Molaotheo wa Rephaboliki ya Afrika Borwa/Shejulu 6

←Shejulu 5

Molaotheo wa Rephaboliki ya Afrika Borwa  (1996)  Shejulu 6: Ditlhophiso tsa Nakwana

Shejulu 7→

[Shejulu 6 e lokisitswe ke karolo 3 ya Molao 1 wa 1997, ke karolo 5 ya Molao 2 wa 1998 le ke karolo 20 ya Molao 6 wa 2001.]

1. Ditlhaloso
Shejulung ena, ka ntle le haeba e sa dumelane le sengolwa—

“lehae” le hlalosa karolo ya Rephaboliki, eo pele Molaotheo wa mehleng o neng o sebetsa ka yona, e ile ya sebetswa lekgotleng la ketsamolao la Afrika Borwa e le lebatowa le ikemetseng kapa le ipusang;

“Molaotheo o motjha” o hlalosa Molaotheo wa Rephaboliki ya Afrika Borwa wa 1996;

“lekgotla la ketsamolao la kgale” le hlalosa molao o phethilweng pele ho Molaotheo wa mehleng o neng o sebetsa;

“Molaotheo wa mehleng” o hlalosa Molaotheo wa Rephaboliki ya Afrika Borwa wa 1993 (Molao wa 200, 1993).

2. Ho tswella pele ha molao o seng o le teng
1. Melao yohle e neng e se e sebetsa pele Molaotheo o motjha o sebetsa, e sa tswela pele, e ikamahantse le—
a. ho fetolwa kapa ho phumulwa; le
b. ho tsamaelana le Molaotheo o motjha.
2. Molao o entsweng wa kgale o sa ntseng o sebetsa ho ya ka dintlha tsa karolwana (1)—
a. ha e sebediswe hohle, lebatoweng kapa kae kapa kae jwalo ka pele ho Molaotheo wa mehleng o neng o sebetsa ka ntle haeba o ile wa fetolwa hore o be le ho sebediswa ka bophara; mme
b. o ntse o laolwa ke balaodi ba laolang Molaotheo o motjha o ntseng o sebetsa, o ikamahantse le Molaotheo o motjha.

3. Kutlwisiso ya molao o teng
1. Ka ntle le haeba e sa dumellane le sengolwa kapa ho bonahala hore ha e a tshwanela, sesupo sa molao ofe kapa ofe o neng o le teng ha Molaotheo o motjha o sebediswa—
a. Rephaboliking ya Afrka Borwa kapa lehaeng (ntle le ha ho bolelwa lebatowa), e lokela ho nkwa e bolela Rephaboliki ya Afrika Borwa ho ya ka Molaotheo o motjha;
b. Palamenteng, Seboka sa Naha kapa Senate, di lokela ho nkuwa di hlalosa Palamente, Seboka sa Naha kapa Lekgotla la Naha la Diprovense ho ya ka Molaotheo;
c. Ho Mopresidente, Motlatsi wa Mopresidente wa Phethahatso, Letona, Motlatsi wa Letona kapa Kabinete, le nkuwe le hlalosa Mopresidente, Letona, Motlatsi wa Mopresidente kapa Kabinete ho ya ka Molaotheo o motjha, o ikamahanyang le ntlha ya 9 ya Shejulu ena;
d. ho Mopresidente wa Senate le nkuwe e le ho bolela Modulasetulo wa Lekgotla la Naha la Diprovense;
e. ho lekgotla la ketsamolao la provense, Tonakgolo, setho sa Lekgotla la Phethahatso le setho sa Lekgotla la Phethahatso la provense, e nkuwe e supa lekgotla la ketsamolao la provense, tonakgolo, Lekgotla la Phethahatso kapa setho sa Lekgotla la Phethahatso ka tlasa Molaotheo o motjha, ho ya ka ntlha ya 12 ya Shejulu ena; kapa
f. ho puo ya mmuso kapa dipuo tsa mmuso e nkuwe e supa puo efe kapa efe ya mmuso ho ya ka Molaotheo o motjha.
2. Ka ntle le haeba e sa dumellane le maemo kapa e sa lokela, sesupo se setseng molaong wa kgale wa tsamaiso—
a. Palamenteng, Ntlo ya Palamente kapa seboka se etsang molao kapa mokgatlo wa Rephaboliki kapa wa lehae, o nkuwe o hlalosa—
i. Palamente ho ya ka Molaotheo o motjha ha eba taolo ya molao oo e abetswe kapa o behetswe ho ya ka Molaotheo wa kgale kapa ka Shejulu ena phethahatsong ya naha; kapa
ii. Lekgotla la ketsamolao la provense, haeba taolo ya molao oo e abetswe kapa e behetswe ho ya ka Molaotheo wa kgale kapa ka Shejulu lekgotleng la provense la phethahatso; ka
b. ho Mopresidente, Tonakgolo, Molaodi, kapa mosebeletsi e moholo e mong wa phethahatso, Kabinete, Lekgotla la Matona kapa lekgotla la phethahatso la Rephaboliki kapa la lehae, le nkuwe le hlalosa—
i. Mopresidente ka tlasa Molaotheo o motjha, ha taolo ya molao oo e abetswe kapa e behetswe ho ya ka Molaotheo wa kgale kapa Shejulung ena ho lekgotla la phethahatso la naha; kapa
ii. Tonakgolo ya provense ho ya ka Molaotheo o motjha haeba taolo ya molao oo e abetswe kapa e behetswe ho ya ka Molaotheo wa kgale Shejulu ena lekgotleng la phethahatso la provense.

