Ndayotewa ya Riphabuḽiki ya Afrika Tshipembe/Ndima ya 1

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Ndayotewa ya Riphabuḽiki ya Afrika Tshipembe  (1996) 
Ndima ya 1: Mbetshelo dza u Thoma

1. Riphabuḽiki ya Afrika Tshipembe
1. Riphabuḽiki ya Afrika Tshipembe ndi shango ḽithihi, ḽo ḓiimisaho nga ḽoṱhe, ḽa demokirasi ḽo thomiwaho nga ndayo dzi tevhelaho—
a. Tshirunzi tsha vhuthu, u swikelelwa ha ndinganelo na u khwinisa pfanelo dza vhuthu na mbofholowo.
b. Hu si na tshikhetho nga murafho na mbeu.
c. Vhuhulwane ha ndayotewa na u vhusa ha mulayo.
d. Pfanelo dza u khetha dza vhaaluwa dzi fanaho, mutevhe wa vhakhethi wa lushaka u fanaho, khetho dza misi yoṱhe na sisiṱeme ya muvhuso wa demokirasi wa madzangano manzhi, u itela vhuḓifhinduleli, u kona u fhindula na u vha khagala.

2. Vhuhulwane ha Ndayotewa
Ino Ndayotewa ndi mulayo muhulwanesa wa Riphabuḽiki; mulayo kana vhuḓifari vhu sa tshimbilelani na ndayotewa a ho ngo tendelwa, nahone khombetshedzo/mbofho i vhewaho nga ndayotewa i fanela u tevhedzwa.

3. Vhudzulapo
1. Vhudzulapo Afrika Tshipembe vhu a fana.
2. Vhadzulapo vhoṱhe vha—
a. na pfanelo, vhuṱalu na mbuelo dza vhudzulapo dzi linganaho; vha dovha hafhu
b. vha lingana kha mishumo na vhuḓifhinduleli ha vhudzulapo.
3. Mulayo wa lushaka u fanela u ita mbetshelo ya u kona u wana, u dzhielwa na u vhuedzedzwa ha vhudzulapo.

4. Luimbo lwa lushaka
Luimbo lwa lushaka lwa Riphabuḽiki tsheo ya hone i dzhiiwa nga Phresidennde nga kha nḓivhadzo.

5. Fuḽaga ya lushaka
Fuḽaga ya lushaka ya Riphabuḽiki mivhala yayo ndi mutswu, musuku, mudala, mutshena, mutswuku na lutombo, sa zwe zwa ṱalutshedzwa na u talatadziwa kha sheduḽu ya 1.

6. Nyambo
1. Nyambo dza tshiofisi dza Riphabuḽiki ndi Sepedi, Sesotho, Setswana, siSwati, Tshivenda, Xitsonga, Afrikaans, English, isiNdebele, isiXhosa na isiZulu.
2. Hu tshi khou dzhielwa nṱha ḓivhazwakale ya u sa shumiseswa ha nyambo dza vhathu vhashu na vhuimo ha nyambo dza fhano hayani, muvhuso u fanela u dzhia maga o teaho u itela u alusa vhuimo na u khwinisa u shumiswa ha hedzi nyambo.
3. a. Muvhuso wa lushaka na mivhuso ya mavundu i nga shumisa luambo luṅwe na luṅwe u itela ndivho dza muvhuso, hu tshi dzhielwa nṱha u shumiswa, khonadzeo, tshinyalelo/mbadelo, nyimele dza dzingu na ndinganelo ya ṱhoḓea na zwi funeswaho nga tshitshavha tshoṱhe nga u angaredza kana kha vundu ḽi kwameaho; fhedzi muvhuso na muvhuso wa vundu u fanela u shumisa nyambo mbili dza tshiofisi musi dzo ṱukufhalesa.
b. Mimasipala i fanela u dzhiela nṱha u shumiswa ha nyambo na zwine zwafuneswa nga vhadzulapo.
4. Muvhuso wa lushaka na mivhuso ya mavundu, i tshi khou shumisa mulayosikwa na maṅwe maga, i fanela u langula na lavhelesa u shumiswa ha nyambo dza tshiofisi. Hu si na u pfuka mbetshelo dza khethekanyo ṱhukhu ya (2), nyambo dzoṱhe dzi fanela u lingana nahone dzi farwe u lingana.
5. Bodonyangaredzi ya Nyambo ya Afrika Tshipembe yo thomiwaho nga mulayosiṅwa wa lushaka i fanela u—
a. alusa, na u ita nyimele ya u bveledzisa na u shumiswa ha–
i. nyambo dzoṱhe;
ii. nyambo dza Khoi, Nama na San; na
iii. luambo lwa zwiga; na
a. alusa na u vhona uri hu ṱhonifhiwe—
i. nyambo dzoṱhe dzi shumiswaho nga zwitshavha zwa Afrika Tshipembe, hu tshi katelwa nyambo dza German, Greek, Gujarati, Hindi, Portuguese, Tamil, Telegu na Urdu; na
ii. Arabic, Hebrew, Sanskrit na dziṅwe nyambo dzi shumiswaho kha vhurereli ha Afrika Tshipembe.