170
Sa usa ka pundok diin dihay daghang mga kawani, pipila ka mga ginang ug si Don Custodio, may gihisgutan ang usa ka Komisyon nga gipadala sa Indiya, aron pagtoon mahitungod sa mga sapin sa mga sundalo.
— Ug kinsay mga sakop nianang komisyona?, nangotana ang usa ka ginang halangdon.
— Usa ka koronel duha ka opisyal ug ang pag-umangkon sa Heneral.
— Upat sila?, nangotana ang usa ka kawani; nindot kaayo nga komisyona, ug kon mabahin ang mga hunahuna? Apan, may kaalam ba sila?
— Mao kanay akong gipangotana, misagbat ang usa; gipa uban unta ang usa ka dili militar, usa ka tawo nga walay hunahuna nga sinundalo ... usa ka mamumuhat sa sapin, pananglitan . . .
— Kana unta, misagbat ang usa ka magbabaligyag sapin; apan kay dili man mahimo pagpadala sa usa ka Indiyo, kun sa usa ka makaw, ug ang magbubuhat sa sapin nga katsila nangayog dakung suhol . . .
— Apan, kinahanglan ba tun-an ang sapin?, nangotana ang usa ka ginang halangdon; dili tingali alang sa mga sundalong katsila. Ang mga Indiyo dili angay magsul-ob ug sapin, sama sa kalungsuran.
— Mao unta kana, ug makadaginot pag salapi, midugang ang laing ginang nga balo nga wala mahimuot sa iyang pensiyon nga ginadawat.
— Apan, tan-awa ninyo, misulti ang usa ka tawo, nga higala sa mga sakop sa komisyon. Tinuod nga daghang mga Indiyo nga dili magsapin sa ilang mga lungsod, apan dili ang tanan, ug may kalainan ang paglakaw sa atong kaugalingong kaboboton sa sinugo sa katungdanan; dili makapili sa takna nga ilakaw, sa dalan nga agi-an ug dili makapahulay kon mahigugma na nga mopahulay. Palandunga pag-ayo, Ginang, nga kon maudto na gani, tungod sa kainit ang yuta makahimo sa pagluto ug pan. Ug kon ikaw magalakaw sa kabunbunan, diin daghang bato, ug ang adlaw atua sa taas ug ang kalayo sa ubos, ug mga bala sa atubangan . . .
— Kuwestiyon sa kaanad kana!