4. Seboka sa Naha
1. Motho ofe kapa ofe eo e neng e le setho kapa mosebeletsi wa mmuso wa Seboka sa Naha ha Molaotheo o motjha o qala ho sebediswa, e eba setho kapa mosebeletsi wa mmuso wa Seboka sa Naha ho ya ka Molaotheo o motjha mme o sebetsa e le setho kapa mosebeletsi wa mmuso ho ya ka dipehelo tsa Molaotheo o motjha.
2. Seboka sa Naha se thehilweng ho ya ka dipehelo tsa karolwana (1) se lokela ho nkuwa jwalo ka ha eka se kgethilwe ho ya ka Molaotheo o motjha o felang ka 30 Mmesa 1999.
3. Seboka sa naha se bopilwe ka ditho tse 400 ho fihlela ka 30 Mmesa 1999, ho ya ka karolo ya 49(4) ya Molaotheo o motjha.
4. Melawana le ditaelo tsa Seboka sa Naha tse sebetsang ha Molaotheo o motjha o sebediswa di tla tswela pele ka ho sebetsa mme di laolwa ke ho fetolwa kapa ho phumulwa.

5. Dikgetho tsa Seboka sa Naha
1. Morero ofe kapa ofe o so kang o phethelwa ke Sebokeng sa Naha ha Molaotheo o sebediswa o tswele pele ho ya ka dipehelo tsa Molaotheo o motjha.
2. Morero ofe kapa ofe o tshwerweng ke Senate ha Molaotheo o motjha o sebediswa o lebiswe Lekgotleng la Naha la Diprovense mme Lekgotla le lokela ho tswela pele ka morero oo ho ya ka dipehelo tsa Molaotheo o motjha.

6. Dikgetho tsa Seboka sa Naha
1. Ha ho dikgetho tsa Seboka sa Naha tse tla tshwarwa pele ho 30 Mmesa 1999. Ka ntle ha Seboka se ka qhalwa ho ya ka dipehelo tsa karolo 50 (2) ka mora hore ho fetiswe kgetho ya ho hloka ho se tshetjwe ha Mopresidente ho ya ka karolo 102 (2) ya Molaotheo o motjha.
2. Karolo ya 50 (1) ya Molaotheo o motjha e sa emisitswe ho fihlela 30 Mmesa 1999.
3. Le ha Molaotheo wa kgale o phumutswe, Shejulu ya 2 Molaotheong jwalo ka ha o fetotswe ke Sehlomathiso sa A Shejulung ena, e sebetsa—
a. dikgethong tsa pele tsa Seboka sa Naha sa ka tlasa Molaotheo o motjha;
b. ho lahlehelweng ha botho ba Seboka ka mabaka a mang a sa ngolwang karolong ya 47(3) ya Molaotheo o motjha; le
c. ho tlatseng dikgeo Sebokeng le ha ho tlatseletswa, ho lekolwa, le ha ho sebediswa mananeo a mekga e bile a sebediswa ha ho tlatswa dikgeo tsa mosebetsi ho fihlela dikgetho tsa bobedi tsa Seboka tsa Molaotheo ona o motjha.
4. Karolo ya 47(4) ya Molaotheo o motjha e emisitswe ho fihlela ka dikgetho tsa Seboka sa Naha tsa bobedi ho ya ka Molaotheo o motjha.

7. Lekgotla la Naha la Diprovense
1. Nako e felang pele ho kopano ya pele ya lekgotla la ketsamolao la provense le tshwarwang ka mora kgetho ya pele ho ya ka Molaotheo o motjha—
a. kabelo ya boemedi ba mekga ba provense Lekgotleng la Naha la Diprovense e lokela ho tshwana le kabelo eo ka yona ditho tsa senate tse 10 tsa provense di neng di thonngwe ka yona ho ya ka dipehelo tsa karolo ya 48 ya Molaotheo o fetileng; mme
b. kabo ya baromuwa ba ka mehla le baromuwa ba bohlokwa mekgeng e emetsweng lekgotleng la ketsamolao la provense, e tjena:

Provense	Barongwa ba Kamehla	Barongwa ba Ikgethileng
1. Kapa Botjhabela	ANC 5, NP 1	ANC 4
2. Freistata	ANC 4, FF 1, NP 1	ANC 4
3. Gauteng	ANC 3, DP 1, FF 1, NP 1	ANC 3, NP 1
4. KwaZulu-Natal	ANC 1, DP 1, IFP 3, NP 1	ANC 2, IFP 2
5. Mpumalanga	ANC 4, FF 1, NP 1	ANC 4
6. Kapa Leboya	ANC 3, FF 1, NP 2	ANC 2, NP 2
7. Provense ya Leboya	ANC 6	ANC 4
8. Leboya Bophirima	ANC 4, FF 1, NP 1	ANC 4
9. Kapa Bophirima	ANC 2, DP 1, NP 3	ANC 1, NP 3

