Novella IX della Giornata I del Decamerone (Lumbaart)/30

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
I parlari italiani  (1875)  by Giovanni Papanti
30-Dialet munferin
Giovanni Papanti I parlari italiani in Certaldo

Una nuvela del Bucasc[edit]

Dialet de Casale Monferrato (Munferaa de sota)[edit]

Giovanni Papanti I parlari italiani in Certaldo p. 71

Siché dóncar mì a dich che ant i temp dal prim re 'd Sipri, dòp che la Tera Santa a l'è stata pijaia da Gutfrè 'd Büjón, a j'è capitaa che 'na nòbla 'd Guascògna a l'è 'ndata 'n piligrinagi al San Sepulcar, e pò dòp turnanda da là, a l'è rivaia 'n Sipri, anduva ch'a l'ha truvaa di balóss ch'a l'han maltratàla. Anlura lé, tüta scunsulaia e piegna 'd magón, a l'ha pensaa ben d'andà a fà 'l sò laménti dal re, par ch'i 'j feissa giüstisia. Ma quaicadün a j'ha diji ch'a l'era fatiga sgaraia, parchè al re a l'era tantu cujón e tantu pòch bón a fà quaicòssa 'd ben che anveci 'd fà giüstisia dal mal fat ai atar, a 's nu lassava fà lü a barón sensa dì nenta, tantu cmè ch'a l'era ciula; 'd minera chechisisia ch'a l'avissa 'vüü quaich dispiasì, a 's nu sfugava fandiji quaich dispressi. 'Sta dona, quand ch'a l'ha santii su-chì, anca ben ch'a la spereissa nenta d'iessi vandicaia, püra par cunsulàssi dal sò dispiasì a l'ha cardii ben 'd dàji 'na strafilaa a cul cujón 'd cul re; e a l'è 'ndata dnan a lü e a l'ha dìji: "O re, mì a ven nenta a la tò prasensa parchè c'ha spera d'utegni giüstisia dl'ufeisa ch'a m'han fàmi; ma, almenu par 'na sudisfasión, a 't pregh ch'at am mustri cmè ch'at fa a sufrì culi ufeisi che, a cmè ch'a sent, a 't fan a tì: parchè mì, anparanda da tì, a pòssa sufrì cun pasiensa la mia. E se mì a pudissa, al Signur al u sa, se mì a 't la rigalreissa nenta vuluntera, dal mument ch'at è csì bón a sufrìj".
Anlura 'l re, che fin a cul mument a l'era stat pigar, squasi ch'a sa svigeissa da dromì, cmensanda da l'ufeisa fata a 'sta dona, ch'a l'ha vandicaa ant ina manera spavantusa, a s'è bütàssi a da dì gran castich a tüti cui ch'a 'j feissu quaica brüta asión ch'a la ferissa disunur a la sò curógna.
Giovanni Papanti, Parlari italiani in Certaldo, 1875, pagg. 71-72

Dialet de Vignale Monferrato (Munferaa de sota)[edit]

A iei da savei che, ant i temp dal prüm re 'd Cipri, dop al conquist facc dla Tera Santa da Gotifré 'd Büglion, a j'é sücess che 'na sgnura 'd Guascogna a l'é andacia 'n palagrinagi al Sapolcro; quand ch'a l'é tornaia andarera e ch'a l'é stacia 'nt Cipri, a l'ha racivii dal figüri grami da 'd cativi parsoni. Cula sgnura a l'é rmasa tanto mortificaia 'd su-lì ch'a l'ha pansaa d'andà a lamantàssi dal re; ma j'é stai dicc ch'al maritava nanch la speisa, parchè 'l re l'era tanto in sansuscì e in poch 'd bon che, anveci 'd fà giüstisia par i atar, al parmutiva ch'a 'j na feisso a chil d'ogna color e, par cul, tücc a 's pijavo 'l piasì 'd fàj dispressi. Cula sgnura, santind su-lì e disparaia pü che prüma, a l'ha pansaa che la sula straa par consolàssi 'n poch a l'era d'andà a mortificà 'l re; a 's j'é donca presentàssi adnan a pianzinda e a j'ha dicc: "Süra maestà, mì a ven nenta da chil con l'ideia ch'a 'm vandica dl'angiüria ch'a m'han fàmi, ma anmach par ch'a 'm mostra cmé ch'al fa a soportà culi ch'a 'm diso ch'a 'j fan, e mì amparërò a rassügnàmi dla mia, che al Signur al lo sa con qual piasì a 'j armütreissa a chil, da zà ch'a l'ha 'l spali acsì bogni!"
'L re, che fina anlora l'era sempar stacc mol e andicis, squasi cmé ch'a 's fissa svigiàssi d'andrumì, a l'ha cminsipiaa a pünì coi ch'a 'j avo facc tanti dispressi a cula sgnura, e a l'é dvantaa par sempar gilos cüstodi dl'onor dla sò curogna.
ibidem, pagg. 75-76

Dialet de Carpeneto (Munferaa de sura)[edit]

A digh dunca che ant i temp dir prim re 'd Sipr, dop ir uadagn faa dra Tera Santa da Gufrè 'd Bugliun, u s'è daa che ina giantil sira dra Uasconia r'è andaia 'n piligrinage au Sipulcr e, da là turnanda 'ndrera, rivaia ant Sipr da dui o trei birbant d'assassin vilanament r'è staia ultragiaia; e d'ist ultrage chira anmagunindse sensa requie, r'ha pensaa ben d'andä a ciamä rasun dau re. Ma i j'han dicc che chile l'era csì muleja 'nt i facc soi e csì limosnun che u 'n bastava nenta che chile i spressi di atr u 'n vandicheiss nenta cun ra giüstisia, ma ansi dir mijera e mijera 'd spressi fai a chile u supurtava cun viltà sparsiaia, tant che chiunque l'aveiss cäica ratela u 's ra sfugava da pir chile fanda cäich spresse o disunur au re. Cula siura, santinda ist robe, disperaia ch'a 'n s'peiva vandicä, pir cunsulässe an po' d'ista secada a s'è bitaia 'nt ra testa d'auréi dì la sua chira cmè i atr ans ra muleja d'ist re. E, andandje pianzinda dadnan, a j'ha dicc: "Car ir mè siur, mì a 'n ven nenta a ra soi presensa pr'aspiciäme da chile vandeta dir maa ch'u m'è staa faa, ma 'n lò 'd cula vandeta at pregh che t'im mustre cmè ti 't sofre i spressi ch'a so che j'han fai a tì pirchè, amparanda da tì, mì a possa cun pasiensa supurtä i mei spressi ch'i m'han faa e che, u 'l sa u Signur, se mi a fiss bugna aurantera a ti regalreiva a tì, ch'it hai ir spale csì bugne da purtä".
U re, anfigna anlura ch'l'era staa putiun e pigr, svigiandse squase da drumì, cmensanda dau spresse faa a ista dona, che chile l'ha vandicaa prope ben, l'è dventaa afamaa prope 'd vendicässe 'd ticc cui là che da anlura 'n poi i feisso cäicoss cuntra l'unur dra sò curugna.
ibidem, pag. 69