166
naglingkod sa bangko sa tu-o ug niwang kaayo, nagtinambid, ug naggawi sa usa ka liningkoran nga inato lamang, aron pagpadayag sa iyang dagkung tul-an ug pagpagawal sa iyang maanindot nga sapin; ang sa pundok sa mga mesteso, nga nalingkod sa atbang, tungud kay hubag man ang buko sa iyang kumagko sa tiil ug dili makatinambid, kay matambok man siya ug dakug tiyan, ang iyang gihimo mao ang pagbila sa tinuod sa iyang tiil
aron pagpagula sa iyang nga napiit sa usa ka tsaliko nga walay piligis nga pinabitayan sa usa ka kayrel nga bulawan ug brilyanti. Ang duha ka pundok nanagkasabut ug nagsugod gilayon ang away: sa sunod nga misa, ang tanang mestiso, hangtud ang labing mga da-ut, puloa na tiyanon, ug nagbila pag-ayo sa ilang paa, sama sa nagkabayo; ang tanan usab nga naturales nagtinambid,
hangtud ang mga labing tampok ug may usa pa ka Cabesa de
Baranggay mga nalintuwang. Ang mga insik, nga nakakita kanila, nagpalahi: Nanlingkod sama sa paglingkod kon atua sila sa tindahan, tinongtong ang pikas tiil ug pinabitay ang pikas, dungan ang pakurogkurog ug nakinnakin. Gipasakang mga sumbong, mga tutol, mga sinulat, ug uban pa; ang mga kuadrilyero nangandam na sa pagsugod sa usa ka gubat patani, ang mga kura nangalipay, ang mga katsila nangalingaw ug nakasapi sa luyogluyog, hangtud nga ang Heneral naghimog usa ka paghusay, ug
nagsugo nga manglingkod ang tanan sama sa mga insik, kay mao man silay maayong moamut, bisan dili mga katoliko. Ug dinhi giabut ug kalisud ang mga mestiso ug mga naturales, nga tungod kay hugot mag kalsonis, dili makalingkod sama sa mga insik. Ug aron gayud makita sa tanan ang pakaulaw kanila, ang sugo gipatuman sa dakung kasadya ug kadasig, ug gipalibutan ang simbahan sa mga sundalo sa Caballeria, samtang didto sa sulod ang
tanan naligo sa singot. Kining burokaha miabut sa Cortes, apan mao gihapoy gisangputan: sanglit ang mga insik maayo man nga moabut sa simbahan, sila makahimo sa ilang buot pagabuhaton sa simbahan, bisan kon unya mobulag sa tinohoan ug magbiaybiay na sa mga katoliko. Ang mga naturales ug mga mestiso miuyon na lamang ug sukad niadto nagkasabut nga dili na nila usikan ang ilang panahon sa mga gagmayng butang nga sama niadto.
Si Kiroga, sa iyang sinultihan yungit ug pinagula ang labing maanindot niyang pahiyum, nag-abiabi kang Simoun: Ang iyang