2. Mokga o nang le ditho lekgotleng la ketsamolao la provense o lokela ho—
a. thonya baromuwa ba ka mehla ho batho bao e neng e le basenate ha Molaotheo o motjha o ne o sebediswa mme ba eba teng ho ka sebetsa e le baromuwa ba ka mehla; mme
b. ka thonya batho ba bang ho ba baemedi ba ka mehla ha feela ho se ba bang kapa palo e sa lekaneng ya ditho tsa kgale tsa basenate.
3. Lekgotla la ketsamolao la provense le lokela ho thonya baromuwa ba ka mehla ho ya ka ho thonya ha mekga.
4. Dikarolwana tsa (2) le (3) di sebetsa feela ha ho thonngwa baromuwa ba ka mehla lekgetlo la pele Lekgotleng la Naha.
5. Karolo 62(1) ya Molaotheo o motjha ha e sebetse ho thonngweng ha ditho tsa kgale tsa Senate hore e be baromuwa ba ka mehla ho ya ka dipehelo tsa temana ena.
6. Melawana le ditaelo tsa Senate tse neng di sebediswa ha Molaotheo o motjha o sebetsa, di lokela ho sebediswa mererong ya Lekgotla la Naha ho fihlela boemong ba ho sebediswa e ikamahantse le diphetoho dife kapa dife kapa ho phumulwa.

8. Bao e neng e le ditho tsa Senate
1. Motho eo e neng e le setho sa Senate ya sa thonngwang ho ba moromuwa wa ka mehla wa Lekgotla la naha la Diprovense o na le tokelo ya ho ba setho se felletseng sa lekgotla la ketsamolao la provense leo motho a le thonyeditsweng hore e be setho sa Senate ho ya ka karolo 48 ya Molatheo wa kgale.
2. Ha motho eo e neng e le setho sa Senate a ikgethela ho se be setho lekgotleng la ketsamolao la provense, motho eo o nkuwa jwalo ka motho ya tlohetseng mosebetsi wa ho ba setho sa Senate letsatsi pele Molaotheo o motjha o sebediswa.
3. Moputso, ditumellwa le kumo tsa setho sa mehleng sa Senate se thontsweng ho ba moromuwa wa ka mehla kapa setho sa lekgotla la ketsamolao la provense di ke ke tsa fokotswa feela ka lebaka la ho thonngwa hoo.

9. Phethahatso ya Naha
1. Mang kapa mang eo e neng e le Mopresidente, Motlatsi wa Mopresidente wa Phethahatso, Letona kapa Motlatsi wa Letona ho ya ka Molaotheo wa kgale, ha Molaotheo o motjha o ne o sebediswa o tswella ho ba setho mme o dula mosebetsing ho ya ka dipehelo tsa Molaotheo o motjha, empa e ikamahanye le temana (2).
2. Ho fihlela 30 Mmesa 1999 dikarolo tsa 84, 89, 90, 91, 93 le 96 tsa Molaotheo o motjha di nkuwe jwalo ka ha eka di baleha ka mokgwa o hlahisitsweng Sehlomathisong B Shejulung ena.
3. Temananyana (2) ha e thibele Letona leo e neng e le setho sa Senate ha Molaotheo o motjha o sebediswa ho tswela pele e le Letona jwalo ka ha ho ngotswe karolwaneng 91(1)(a) ya Molaotheo o motjha jwalo ka ha karolo eo e ngotswe Sehlomathisong B.

10. Makgotla a ketsamolao a Diprovense
1. Motho e mong le e mong eo e neng e le setho kapa mosebeletsi wa mmuso wa lekgotla la ketsamolao la provense ha Molaotheo motjha o sebediswa, motho eo e eba setho kapa mosebeletsi wa mmuso wa provense eo ho ya ka Molaotheo o motjha mme o sebetsa e le setho kapa mosebeletsi wa mmuso ho ya ka Molaotheo o motjha mmoho le Molaotheo wa provense o ka bang teng.
2. Lekgotla la ketsamolao la provense le bopilweng ka dipehelo tsa temananyana (1) le nkuwe e le le kgethuweng ho ya ka Molaotheo o motjha nakong e tla fela ka 30 Mmesa 1999.
3. Ho ya ka nako e balletsweng e felang ka 30 Mmesa 1999 e ikamahantse le karolo 108(4), lekgotla la ketsamolao la provense le na le ditho tse ngata tse balletsweng molao oo ho ya ka Molaotheo wa kgale le palo ya ditho tsa Senate tsa kgale tseo e seng e le ditho tsa lekgotla la ketsamolao ho ya ka dipehelo tsa temana 8 ya Shejulu ena.
4. Melawana le ditaelo tsa lekgotla la ketsamolao la provense e sebediswang ha Molaotheo o sebediswa, e tswela pele e ikamahantse le ho fetolwa le ho phumulwa.

