Jump to content

Page:El Filibusterismo (Sinugbuanon) ni Jose Rizal, 1963.pdf/91

From Wikisource
This page has been validated.


75
SI SIMOUN


dapita sa kalibutan; kinahanglan nga maantigo siyang motahud sa katungod sa bisan kinsang isigka-ingon niya ug ingon man sa iyang kaugalingon katungod, ug alang niini kinahanglan nga daghang dugo ang pagaulaon, kinahanglan gayud ang pakigbugno . . . Aron magupok ang karaang “fanatismo” nga mipig-ot sa mga “conciencia,” gikinahanglan una ang daghang mga tawo nga ipanugba sa daub aron unya, human ngilngingi ang “conciencia” sa katilingban, ipahayag nga may kagawasan diay ang “conciencia” sa tagsa-tagsa. Kinahanglan usab nga ang tanan motubag sa pangutana nga sa matag-adlaw pagahimuon ka'nila sa yutang-natawhan kon ipatuod niini ang iyang mga kamot nga ginapus. Ang paghigugma sa yutang-natawhan pagailhon lamang sala didto sa mga lungsod nga malupigon, kay mao man ang panulis nga bubunyagan sa usa ka ngalan nga matahum; apan bisan unsa ang kahingpitan nga makab-ut sa katawhan, ang paghigugma sa yutang-natawhan pagailhon gayud kanunay nga usa ka maayong hiyas sa kalag didto sa mga lungsod nga linupigan, kay sa tanang panahon pagasabton man gayud siya nga gugma sa katarungan, gugma sa kagawasan, kaugalingong dungog. Busa, isalikway kanang mga damgo nga dili matuman, kanang mga hunahunang matahum nga kaugalingon sa mga babaye. Ang kadaku sa tawo wala mahamutang sa pagbarog niya sa unahan sa panahon nga iyang natawhan, butang kini nga dili usab mahimo; ang kadaku sa tawo anaa sa pagtag-an sa mga tinguha nga nagahari sa panahon nga iyang gipuy-an, anaa sa pag-alagad sa mga kinahanglan niini ug sa pagtultol kaniya aron mopadayon paglakaw siya ngadto sa unahan. Kadtong mga salabutang tinugahan nga gituhoan sa kadaghanan nga nagsuna sa ilang panahon, makita nila sa ingon tungod kay ang magahukom kanila adto man magalantaw sa halayo kaayo, kun ilhon bang panahon sa gihisgotan tang mga salabutan ang himutangan sa nanghiulahi sa dakung panon sa katawhan.

Si Simoun mihilum. Sa pagtan-aw niya nga wala man gayud siya makahimo pagpukaw sa kasibut niadtong kalag nga naughan sa pagbati, midangop sa laing katarungan, ug nangutana siya sa paningog nga lahi na sa una:

— Ug tungud sa handumanan sa imong inahan ug sa imong igsuon, unsa may imong gibuhat? Igo na ba alang kanimo ang pagduaw dinhi sa matag-tuig ug paghilak sa ibabaw sa iyang lubnganan sama sa usa ka babaye?