— 158 —
sa pagpasok. At upang mapangatwiranan ni Ben-Zayb ang
sinabi, anyá ay:
—¡Sapagka't akalain na lamang ninyo! ¡Kung mahuli ko ang dayà sa haráp ng mga nanonood na indio! ¡Aalisán ko ng kakanin ang kaawàawàng amerikano!
Si Ben-Zayb ay isang taong malingap.
May labing dalawá ang pumanaog, na kabilang ang ating mga kilalán si D. Custodio, si P. Salvi, si P. Camorra, si P. Irene, si Ben-Zayb at si Juanito Pelaez. Inihatid silá ng kanilang mga sasakván sa pagpasok sa liwasan ng Kiyapò.
XVII
ANG PERIYA SA KIYAPO
Ang gabi'y magandá at ang anyo ng liwasan ay lubháng masaya. Sa pagsasamantalá sa masaráp na simoy at maníng. ning na buwan kung Enero ay punong-puno ang periya ng taong ibig makakita, mákita at makapaglibáng. Ang mga musika ng mga kosmorama at ang ilaw ng mga parol ay siyang nagbibigáy galák at kasayahan sa madlá. Mahahabàng hanay ng mga tindahan, nagniningningang aliyamás at mga pangkulay, lantad sa tingin ay may mga kumpol-kumpol na pelota, mga máskarang nangakatuhog sa matá, mga laruang lata, mğa tren, karrong maliliít, kabayong maliliit na napagágalaw, mga sasakyán, mğa bapor na may kanikaniláng 'maliliit na kaldera, mga pingánpinganang maliliit, mğa beléng mumunti na kahoy na pino, mĝa manikàng gawa sa ibáng lupain at gawâ dito, ang mga una ay masasaya at bulháw at ang mga huli ay mga walang katawatawa at mapagnilay na waring mga maliliit na babaing may gulang, sa piling ng mga batang nápakalalaki. Ang tugtog ng mga tambol na maliliít, ang kaingayan ng mga trompetrompetahang lata, ang tugtuging ngongò ng mga kurdiyon at mga organillo ay nagkakahalong wari'y tugtugan sa karnabal, at sa gitna ng lahát ng iyon ay paroo't parito ang makapal na tao na nangagtutulakán, nagkakabungguang ang mukha'y nangakalingón sa mga tindahan kaya't madalás ang untugan at kung minsan ay katawatawa. Napipilitang pigilan ang takbo ng mga kabayo ng mga sasakyán, ang tabi! tabi! ng mga kotsero ay nádidinğíg na sunódsunód;