11. Dikgetho tsa makgotla a ketsamolao a diprovense
1. Le ha Molaotheo wa kgale o phumutswe, Shejulu 2 ya Molaotheo oo jwalo ka ha e fetotswe ho ya ka Sehlomathiso sa A sa Shejulu, e sebetsa—
a. dikgethong tsa pele tsa lekgotla la ketsamolao la provense ho ya ka Molaotheo o motjha;
b. ho lahlehelwa ke ho ba setho sa lekgotla la ketsamolao maemong a mang ho ao ho fanweng ka ona karolong 106 (3) ya Molaotheo o motjha; le
c. ho tlatsweng ha dikgeo tse teng tsa mosebetsi lekgotleng la ketsamolao le tlatseletsong ho lekolweng le ho sebedisweng ha mananeo a dikgeo tsa mosebetsi ho fihlela dikgetho tsa bobedi tsa lekgotla la ketsamolao ho ya ka Molaotheo o motjha.
2. Karolo 106 (4) ya Molaotheo o motjha e emisitswe bakeng sa lekgotla la ketsamolao la provense ho fihlela nako ya dikgetho tsa bobedi tsa lekgotla la ketsamolao ho ya ka Molaotheo o motjha.

12. Makgotla a phethahatso a diprovense
Motho eo e neng e le Tonakgolo kapa setho sa Lekgotla la phethahatso la provense ha Molaotheo o motjha o kena tshebetsong e tswela pele e le setho mme o kena mosebetsing ho ya ka dipehelo tsa Molaotheo o motjha le Molaotheo wa provense o ka bang teng feela ho sa lebalwe dipehelo tsa temana (2).
Ho fihlela Tonakgolo e kgethilweng ka mora dikgetho tsa lekgotla la ketsamolao la provense ho ya ka Molaotheo o motjha e kena mosebetsing kapa provense e sebedisa Molaotheo wa yona ho sa natswe hore ke efe e etsahalang pele dikarolwana tsa 132 le 136 tsa Molaotheo o motjha di lokela ho utlwisiswa jwalo ka ha ho ngotswe Sehlomathisong C ho ya ka Shejulu ena.
13. Melaotheo ya diprovense
Molaotheo wa provense o ileng wa fetiswa pele Molaotheo o motjha o kena tshebetsong o lokela ho itshetleha ka karolo ya 143 ya Molaotheo o motjha.

14. Mosebetsi wa molao diprovenseng
1. Molao mabapi le morero o sebakeng sa tshebetso o lenaneng le Shejulung 4 kapa 5 ya Molaotheo o motjha oo ha Molaotheo o motjha o sebediswa o ile wa tsamaiswa ka taolo lekgotleng la phethahatso la setjhaba o ka ajwa ke Mopresidente ka kgweletso ho ya nang le matla lekgotleng la phethahatso la provense ka tumello ya Lekgotla la Phethahatso la provense.
2. Ho fihlela ho hlokeha hore mosebetsi wa lekgotla la ketsamolao ho ya ka temananyana (1) o tle o atlehe, Mopresidente ho ya ka kgweletso, a nna a—
a. fetola molao oo kapa a o betla hore a tle a laole tlhaloso ya ona kapa taolo ya ona;
b. moo mosebetsi o sa sebedisweng molaong kaofela ho phumulwa le ho phethiswa ka diphetoho le ka ntle ho diphetoho dife kapa dife kapa dikamohelo tse hlalositsweng temaneng (a), dipehelo tseo mesebetsi e phethilweng ho tsona kapa ho fihlela moo mosebetsi o phethwang teng kapa laola morero ofe kapa ofe wa bohlokwa ka lebaka la kabo hammoho le ho falliswa kapa kadimano ya basebetsi kapa ho fetiswa ha thepa, melato, ditokelo le ditlamo, ho di isa kapa ho di amohela ho tswa lekgotleng la phethahatso la mmuso kapa la provense kapa lefapha lefe kapa lefe la puso, taolo, tshebeletso ya tshireletso kapa mekgatlo e meng feela
c. laola ntlha e nngwe le e nngwe e hlokahalang e le sephetho sa tshebetso, ho kenyeleditse phethiso kapa basebetsi ba bang kapa phethiso ya thepa, mekitlane, ditokelo le setlamo, ho ya kapa ho tswa phethahatsong ya naha kapa provense kapa lefapha la mmuso, tsamaiso, ditshebeletso tsa tshireletso kapa motheo o mong.
3. a. Kgatiso ya kgweletso ka nngwe e entsweng ho ya ka dipehelo tsa temananyana ya (1) kapa (2) e lokela ho nehelwa Seboka sa Naha le Lekgotla la Naha la Diprovense matsatsing a 10 a phatlalatso ya kgweletso.
b. Ha Seboka sa Naha hammoho le Lekgotla la Diprovense a sa ananele kgweletso eo kapa pehelo efe kapa efe ya yona, kgweletso eo e fellwa ke nako empa e sa ame—
i. tshebetso ya eng kapa eng e entsweng ka dipehelo tsa kgweletso eo kapa pehelo eo, pele e fellwa ke nako; kapa
ii. tokelo kapa tshwanelo e fumanweng kapa tlameho kapa molao o hlahileng pele e fellwa ke nako.
4. Ha molao o ajwa ho ya ka dipehelo tsa temananyana (1), tlhaloso efe kapa efe ya molao ho molaodi ya e laolang e amohelwe e le tlhaloso ho molaodi eo a filweng mosebetsi oo.
5. Kabo efe kapa efe ya molao ka karolo 235(8) ya Molaotheo wa mehleng mmoho le phetolo, kamohelo kapa ho phumulwa le phetiso botjha ya molao kapa ketso efe kapa efe e etswang ka karolo eo, e tla nkwa jwale ka ha e ka e entswe ho ya ka temana ena.

