121
oropanhon, baskog nga molakat, nagabitbit mga basahon ug mga
kuwaderno, mahingawaon uyamut sa ilang leksiyon ug sa ilang
komposisyon: kini sila mga taga Ateneo. Ang mga nanagtungha
sa Letran maila kay hapit silang tanan nagsinina sa sapot nga
pilipinhon, labi silang daghan ug kulang kaayo sa mga basahon.
Ang mga estudiyanti sa Unibersidad naila tungod sa ilang panagway nga maugdang, hinay nga molakaw, ug inay magdalag
mga basahon, maoy ilang gibitbit ang ulisi kun baston. Ang mga
batan-ong estudiyanti sa Pilipinas dili mahigugmaon sa lingawlingaw; nagalakat sila ingon sa may gihunahuna nga nakalibog
sa ilang ulo. Bisan kinsay makakita kanila dili gayud makapaabut sa usa ka mahimayaong kaugmaon alang kanila. Bisan
tuod nakadasig sa panon ang mga mahigiton ug mahal nga bulok sa sapot sa mga dalaga nga nagtoon sa “Escuela Municipal,’’
nga nagbutang liston sa ilang mga panyo ug nagabitbit sa mga
basahon, sinunod sa ilang mga binatonan, lugos gani mabati ang
usa ka katawa, lugos gani madungog ang usa ka ti-aw; dili mabati
ang mga awit ug mga sulti nga kataw-anan; hinonoa, malagmit
nga mabati ang mga sakit nga ti-aw ug makita ang sinumbagay
sa mga bata. Ang mga dagku maligdong ug maugdang, sama
sa mga estudiyanti sa Alemanya.'
Si Placido didto moagi sa dalan nga nagasubay sa hawan ni Magallanes, aron sa pagsulod sa pultahan nga gitawag kanhi ug Santo Domingo. Sa wala lamang niya paabuta, gipikpik ang iyang bukobuko ug kini maoy nakalugos kaniya sa paglingi, nga dautang buot.
— Unsa na, Penitente, unsa na, Penitente?
Ang gapikpik kaniya mao ang iyang kauban sa klasi nga si Juanito Pelaez, maulog-ulogon ug pinangga sa mga magtotoon. ki-at ug mangil-ad ug kinaiya, mahilas ug kinataw-anan. Anak sa usa ka mestisong katsila, — adunahan nga magpapatigayon sa usa sa mga balangay sa Manila, kansa tanang niyang kalipay ug paglaum gipasikad sa pagkamaayong laki sa iyang anak — gipakaingon sa iyang amahan nga ang iyang anak daku kaayog kaugmaon ug makakab-ut gayud sa iyang gipaninguha, pinaagi sa pagki-atki-at ug pagpasalipod sa iyang kauban. Ang pagkabuktot ni Juanito modugang kon siya magbinuang ug mokatawa na.
— Nalingaw ka kaayo, Penitente? — nangotana si Juanito, nga mipikpik pag-ayo sa abaga sa iyang higala.
