Novella IX della Giornata I del Decamerone (Lumbaart)/55

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
I parlari italiani  (1875)  by Giovanni Papanti
55-Dialett gardesan
Giovanni Papanti I parlari italiani in Certaldo

Esempi de lengua del Vottcent[edit]

Dialett de Maderno (BS)[edit]

Giovanni Papanti I parlari italiani in Certaldo p. 145

Dóca dìze che al tép del prim rè de Sìpro, dòpo che Gofré de Bugliù l'aìa fàta la conquìsta de Tèra Sànta, el susedè che öna gran sióra de Guascógna l'è nà en pelegrinàio al Sànto Sepólcro; de dóe tornà en Sìpro, quàlch balòs l'ha maltratàda vilanamènt. Lamentàndes la poerèta sènsa consolasiù, l'ha pensà de ricórer al rè; ma vergü l'ha avizà che la faràs i pas endàren, perchè l'éra tant indolènt e isé póch de bù, che mìa solamènt no 'l fàa giüstìsia per i insült fat ai óter, ma 'l soportàa de bislàch ànche quèi cóntra de lü; talchè ognü che gh'ès dispiazér, el se sfogàa col tösela col rè e fàga dispèt. La fómna, sentènt 'ste informasiù, disperàda de no podì vendicàs, per consolàrse la s'è fisà de spónzer l'indolènsa del rè. La va de lü e, pianzènt, la dis: "Càro el mè siòr, no só vegnìa a la sò prezènsa perchè me spète giüstìsia de l'insolènsa che i m'ha fàta; ma per mia sodisfasiù el préghe d'ensegnàrme àca mì a soportàrla sènsa fiàr, cóme 'l fa có le sò; che sa Dìo cóme sarès contéta se podìs dàrghela a lü, che l'è isì duls de portàsele vìa".
El rè, che sin adès l'éra sèmper stà ün pégher e bù de niét, cóme se 'l se dismis'ciàs, prinsipiànt a castigà l'insült fat a lé col vendicàla de cör, l'è diventà rigorùs sènsa mizüra vèrs töcc quèi che tramàs vergót cóntra l'onùr de la sóa corùna.
Giovanni Papanti, Parlari italiani in Certaldo, 1875, pagg. 145-146

Dialett de Malzesen (VR)[edit]

Dìgo dónca che nèi témp del prìmo rè de Sìpro, dòp el conquìst fat de Tèra Sànta da Gotifrédo de Büglión, è avenü che üna zentìl dóna de Guascógna en pelegrinàgio l'è andà al Sepùlcro, da dóve tornàndo, rivà en Sìpro, da cèrti sceleràti òmeng vilanamènt l'è stà oltragià. Per cui èla, sènsa algüna consolasiò dülèndose l'ha pensà d'andàrsene a riciamàr al rè. Ma gh'è stà dit d'algün che la fadìga la se perdarìa, perchè èl l'éra de sì rimèsa vìta e de cozì pòch bé, che tüt àlter che i sfrégi dèi àlter con giüstìsia el vendichès, entànt che qualùnque avéva crüscio algün, quèl col fàrghe quàlche oféza o vergógna 'l sfogàva. La quàl còza sentèndo la fómna, desperà de la vendèta, per avér quàlche consulasiò de la sò nòia, l'ha propòst de volér mòrder la mizéria del dit rè; e, nàndo vìa pianzèndo davànti a èl, l'ha dit: "Siòr mìo, mì nò vègno a la tóa prezènsa per vendèta ch'i mi aspèti de la ingiüria che m'è stat fata; ma, en sodisfasimènt de quèla, te prégo che te me insègni cóme tì te sòfri quèle che mì sènto che i te fa, asiochè, da tì emparàndo, pòsa pasientemènt la mìa soportàr, la qual, la sa 'l Signór, se mì far el podès, vulentéra te donarìa, zà che sì bòn purtadór tì te sé".
El rè, fin alóra stà tóndo e pégher, quàzi che dal són el se resveiès, scominsiàndo da la ingiüria ch'éra stà fà a 'sta fómna, la qual agramènt l'ha vendicà, l'è devegnü rigidìsim persecütór de qualùnque che cóntro l'onór de la sóa coróna el cometés vergóta da alóra 'n sèguito.
ibidem, pagg. 556-557

Dialett de Arch[edit]

Dìgo dónca che al tèmp del prim rè de Zìpro, quàndo Gotifré de Bülióm l'aèa ciapà la Tèra Sànta, 'na gran siòra de Frànsa la è nà vestìa de pelegrìm al Sepólcro; e pò, tornà endrìo e vegnüa a Zìpro, de la zènt da fórca i ghe n'ha fat de tüte le sórt. 'Sta pòera siòra no la se podèa dar pàzze de 'sta còsa, e l'ha pensà bem de nar dal re per farse far rezóm; ma qualchedüm el g'ha dit che 'l rè l'éra 'n óm così da gnènt ch'envézze de far giüstìzzia ai àltri, no 'l la fèa gnànca per lü; cosichè tüti quèi che la gh'aèa con lü, i se divertìva a fàrghe en mücc de dispèti. 'Sta siòra, quàndo la sènte 'sta còsa e che no la se podèa pü vendicàr, la se pènsa mò, per consolàrse 'n póch del sò dispiazzér, de dàrghe 'na sponzüa a 'sto rè. La va dónca da lü tüta pianzènt e la ghe dis: "Siòr, mì no vègno da vü perchè me féghe giüstìzzia de tüt quèl che i m'ha fat; ma ve prégo envézze d'ensegnàrme cóme vói fé a aèr pazziènza de quèl che i ve fa a vü; perchè cossì emparàndo pòsa aèr pazziènza de quèl che i me fa a mì. Se mì podès arivàr a far 'sta còsa, ve züro che ve farìa 'n gran regàl, zachè gh'aè così bóne spàle.
El rè, che l'éra stà enfim alóra 'n gran mincióm, cóme üm che se desmìsia, l'ha scomenzià a vendicàr süi fiòchi el tórt che i gh'aèa fat a quèla siòra, e pò l'è deventà üm che 'l castighèa a pü no pòs tüti quèi che i fèa qualcòsa cóntro l'onór de la sò coróna.
ibidem, pagg. 633-634