Molaotheo wa Repabliki ya Afrika Borwa/Kgaolo ya 1

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Molaotheo wa Repabliki ya Afrika Borwa  (1996) 
Kgaolo ya 1: Mabakatheo

1. Repabliki ya Afrika Borwa
1. Repabliki ya Afrika Borwa ke naga e tee yeo e ikemetšego ya temokrasi yeo e theilwego godimo ga dikelo tše di latelago:
a. Seriti sa setho, phihlelelo ya tekano le tšwetšopele ya ditokelo tša botho le ditokologo.
b. Go se kgetholle batho go ya ka mmala le bong.
c. Bogolo bja Molaotheo le pušo ya molao.
d. Ditshwanelo tša batho ka moka ba bagolo tša go bouta, lenaneo la bakgethi le le swanago ka bophara, dikgetho tša ka mehla le pušo ya temokrasi ya makgotlantši, go netefatša maikarabelo, boikarabelo le tokologo.

2. Bogolo bja Molaotheo
Molaotheo wo ke molaomogolo wa Repabliki; molao goba maitshwaro ao a thulanago le wona ga a amogelege, gomme ditlemo tšeo di tšweletšwago ke wona di swanetše go phethagatšwa.

3. Boagi
1. Go na le boagi bjo bo swanago bja Afrika Borwa.
2. Baagi ka moka ba -
a. na le ditokelo, ditshwanelo le dikholego tša boagi ka go lekana; le
b. phetha mediro le maikarabelo a boagi ka go lekana.
3. Molao wa setšhaba o swanetše go beakanyetša khwetšagalo, tahlegelo le pušetšo ya boagi.

4. Koša ya Setšhaba
Koša ya setšhaba ya Repabliki e laolwa ke Mopresidente ka go dira kgoeletšo.

5. Folaga ya Setšhaba
Folaga ya Repabliki e na le mebala ye boso, gauta, talamorogo, bošweu, bohwibidu le botalalerata bjalo ka ge go hlalošitšwe ebile go thadilwe šetulong ya 1.

6. Maleme
1. Maleme a semmušo a Repabliki ke Sesotho sa Leboa, Sesotho, Setswana, Seswati, Sevenda, Setsonga, Seafrikanse, Seisimane, Setebele, Sethosa le Sezulu.
2. Ka go lemoga tirišo ye fase bogologolo le maemo a maleme a setšo a batho ba rena, mmušo o swanetše go tšea magato a maleba a a bonalago go phagamiša maemo le go tšwetšapele tirišo ya maleme a.
3. a. Mmušo wa bosetšhaba le dipušo tša diprofense di ka šomiša maleme afe goba afe a itšego a semmušo mabakeng a pušo, mme go elwa hloko tirišo, kgonagalo, ditshenyegelo, mabaka le tekatekano ya dinyakwa le dikganyogo tša setšhaba ka moka goba tša profense ye e amegago; efela mmušo wa setšhaba le pušo ye nngwe le ye nngwe ya profense di swanetše go šomiša bonyane maleme a mabedi a semmušo.
b. Bomasepala ba swanetše go ela hloko tirišo ya maleme le dikganyogo tša baagi ba yona.
4. Mmušo wa setšhaba le dipušo tša diprofense, ka go šomiša magato a semolao le a mangwe, di swanetše go laola le go hlokomela tirišo ya tšona ya maleme a semmušo. Ntle le go hlokomologa ditaelo tša karolwana ya (2), maleme ka moka a semmušo a swanetše go fiwa maemo a a swanago mme a swanetše go dirišwa ka tekatekano.
5. Boto ya Maleme a Afrika Borwa (Pan South African Language Board) yeo e theilwego ka molao wa setšhaba e swanetše -
a. go godiša, le go dira mabaka a tlhabollo le tirišo ya -
i. maleme ka moka a semmušo;
ii. maleme a MaKhoi, MaNama le a MaSan; le
iii. polelo ya dika ; le
b. go godiša le go tiišetša tlhompho ya -
i. maleme ka moka ao a šommišwago kudu ke ditikologo ka Afrika Borwa go akaretšwa Sejeremane, Segerika, Segujarati, Sehindi, Sepotokisi, Setamil Setelegu, Seurdu; le
ii. Searabiki, Seheberu, Sanskrit le a mangwe a a dirišetšwago mabaka a sedumedi ka Afrika Borwa.