15. Molao o teng ka ntle ho matla a ketsamolao ya Palamente
1. Bolaodi bo teng lekgotleng la phethahatso la naha bo tsamaisang molao ofe kapa ofe o ka ntle ho matla a Palamente ha Molaotheo o motjha o sebediswa, bo tla dula bo na le tshwanelo ya ho tsamaisa molao ho fihlela o abelwa bolaoding bo lekgotleng la phethahatso la provense ho ya ka dipehelo tsa temana 14 ya Shejulu ena.
2. Temananyana (1) e tla feela dilemong tse pedi ka mora hore Molaotheo o sebediswe.

16. Makgotla a dinyewe
1. Lekgotla le leng le le leng la dinyewe hammoho le makgotla a setso a neng a leng teng pele ho kenngwa tshebetsong Molaotheo o motjha le tla tswela pele ka mosebetsi wa lona mme le sebedise matla a tshebetso ya molao ka moo molao o dumelang mme mang kapa mang ya sebetsang ofising e le mosebeletsi wa molao o tla tswela pele ho sebetsa ho ya ka molao o sebedisetswang maemo ao, le ho ya ka—
a. phetoho efe kapa efe kapa ho phumulwa ha molao oo; hammoho le
b. tumellano le Molaotheo o motjha.
2. a. Lekgotla la Molaotheo le thehilweng ke Molaotheo wa mehleng le fetoha Lekgotla la Molaotheo tlasa Molaotheo o motjha.
b. …….

[Temananyana (b) e hlakotswe ke karolo 20(a) ya Molao 6 wa 2001.]

3. a. Karolo ya Tjhebisiso ya Boipiletso ya Lekgotla le Phahameng la Afrika Borwa e ba Lekgotla le Phahameng la Boipiletso ka tlasa Molaotheo o motjha.
b. …….

[Temanyana (b) e hlakotswe ke karolo 20(a) ya Molao 6 wa 2001.]

4. a. Karolo ya provense kapa ya selehae ya Lekgotla le Phahameng la Afrika Borwa kapa lekgotla le phahameng la mahaeng kapa karolo ya kakaretso ya lekgotla le jwalo, e ba lekgotla le phahameng ka tlasa Molaotheo o motjha ka ntle le ho tokiso sebakeng seo e sebetsang ho sona, ho latela temana (6).
b. Mang kapa mang ya sebetsang ofising kapa a thonngwe ho ka sebetsa ofising e le Moahlodi wa Mopresidente, Motlatsi wa Moahlodi wa Mopresidente kapa moahlodi wa lekgotla la dinyewe eo a hlalositsweng temaneng ya (a) ha Molaotheo o sebediswa e tla ba Moahlodi wa Mopresidente kapa moahlodi wa lekgotla le jwalo la dinyewe ho ya ka Molaotheo o motjha ho ya le ka ho arolwa ho nahannweng temanyaneng (6).
5. Ka ntle le haeba ho se tumellano le tikoloho kapa e sa loka ho hang feela ho hlaloswa molaong ofe kapa ofe kapa tsamaiso ho—
a. Lekgotla la Molaotheo ka tlasa Molaotheo wa mehleng ho tshwanetse ho amohelwa e le ho bolela Lekgotla la Molaotheo ka tlasa Molaotheo o motjha.
b. Karolo ya Boipiletso ya Lekgotla le Phahameng la Afrika Borwa e amohelwe e bolela Lekgotla le Phahameng la Boipiletso; le
c. Karolo ya provense kapa ya selehae ya Lekgotla le Phahameng la Afrika Borwa kapa lekgotla le phahameng la lehae kapa karolo e akaretsang ya lekgotla leo e nkwe e bolela Lekgotla le Phahameng.
6. a. Ha ho ka kgoneha ka pele ka mora hoba Molaotheo o motjha o sebediswe makgotla ohle mmoho le moralo a ona, sebopeho, tshebetso le matla a tshebetso le molao o lokelang, o lokela ho hlophiswa botjha ka sepheo sa ho theha tsamaiso ya toka e tshwanelang ditlhoko tsa Molaotheo o motjha.
b. Setho sa Kabinete se ikarabellang ho tsa toka mme e sebetsa nakwana feela ka mora therisano le Khomishene ya Ditshebeletso ya Molao, a qale tlhophiso e ntjha e lebeletsweng temaneng ya (a).
7. a. Mang kapa mang ya ofising ha Molao wa tokiso ya Molaotheo wa Afrika Borwa ya 2001 e kena tshebetsong, ele—
i. Mopresidente wa Lekgotla la Molaotheo, e ba Moahlodi e moholo jwalo ka ha ho hlalositswe karolong 167 (1) ya Molaotheo o motjha;
ii. Motlatsi wa Mopresidente wa Lekgotla la Molaotheo, e ba Motlatsi wa Moahlodi e moholo jwalo ka ha ho hlalositswe karolong 167(1) ya Molaotheo o motjha;
iii. Moahlodi e moholo e ba Mopresidente wa Lekgotla le Phahameng la Boipiletso jwalo ka ha ho hlalositswe karolong 168(1) ya Molaotheo o motjha;
iv. Motlatsi wa Moahlodi e moholo e ba Motlatsi wa Mopresidente wa Lekgotla le Phahameng la Boipiletso jwalo ka ha ho hlalositswe karolong 168(1) ya Molaotheo o motjha.
b. Melao kapa ditaelo tsohle tse entsweng ke Mopresidente wa Lekgotla la Molaotheo kapa Moahlodi e moholo pele ho Molao wa tokiso ya Molaotheo wa Rephaboliki ya Afrika Borwa wa 2001 o kena tshebetsong, di ntse di sebetsa ho fihlela di hlakolwa kapa di lokiswa.
c. Ntle le ha e sa tsamaisane le sengolwa kapa e sa loka, tebiso molaong o mong le o mong kapa tsamaiso ho ya ho Moahlodi e moholo kapa Mopresidente wa Lekgotla la Molaotheo e tshwanetse e nkuwe e le tebiso ho Moahlodi e moholo jwalo ka ha ho hlalositswe karolong 167(1) ya Molaotheo o motjha.

