, nagpadagos na baga daing nadangog na ano man: “An orog na nakakapaluya saiya iyo an mga kapurisawan, an saiyang mga katakutan ...” “Siring kan pamahalaan!” an sabi naman ni Simoun. “May mga pira nang banggi an nakaagi kan magimata syang daing ilaw asin naghonang nabuta sya: nag-
