206
sa mga mantalaan nga moabut kaniya pinakita gikan sa Espanya, ug ang pagtan-aw lang sa ilang gidaghanon makapanghuy-ab kaniya; ang mga hunahuna nga hipaslan niya, nga pulos mga karaan na, kinahanglan bag-ohon, apan wala dinhi ang iyang mga mamumulong; ug bisan tuod sa mga klub sa Manila, daghan usab ang sugal ug mga switik, walay madungog nga mga pakigpulong nga makahatag kalan-on sa iyang mga hunahunang logaynon. Apan, si Don Custodio dili taspukan, ang iyang kaabtik labaw sa iyang paghunahuna, nagbudlay kanunay, ug tungod kay nagtoo siya nga mahibalhin gayud ang mga bukog sa Pilipinas, ug sa iyang pagtoo nga kining yutaa, maoy angayan halaran sa iyang kahago, nanlimbasug siya nga mouswag, ug nagdamgo sa paghimog mga kausaban alang sa iyang kaayuhan, apan pipila niini dili mahimo. Siya si Don Custodio, tungod kay nakadungog siya sa Madrid nga ang mga dalan sa Paris binakbakan sa kahoy, ug kini wala pa sunda sa Espanya, nagtudlo sa pagpahimo niini sa Manila, pinaagi sa pagkatag mga tabla sa mga dalan nga ipanglansang sama sa pagsalog sa mga balay; aron sa pagsumpo
sa mga kadaut nga mahitabo sa mga sakyanan nga tagurhay ligid, nakahunahuna siya sa pagpabutag tagutlo; siya usab si Don Custodio ang nagsugyot, samtang siya pay naghupot sa pagka Puli-Pangulo sa Junta de Sanidad, ang pagpasablig mga hilo sa kagaw sa tanan, hangtud sa mga hatudkawat nga gikan sa mga lungsod nga gitakbuyan sa mga sakit nga mananakod; siya usab ang nagsugyot, tungod sa iyang kalooy sa mga binilanggo nga nagtrabaho sa mga dalan sa taliwala sa kainit sa adlaw, nga patrabahoon sila sa gabii ug dili sa adlaw, ug aron madaginot ang salapi sa Kagamhanan, nga pabahagon lamang sila. Mahibulong siya ug manuyo nga ang iyang mga huna-huna supakon, apan malipay na lamang siya nga maghunahuna nga ang tawo nga maalam makakita gayud mga kaaway nga
masina kaniya, ug manimalus sa pagsupak usab sa mga huna-huna sa uban nga ipasaka, bisan sila mga maayo.
Tungod kay siya nagpakaliberal man, kon dunay mangotana kon unsay iyang hunahuna sa mga indiyo, motubag, sama sa naghatag kanila ug usa ka dakung utang buot, nga sila mga maayo lamang alang sa mga buhat nga sunodsunod lamang ug sa mga arte nga inawat (maoy iyang gipasabut niini ang honi, ang pamintal ug ang panglalik), dungan ang iyang