[Temananyana (7) e kentswe ke karolo 20(b) ya Moalo 6 wa 2001.]

17. Dinyewe tse so fele makgotleng
Dinyewe tsohle tse neng di so phethelwe lekgotleng ha Molaotheo o motjha o kena tshebetsong di lokela ho phethwa jwalo ka ha eka Molaotheo o motjha o ne o sa fetiswa, ntle le ha ditshwanelo tsa toka di bontsha ka mokgwa o mong.

18. Bolaodi ba Botjhutjhisi
1. Karolo ya 108 ya Molaotheo wa mehleng e dula e sebetsa ho fihlela Molao wa Palamente o karolong ya 179 ya Molaotheo o motjha o sebediswa. Temananyana ena ha e ame ho thonngwa ke Motsamaisi wa Naha wa Botjhutjhisi ba Setjhaba ka dipehelo tsa karolo ya 179.
2. Mohlakisikakaretso ya mosebetsing ha Molaotheo o sebediswa o tla tswela pele ka mosebetsi ho ya ka dipehelo tsa molao o amanang le mosebetsi oo, ho sa lebalwe dipehelo tsa temananyana (1).

19. Dikano le Boitlamo
Motho a ntseng a sebetsa ho latela dintlha tsa Shejule sena a nkileng kano ya mosebetsi kapa a entse boitlamo ka tlasa Molaotheo o fetileng ha ho hlokahale a phethe kano ya mosebetsi kapa ho itlama ka tlasa Molaotheo o motjha.

20. Dikano le Boitlamo
1. Karolong ena “mokgatlo wa molaotheo” e bolela—
a. Mosireletsi wa Setjhaba;
b. Khomishene ya Ditokelo tsa Botho ya Afrika Borwa;

[Serapa (b) se lokisitswe ke karoo 4 ya Molao 2 wa 1998.]

c. Khomishene ya Tekano ya Bong;
d. Mohlakisikakaretso;
e. Reserve Bank ya Afrika Borwa;
f. Khomishene ya Ditjhelete le Matlotlo;
g. Khomishene ya Ditshebeletso tsa Toka;
h. Lekgotla la Puo la Afrika Borwa.
2. Motheo ofe kapa ofe wa Molaotheo o bopilweng ke Molaotheo wa mehleng o tla tswela pele ho sebetsa tlasa dipehelo tsa molao o sebetsang ho ona mme mang kapa mang ya leng maemong a setho sa khomishene, setho sa lekgotla la Reserve bank kapa Lekgotla la Puo la Afrika Borwa, Mosireletsi wa Setjhaba kapa Mohlakisikakaretso ha Molaotheo o mtjha o sebediswa o tla tswela pele a le maemong ao ho ya ka molao o sebediswang maemong ao, ho latelwa—
a. phetolo efe kapa efe kapa ho phumulwa ha molao oo; le
b. tumellano la Molaotheo o motjha.
3. Dikarolo tsa 199(1), 200(1), (3) le (5) ho fihlela ho (11) le 201 ho fihlela ho 206 tsa Molaotheo wa kgale, di tla dula di le tshebetsong ho fihlela di phumulwa ka Molao wa Palamente o fetisitsweng tlasa dipehelo tsa karolo ya 75 ya Molaotheo o motjha.
4. Ditho tsa Khomishene ya Tshebeletso ya Toka tse bolelwang karolwaneng 105(1)(h) ya Molaotheo wa kgale ha e sa hlole e le ditho tsa Khomishene ha ditho tseo ho hlalositsweng karolong 178 (1)(i) ya Molaotheo o motjha ba kgethelwa ho ba mosebetsing.
5. Lekgotla la Volkstaat le thehilweng tlasa dipehelo tsa Molaotheo wa kgale le tla tswela pele ho sebetsa tlasa dipehelo tsa molao o etswang o tobaneng le lona mme mang kapa mang ya neng a na le maemo ho yona ha Molaotheo o motjha o sebediswa o tla tswela pele maemong ao tlasa dipehelo tsa molao o tobaneng le lona, ho ya ka—
a. hore phetolo kapa ho phumulwa ha molao; mmoho le
b. hore o dumellane le Molaotheo.
6. Dikarolo tsa 184 A, 184 B(1)(a), (b) le (d) tsa Molaotheo wa kgale di dula di sebetsa ho fihlela di hlakolwa ka Molao wa Palamente o fetisitsweng tlasa dipehelo tsa karolo ya 75 ya Molaotheo o motjha.

