Sa sarong pangkat na may dakol na mga empleado, nagkapirang ginang asin si Don Custodio pinagoorola- yan an sarong comision na ipinadara sa India sa pa- gadal dapit sa mga zapatos kan mga soldados.
“Asin siisay an minabilog kaiyan?” an hapot nin sa- rong may pagkatawo nang ginang.
“Sarong coronel, duwang oficial asin su makoama kan Safyang Kahalangkawan,”
“Apat?” an hapot nin empleado; “ano nang comision iyan! asin kun magkabaranga an mga ganan? May kakayahan lamang sinda?”
“Iyan an sakong ipighapot,” an dagang na sabi nin saro; “sabi ko na sikat paduman an sarong particular, na dai mga karibarawan na sa militar ...halimbawa, sarong zapatero...”
“Iyo iyan,”’ an simbag nin sarong importador nin mga zapatos; “alagad nin huli ta bakong mapadapit sa pagpadara nin sarong indio, bako man nin sarong ma- quinista asin an iyoiyong zapatero digdi na peninsular naghagad nin siring na mga sa panggasto sa aro- aldaw...”
“Alagad ano ta kaipuhan pagadalan an zapatos?” an hapot nin sarong ginang na igwa na nin pagkatawo; “manongod sa mga artillerong mga peninsular! An mga indio makakapagpadagos na descalzo siring sa saindang banwaan.”
“Tamang gayo! asin makakatikis pa an caja!” an sabi pa nin sarong balong ginang na dai nanigoan kan saiyang pension.
“Alagad, pagmasidi nindo,” an simbag nin saro man sa mga duduman, katood kan mga oficiales kan comi- sion. “Totoo ngani na dakol na mga india an mga des- calzo, alagad bakong gabos, asin bakong iyo mansana an paglakaw sa rogaring na kabotan asin an nasa-pag- ingkod: dai makapagpili kan horas, dai man kan dalan, dai man makapagpahingalo sa horas na ikamuya. Hi- lingon mo, ginang, na huli kan saldang sa lontokan, an daga garong nagloloto nin tinapay. Asin lumakaw ka sa kabasodan, na may mga gapo, tala-init sa itaas asin kalayo sa ibaba, asin mga bala sa kahampang...”’
“!Nasa-pagtood!”
“Siring kan burro na tominood na dai magkaon! Sa kampanya na ini an kadaklan kan mga bawas satuya gikan sa mga lugad sa rapandapan... Sinasabi ko su
