Novella IX della Giornata I del Decamerone (Lumbaart)/31

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
I parlari italiani  (1875)  by Giovanni Papanti
31-Dialet parmesan
Giovanni Papanti I parlari italiani in Certaldo

Ona novella del Boccasc[edit]

Dialett de Busseto[edit]

Giovanni Papanti I parlari italiani in Certaldo p. 342

Busseto el se troeuva in de la bassa parmesana, al confin con la Provincia de Piasenza.

Digh donca ch'int i prim teimp del re 'd Cipri, dop al conquist fat dla Tera Santa 'd Gotifrè 'd Büglion, acadì che 'na bela dona 'd Guascogna, in pelegrinagg l'è andada al Sepolcher e, tornand, in Cipri arivada, da qualch omen sceleraa vilanameint la fü oltragiada. E 'd cost lê, senza 'na consolazion doleindes, la pensì d'andarsen a ricorer al re; ma 'gh fü dit da qual d'on che la fadiga là la perdrev, per cost che l'era 'd vita sì rimössa e ad sì poch bein che, non sol al ne vendicava miga con giüstizia i afront fat ai ater, anzi a bota, con 'na vitüperevola viltà, al n'in perdonava fat a lü; tant che chi gh'avan dl'odi con qual d'on, i se sfogavan fandegh a lü onta e vergogna. 'Sta coss senteind la dona, desprada dla vendöta, per consolars dla sò rabia, la 's propos 'd borir la miseria dal re. E la s'andì pianzend da lü e l'ha dit: "Siur mì, mì a 'n veign a la tov preseinza par la vendöta ch'am s' dev dl'ofes ch'm'è stâ fat; at preigh che tì at m'insign, in sodisfaciment, cmè at soport gl'insült che sô ch'i t'ein fat, perchè, imparand da tì, mì possa pazieintemeint la mì soportà; la qual, Dio al sa, se mì far la podiss, vlonter at la donarev, post che acsì bon portador at n'in sê".
Al re, fina alor staa tard e cola pegor adoss, quas al se desdiss dal son, l'ha cominciâ da l'insült fat a 'sta dona, vendicada agrameint, a dvintà rigidissom persecütor d'ognon che contr l'onor dla sò corona qualcos cometeva da col giorn inanz.
Giovanni Papanti, Parlari Italiani in Certaldo, 1875, pag. 342

Dialett de Lugagnano[edit]

Lugagnano l'è ona fraziun del comun de Monchio delle Corti, in su l'Apenin, al confin con la Toscana

Ä digh donca, che int i temp der prim re 'd Cipri, dop er conquist fat dla Tera Santa da Gottofrè di Buglione, ä sucess che 'na gentil dona ed Guascogna l'andé 'n pelegrinagg al Sepolcr e, 'nt l'artornar de 'd là, arivâ en Cipri, da di scelerat d'omi la fu vilanament oltragiâ; e, dolendes ed cla cosa lì sensa ensuna consolasion, la pensé d'andar a reclamar dau re. Ma ägh fu dit da quarch d'un ch'l'aré butâ er fiad ar vent, perchè lù l'era un om ritentiv e bon da gnent, e che 'nvece 'd vendicà con giustisia li ofes fat ai ätr, l'en soportava con gran viltà un'enfinità ch'i 'gh favon a lù. Tant che tut coi ch'aven quarcò con lù, i 's vendicavan a fàgh di despet o del vergogn. La dona, sentend csì, desprada d'aver vendeta, pr'una sodisfasion dla só malcontentessa la 's mis en testa ed vrer zizzoiar la miseria ed cal re. E l'andé da lù piangend, e la 'gh diss: "Er mè sior, mé 'n vegn a la tó presensia pr'atend vendeta dl'angiuria ch'm'è stâ fat, ma en sodisfasion ed cola, ät pregh che 't m'ansegn cmé 't fê a sofri coli che sent ch'i 't fan. Perchè, emparand da té, 'm possa tor en pasa la mia; j'o sa Iddio, se podessa fà, vlontera ät darê 'n so gnan mé cosa, ma ä so che 't sî tant un bon portador".
O re, che fin alora l'era stâ 'nfingard, cmé s'o 's fussa sdormî su 'nt l'at, cmensand da l'angiuria fat a 'sta dona, ch'o la vendiché asprament, o dventé persecutor rigidissim ed tut coi ch'i essen comiss quarcò contr'a l'onor dla sò corona.
ibidem, pag. 343-344