21. Ho fetiswa ha molao o hlokwang ke Molaotheo
1. Moo Molaotheo o qosang hore ho fetiswe molao wa naha kapa wa provense, molao oo o lokela ho fetiswa ke bolaodi bo lokelang ka nako e lekaneng ya mohla Molaotheo o motjha o neng o sebetsa.
2. Karolo ya 198(b) ya Molaotheo o motjha e ke ke ya sebediswa ho fihlela molao o lebeletsweng o fetiswa.
3. Karolo ya 199(3)(a) ya Molaotheo o motjha e ke ke ya sebediswa pele dikgwedi tse tharo di feta ka mora molao o lebeletsweng o fetiswa.
4. Molao wa Naha o lebeletsweng karolong 217(3) ya Molaotheo o motjha o lokela ho fetiswa pele ho feta dilemo tse tharo tsa mohla Molaotheo o motjha o sebediswang, empa ho hlokeha ha molao o etswang nakong ena ha ho thibele tshebediso ya leano le hlalositsweng karolong 217(2).
5. Ho fihlela Molao wa Palamente o hlalositsweng karolong 65(2) ya Molaotheo o motjha o fetisitswe molao wa provense ka nngwe o ka nna wa lekanyetsa tsamaiso ya ona ho ya ka dipehelo tseo ka tsona matla a fuweng baromuwa ba ona ho e kgethela Lekgotleng la Naha la Diprovense.
6. Ho fihlela molao o lebeletsweng karolong 229(1)(b) wa Molaotheo o motjha o fetisitswe, masepala o na le matla a ho beha boholo ba lekgetho kapa tefello ya thepa eo a filweng matla a ho a batla ha Molaotheo o qala ho sebediswa.

22. Kopano ya setjhaba le poelano
1. Le ha ho ena le dipehelo dife kapa dife tse ding tsa Molaotheo o motjha le ka ntle ho phumulwa ha Molaotheo wa kgale, dipehelo tsohle tse tsamaelanang le tshwarelo e fuperweng Molaotheong wa mehleng ho ya ka sehlooho sa“Kopano ya Setjhaba le Poelano” di lokela ho ba karolo ya Molaotheo o motjha mabapi le Molao wa Nthsetsopele ya Kopano ya Setjhaba le Poelano wa 1995 (Molao wa 34 wa 1995) jwalo ka ha o fetotswe, ho kenyeletswa mabaka a yona a bonnete.
2. Bakeng la maikemisetso a temananyana (1), letsatsi la “6 Tshitwe 1993”, moo le hlahellang teng Molaotheong o fetileng ka tlasa “Kopano ya Setjhaba le Poelano”, di tshwanetse di balwe e le “11 Motsheanong 1994”.

[Temananyana (2) e kentswe ke karolo 3 ya Molao wa tokiso ya pele ya Molaotheo wa 1997.]

23. Bili ya Ditokelo
1. Molao wa naha o lebeletsweng karolong 9(4), 32(2) le 33(3) ya Molaotheo o motjha o lokela ho fetiswa nakong ya dilemo tse tharo ho tloha mohlang Molaotheo o motjha o kenngwang tshebetsong.
2. Ho fihlela molao o lebeletsweng dikarolong tsa 32(2) le 33(3) wa Molaotheo o motjha o fetisitswe—
a. karolo 32(1) e lokela ho balwa tjena:

“(1) Motho e mong le e mong o na le tokelo ya ho tseba ditaba kaofela tseo mmuso o di tsebang kapa e meng ya makala mafapheng afe kapa afe a mmuso ha feela tsebo eo e hlokeha mabapi le ho phethisa kapa ho boloka tse ding tsa ditokelo tsa hae.”; le

b. karolo 33(1) le ya (2) di lokela ho amohelwa tjena:

“Motho e mong le e mong o na le tokelo ya—
(a) ho ba le ho nka mohato wa molao ha e le hore ditokelo tsa hae kapa ditabatabelo tsa hae di a hanelwa kapa di bang kotsing;
(b) ka tsamaiso e nepahetseng mohato wa toka wa molao moo e leng hore tse ding tsa ditokelo kapa ditebello tsa molao tsa bona di a ameha kapa di bang kotsing;
(c) a fuwe mabaka ka ho ngola mabapi le mohato wa taolo amang ditokelo dife kapa dife tsa bona le ditabatabelo ka ntle le haeba mabaka a mohato oo a se a phatlaladitswe; le
(d) mohato wa taolo wa toka ho ya ka mabaka a filweng moo ditokelo tsa bona di amehang teng kapa di bang kotsing.”.

2. Dikarolo tsa 32(2) le 33(3) tsa Molaotheo o motjha di fela haeba molao o lebeletsweng dikarolong tseo ha di a fetiswa ka dilemo tse tharo tsa mohla Molaotheo o sebediswang.

