160
— Ako ikaw nga tagaan ug usa ug maayo kaayo, kay nakita ko nga igmat kag salabutan ug kining tambaga dili makawang. Ikaw buot motoon sa pagka Mananambal? Na, Pagtoon lamang kon unsaon pagbutang sa mga hap-pas ug unsaon sa pagpaak sa limatok, ug ayaw pag-usik sa imong panahon aron pagpauswag sa kahinitang sa imong mga isigkatawo. Kon makahuman ka na sa pagtoon, pagminyo sa usa ka babaye nga adunahan ug hingadye, panambal ug pabayad pag-ayo sa imong kahago, ayaw panghdabut sa mga butang mahitungod sa Kagamhanan, simba kanunay, kompisal ug komulga kon makita mo nga maoy gihimo kini sa uban, ug makita mo nga maayo ang akong tambag ug magpasalamat ka kanako unya, kon buhi pa man gani ako. Hinumdumi kanunay nga ang kalooy naggikan sa atong kaugalingon; nga ang tawo angay lamang mangita sa kinabuhi sa labing dakung kabulahanan alang kaniya, sumala sa pulong ni Bentham; kon maglabutlabut ka sa lihok nga loganon, dili ka makakab-ut sa imong gipaninguha, dili ka maminyo ug wala kay mahimo. Ang tanan mobiya kanimo, ug ang imong mga kaugalingong katagdungsod maoy mouna sa pagkatawa kanimo. Tuhoi ako, ikaw mahinumdum da kanako ug moingon nga ako may katarungan unya kon tugkan nag uban ang imong ulo, mga uban sama ning ako . . .
Ug ang manlalaban mihikap sa iyang ulo nga ubanon . . .
— Kon ako tugkan mga uban sama niana, ginoo, mitubag si Isagani nga puno sa kasubo, ug unya molingi ako sa akong kagahapon, ug makita ko nga ako nanlimbasug lamang alang sa akong kaugalingong kaayuhan ug wala akoy nahimo alang sa akong Lungsod nga naghatag kanako sa tanan ug sa mga lungsuranon nga mitabang aron ako mabuhi, nianang adlawa, ginoo, ang tagsatagsa ka uban sa akong ulo mahimong tunok, ug inay rnakahimo kanakong mapagarbohon, makahatag hinoog kaulaw!
Humag sulti niini, si Isagani miyukbo migula.
Ang manlalaban wala makalihok sa iyang gibarugan ug milurat ang mga mata. Nakadungog siya sa hagtok sa Paglakat nga nagkalayo, ug unya mibalik paglingkod, nga nangyamyam:
— Alaut nga batan-on! Mga hunahuna nga sama sa iya misantip usab sa akong panumduman kaniadto! Kon makahimo pa unta ang tanan sa pag-ingon: nahimo ko kini alang sa akong yutang natawhan, akong gihalad ang akong kinabuhi alang sa