Dialett de Parma[edit]

Giovanni Papanti I parlari italiani in Certaldo p. 344

A digh donca che int i temp del prim re 'd Cipro, dop l'aquist dla Tera Sänta fat da Gotifrè 'd Buglion, a sucess che 'na gentildona 'd Guascogna l'andì in pelegrinagg al Sepolcher e, tornänd indrê, la fu insultäda malament da di omi scelerä. E lê, lamentändsen senza nsuna consolazion, la pensì d'andär a ricorer al re; ma 'gh fu dit ch'la gh'armetrè la fadiga, perchè lù l'era 'd vita csì grama e csì poch ad bon, che putost che vendicärs ad i äter insult con giustizia, anzi 'l n'in sostgniva un'infinitä fat a lù con 'na viltä vergognösa, tänt che chiunque gh'aviss un qualch dispiaseir al la sfogäva fändegh un quälch insult o vergogna. Quand la sintì csì 'sta dona, despräda 'd vendicäres, pr'una quälca consolazion dal sò disgut, la 's miss in meinta 'd vrer svergognär la miseria 'd col re lì. E andänd pianzend davänti a lù, la 'gh dsiss: "Cära 'l mè sior, mì an vegn miga in preseinza sova per la vendeta che mì poss asptär dl'insult che m'è stä fat; ma per sodisfärla, 'l preigh ch'al m'insigna cmè 'l fa a sofrir coli ch'a j'ho sintî a dir ch'i 'gh fan, perchè mì, imparänd da lù, a possa soportär la meia pazientement; e 'l Sgnör al sa che se mì 'l podiss fär, agh la donarè vlontera, perchè lù l'è bon soportatör".
Al re, che fin alora l'era stä pigher e longh, cmè s'al s'fuss dessdä da dormir, cminzand da l'insult fat a 'sta dona, ch'al vindichì bein, al 'gnì fò un persecutör teribil ad tuti coli che, contra l'onor dla sò corona, da chì inanz i avissen comiss qualcosa.
ibidem, pag. 344

Dialett de Zibello[edit]

Donca a digh che ind i temp dal prim re 'd Cipar, dop al conquist fat dla Tera Santa da Gofred ad Buglion, è gnü che 'na gentildona 'd Guascogna in pelegrinagg l'è andada al Sepolcar; intant che la tornava dadlà cmè la fu arivada in Cipar, da sert oman birbant l'è stada vilanament minciunada. E par cost, sensa ansöna consolazion, l'ha pensâ d'andär a lamentäras dal re. Ma da sert ätar a gh'è stä det ch'a 's perdré la fadiga, parché l'era un pô mincion, che miga solament coli di ätar ingiüri a glia vindicass, ansi al sostneva con gran viltà coli ch'i 'gh fävan a lü; e intant che qual d'on a gh'äva quälch dispiaser, lü al sa sfogava cm'al färagh quälca balossada, opür cm'al svergognäral. La dona, sentend stel cosi, desprada 'd la vendeta, par consoläras dla sò noia la s'è missa in menta 'd minciunär col re; l'è andada pianzend dednäns a lü e l'ha det: "Cära 'l mè sior, mé an vegn miga dednäns a té par essar sudisfäta 'd l'ingiüria ch'i m'han fat, ma par färam pagär cola, at pregh ch'at m'insegn cm'at fê a sofrir coli che mé a sô ch'i 't fan, parchè, imparänd da té, mé a possa con paziensa soportär la mea; che Dio al sa che, se mé a podess, vlontera a t'admandariss, parché at ja sê soportär acsì ben".
Al re, ch'l'era stä fen alora pigar, cmé sa 'l sa svegliäss da la son, cminsänd da l'ingiüria fäta a 'sta dona, ch'l'ha vindicâ assê, l'è dvintâ rigorosissim par tüt coi che cometessar quälca cosa contra l'onor del sò regn dop cla cosa lì.
ibidem, pag. 345-346