24. Tsamaiso ya setjhaba le ditshebeletso tsa tshireletso
1. Dikarolo tsa 82(4)(b), 215, 218(1), 224 ho isa ho 228, 236(1), (2), (3), (6), (7)(b) le (8) le 237(1) le 239(4) le(5) tsa Molaotheo wa kgale di ntse di le tshebetsong jwalo ka ha eka Molaotheo wa kgale ha o a phumulwa, ho ya ka—
a. diphetoho dikarolong tse ngotsweng Sehlomathisong sa D;
b. diphetoho tse ding kapa ho phumulwa ha dikarolo tseo ka Molao wa Palamente o fetisitsweng ka tlasa dipehelo tsa karolo ya 75 ya Molaotheo o motjha, hammoho; le
c. tumellano le Molaotheo o motjha.
2. Khomishene ya Tshebeletso ya Setjhaba le dikhomishene tsa ditshebeletso tsa diprovense tse hlaloswang Kgaolong 13 ya Molaotheo wa kgale, di dula di le tshebetsong tlasa dipehelo tsa Kgaolo eo mme molao o sebediswang ho yona jwalo ka ha eka Kgaolo eo e hlakotswe ho fihlela Khomishene le dikhomishene tsa diprovense di fediswa ka Molao wa Palamente o fetisitsweng ka dipehelo tsa dikarolo tsa 75 tsa Molaotheo o motjha.
3. Ho phumulwa ha Molaotheo wa kgale ha ho ame kgweletso efe kapa efe e ntshitsweng ho ya ka karolo ya 237(3) ya Molaotheo wa kgale mme kgweletso ya mofuta oo e tla tswela pele tshebetsong ho ya ka—
a. phetoho efe kapa efe kapa ho phumulwa; le
b. tumellano le Molaotheo o motjha.

25. Keketseho ya ho se atlehe ho kgethweng makgotleng a ketsamolao
1. Mang kapa mang eo Molaotheo o motjha o sebetsa a ahlotswe Rephaboliking nako e fetang kgwedi tse 12 a le tjhankaneng a ne a sa fuwa boikgethelo ba faene, ha a tshwanela ho kgethelwa ho ba setho sa Seboka sa Naha kapa lekgotla la ketsamolao la provense.
2. Ho se atlehe ha motho tlasa dipehelo tsa temananyana (1)—
a. ho a fela ha kahlolo e ka qhelelwa thoko ha ho entswe boipiletso kapa nako ya kahlolo ya fokotswa ha ho entswe boipiletso hore e se hlole e ka mo sitisa; hape
b. ho fela ha ho feta dilemo tse hlano kahlolo e phethilwe.

26. Mmuso wa selehae
1. Ho fihlela dipehelo tsohle tsa dikarolo tsa 151, 155, 156 le 157 tsa Molaotheo o motjha—
a. dipehelo tsa Molao wa Phethoho wa Mmuso wa Selehae wa 1993 (Molao wa 209 wa 1993), jwalo ka ha o ka fetolwa nako le nako ke lekgotla la ketsamolao le tsamaelana le Molaotheo o motjha o tla dula ho fihlela ka 30 Mmesa 1999 kapa ho fihlela o phumulwa ho tswa feela hore ke efe e potlakileng; le

[Temananyana (a) e fetotswe ke karolo 5(a) ya Molao 2 wa 1998.]

b. morena wa setjhaba ya hlokometseng melao ya setso mme a dula sebakeng seo e leng sa lekgotla la phetoho la selehae, lekgotla la phetoho la mahaeng kapa lekgotla la boemedi la phethoho le hlalositsweng Molaong wa Phethoho wa Mmuso wa 1993 mme o hlwailwe jwalo ka ha o ngotswe karolong 182 ya Molaotheo wa kgale, mme e ka ba setho se seng molaong se tshwanelang ho ba setho sa lekgotla leo ho fihlela 30 Mmesa 1999 kapa ho fihlela Molao wa Palamente o fana ka molao o mong.

[Temananyana (b) e fetotswe ke karolo 5(b) ya Molao 2 wa1998.]

2. Karolo 245 (4) ya Molaotheo wa mehleng e sa ntse e sebediswa ho fihlela tshebediso ya karolo eo e ba e fela. Karolo 16(5) le ya (6) Molao wa Mmuso wa Selehae wa 1993 o ke ke wa hlakolwa pele ho 30 Mmesa 1999.

[Temananyana (2) e lokisitswe ke karolo 5(b) ya Molao 2 wa 1998.]

27. Poloko ya Melao ya Palamente le Melao ya diprovense
Karolo 82 le 124 tsa Molaotheo o motjha ha di ame poloko ya Molao wa Palamente kapa Molao wa Diprovense o fetisitsweng pele Molaotheo o motjha o sebediswa.

28. Ho ngodiswa ha thepa e tsitsitseng ya mmuso
1. Ka ho hlahisa lengolo le tswang ho bolaodi bo nang le matla ka hore thepa e tsitsitseng ya mmuso e matleng a mmuso o itseng ho ya ka dipehelo tsa karolo 239 ya Molaotheo wa kgale mongodisi wa ditumellano tseo o tlameha ho hlokomela hore tsohle tse ngotsweng kapa ditiiso kapa bongodisi bo batlehang bofe kapa bofe, lebitso la ditumellano kapa ditokomane tse ding tsa ho ngodisa thepa e tsitsitseng lebitsong la mmuso.
2. Ha ho lekgetho, tefello kapa tefo efe kapa efe e tla leshwa ho ya ka ngodiso ho ya ka dipehelo tsa temananyana (1).