60 EL FILIBUSTERISMO kinsa mipagulá ug usa ka sugilanon nga nakapakatawa sa tanang mga tinon-an sa klase, ug aron gayud mudugang ang hudyaka ug mamatuod ang giangga kaniya, si Basilio gisukna sa mag- tutudlo nga mikidhat sa iyang mga pinalangga daw nagkanayón kanila: - - "Makita karon ninyo kon dili ba mangalingáw kitá." Niadtong panahona si Basilio maantigo na sa kinatsilá, ug naantigo siyang mitubág nianang tinubagán nga magpasabút sa tuyo nga dili buút kataw-an ni bisan kinsa. Kadtong hitaboa wala makapahimuót sa tanan; ang dakung sayop nga gipaabut nga isulti ni Basilio wala mahinayón, walay usá nga nahikatawa ug wala gayud siya pasaylo-a sa buotan nga prayle tungud kay wala siya mosugót nga kataw-an sa tibuok nga klase ug tungud kay gipanghimakak niya ang kataw-anan nga gipasidaan na sa maong prayle pinaagi sa iyang mga kidhat. Apan, kinsa may nagdahúm nga adunay maayong butang mahigulá niadtong úlo nga lugos lamang nakatilaw ug sudlay, úlo sa usa ka "indio" nga malaksot ug sapin ug nga sa dili pa dugay giisip nga na- hitalay sa laray sa mga langgam nga mokapyot? Ug maingon. nga sa mga tulonghaan diin adunay matuod nga tinguha nga makakat-on ang mga tinon-an, ang pagpakasusi sa usa ka batan- on nga may katakus masabug nga makalipay sa mga magtutudlo, ingon man usab sa usá ka tulonghaan nga ginaatiman ug mga tawo nga ang kadaghanan kanila nanagtuo nga ang kaalam maoy usá ka kadaut, bisan alang lamang sa mga tinon-an, ang nahi- tabo kang Basilio daután ug gisangputan ug wala na gayud siya suknaa pag-usab sa iyang magtutudlo sulod sa tibuok nga tuig. Unsa may kapuslanan nga makuha sa pagsukna kaniya nga dili man siya makapatawa kang bisankinsa? Punó sa kaluya sa buót ug dalá ang hunahuna sa pagbiya sa pagtuon, nakalabang siya ngadto sa klase sa "cuarto año" sa latin. Unsa may bunga nga mapupo sa pagtuon, nganong dili man gayud lamang matulog sama sa uban ug nganong dili man itugyan ang tanan sa takulahaw? Usá niadtong duroha ka mga magtutudlo naila kaayo, gihi- gugma sa tanan: gituhoan nga makinaadmanon, bantugang mag- babalak ug nagabatón ug mga hunahuna nga mauswagon. Usá ka adlaw niana nga mikuyog siya sa mga kolehiyal nga nagsuroy- suroy, nakakitá ug bingkil sa pipila ka mga tinon-an sa pagka-
