Jump to content

Page:An-Kaduntan-Han-Bungto-ni-Jose-Rizal-1962.pdf/210

From Wikisource
This page has been proofread.
200

an parhihipatungdan han mga luha dida han ira maglidong nga mga mata.

Sugad hini nga mga tinago nga mga kingke, nagpapanguwa man dida han ira mga pirit'an an mga binuhat han daraga: mga tabon nga kinaw-it, mga hanig, mga bukad nga sinubad; nangungulpot in mga sangga nga salaming nga ha sag-od may ada dapit danaw nga gutiay nga may ada man iruisdaay, mga buaya, tabugok, mga lusay, bagangbang ug mga bato nga ngatanan salaming nga mag-inggat an tina. Ini nga mga sangga pinanunudlan hin mga abano, sigarilyo ngan hin tilad nga pinanhimo han gudti nga nga tudlo han kadaragan'an. An salog han balay mainggat baga in salaming; mga biray nga pinya, kun husi man, ipinananablay ha mga purtahan; ha tungod han mga tangbuanan pinanmimitay in mga paro! nga salaming, kun papel man nga limbaon, tagumon, lunghaw kun pula man; an balay napupuno hin mga bukad ug mga masitas nga nanhihitungtong ha mga pedestal nga pinggan ha China; pati an mga santos nangagayhak man, an mga ladawan ug mga birina namamaginggat kay pinanmamaspasan han taputapo, pinanhihinisan an mga salaming, ngan dida han mga urna pinanmumutangan hin mga hinugpong nga bukad.

Ha mga dalan, linarulat-ang, pinaninindog in magpakaiindig nga mga arkos nga kawayan nga pinanngangaydan hin maupay ug palibot hin kinaruskos (2) nga tangnan nga say nakakalipay pagkit'on han kabataan. An libong han singbahan gin-atpan hin palibot, pinanukhan hin kawayan, dako an salapi nga nagamit didto basi say agian han prusisyon. Ha sirong hadto nga inatpan nag-uurugyag an kaba taan, nagdidinadlagan, namamagpananaklang, namamaglulukso ngan nagpapakagusi han ira bag-o nga bado nga iburus-og unta ha kaadlawan.

Didto ha plasa nagtindog hin paguruwaan,(3) kawayan, pawod ug kahoy: aadto guguwa an komedya ha Tondo nga malupig han mga diyos ha pagpakita hin mga katingalahan nga diri angay tuuron; didto makanta ug masayaw hira Marianito, Chananay, Balbino, Ratia, Carvajal, Yeyeng, (4) Liceria ug iba pa. An pilipino naruruyag han paguwa ug makinitaon han mga drama; namamati hin waray aringasa han kanta, nabibihag han sayaw ug mga pamalod, diri nasitsit, diri man liwat napakpak. Nga diri hinaayunan han paguwa? Ada, nagmamama ngan lumakat, diri nag-aamong han iba nga tingali naayon.(5) Dida la gu-