Lode masciza che senpre val adatada in ogni tenpo a ra Banca Comunal

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
Lode masciza che senpre val adatada in ogni tenpo a ra Banca Comunal  (1844)  by Giovanni Gregorio Demenego
ladin ampezan
grafia moderna

Lode masciza che senpre val adatada in ogni tenpo a ra Banca Comunal.

Voi mo vede, se i ra ciato,
se ra tolo del bon ves,
se zaario, se son mato,
come al dito del paes.

Na canzon voi bete śo
propio inz' el dialeto nosc,
che ra intende ci che vó,
tanto 'l furbo come 'l gros.

No ve ocore tanto ston
Par intende chesta ca,
ch' el ra intende 'l pì coion,
che no sepe el beabà.

I ra molo a chera śente,
che sto an fesc outo e bas,
voi parlà fora di dente,
ch' i me daghe po del nas!

Da un pormai, come che son,
a chi sciore ancuoi i ra cazo,
parché da ra so prejon,
éi na fuga, che me mazo.

Voi śì ben a ra segura,
che, se i vó se vendicà
de sta strofa, a ra pì dura
i po béteme a poussà.

Ma son pien de umanità,
e in me stesso éi fato 'l pian
de dì sol ra verità,
come deve un bon cristian,

De dì poco; che mangare
me podesse sbramosà!
ma parbìo sun zerte afare
no me fido de tocià.

Ci che no ra vó capì,
ch' i se volte pure in là;
śà 'l eśordio 'l é fenì,
s' aé voia, tabacà!

Primo d' an 'l é presto ca;
de ra banca comunal
ra cucagna fenirà
con ramarico mortal.

I à da bete śo ra ziera,
e i à 'l cu da scarismà
a lascià chera scaliera,
chi sbroas, chel mescedà.

Eh! ma ignante po de moe,
dute insieme deburiada
i se sturta con chi noe
a dà r' ultima spanzada.

Se in sescion i e come toutes,
là no ocore, che s' i caze,
che co vien dorà ra goutes,
oh! aess' i mas e braze!

Anpezane! sentreae,
s' aé fosc vediei da maza,
che colore magnarae
ra rea tegna anche del Naza.

E po ancora i par ben poco
a chel Dio de trionfà,
i vorae ciapà a scroco
anche legnes da brujà.

I madiés via de daànte
de tuoi al Chino i à śà proà,
che con chi del Padresante
i aea massa da sofià.

Zenzo pien de baronada
taia su e bete via,
po el i dà una sonada
col linguajo de galia.

Sti eletore, ci élo stà,
val a dir, chiste sturloi,
che i à scelto a me guarnà,
chesto rodol de fraioi.

Ma cemodo éi śude ad ora
coscì a i zerne dute cuante,
che i à propio ciatà fora
i neode de Morgante?

Ma de duta chera armentes
tolon fora 'l Begontina,
che là pede chi segrentes
s' el pó dì fior de farina.

Sode e roba a boaton
e vestì de pano fin,
ma 'l no i rende surizion
al pì gramo cadorin.

El non à ra deboleza
d' ingrandisse e slaatà;
'l é 'l proverbio, che "grandeza
r' é sorela d' umiltà".

S' el no stasse con colore,
el sarae mincionà,
'l à da stà, vore o no vore,
par non esse bartaśà.

Beśen vede, canch' i rua
dal specià, dal sen, dal tai,
da Valbona, da ra Stua,
se i à in toura i so farai.

Là, cardéme, ch' i ra studa
co na prescia r' arsità,
ch' i se jonfa, fin ch' i suda
dal festide de crepà.

De sti puster inze ca
i śirae ben ra fasces,
o el Fouruzo i pó ciamà,
con rejon "stracaganasces".

Oh! ce roste de vedel
pies de spezies, de vontura,
ch' a i toi fora de fornel,
s' à da bete cuatradura.

Ce magnas da inperator
cojinade a uśo Franza,
ch' a sentì noma 'l odor
se s' inbalsama ra panza!

Ci ch' intia a esse preśente,
ch' i se paghe de vardà,
che i parmete solamente
de sbavasse e de stofà;

Ch' i se bete 'l cuor in pasc,
ch' i se nete pu ra bocia,
ch' i no guze i marzelasc,
parché a lore no ghin tocia.

E po i taca, ma da furbe,
Co de fraia 'l é stajon,
che ra śente no i desturbe,
su ra porta un cartelon:

"È vietato l' introdursi
senza prima d' annunciarsi".
Cortejani, cardeo fursi,
che noi semo tanto scarsi?

Co 'l é pasto, par mes' ora
chel scritorio par na zela;
no se sente a stà defora,
ch' el cuciaro e ra forzela.

Co ra furia r' é passada,
i scomenza a rajonà,
ma 'l Carter el no i abada,
el majena e 'l tende là.

El no varda i outre in faza,
ch' el vó tende ai fate suoi,
e s' i crida, el no s' inpaza,
ch' el no serve a pì paroi.

E ch' i see pur in cuestion
o de gueres o zitas,
el no disc ra so pugnon
ma 'l gramora in santa pasc.

No pó esse, ch' el descore
ne ra so conversazios,
che se 'l corpo 'l é con lore,
el pensier 'l é intor i bos.

Se i parlasse de cotura,
d' outigoi, de fen, de strame,
de valmes, de sternedura,
de porziei, de vedelame,

De ra moda d' ingrassà,
de na conpra, d' un barato,
Voi scomete, ch' el i dà
su sti afare 'l scaco mato.

De ra carica 'l aviso,
co Ventura 'l i à portà,
su, de cuor, al paradiśo
'l à sta suplica mandà:

"Oh! bon Dio, angele sante,
conzedéme par sto an
na dentera de diamante
par lourà da cortejan;

Canal anpio o bona ciucia,
che no teme 'l fun del vin,
e ra panza fata a gucia,
che non ebe fon ne fin!".

Ce ben che 'l é stà eśoudì,
vede ci che non é zote,
che 'l magnà 'l lo fesc sparì
come chi dai bussolote.

Śente, no cardassà mai,
cuanto vin ch' el porta via
chera fre de tananai!
par ch' el ebe ra magia.

Ce da ride a 'l vede cioco
par chi luoghe a tandarlà,
a svoità chel boudinoco
par chi buje, che se sà.

Ma co i và fora di suoi,
d' aga de ita un carantan,
gnanche brodo de fajoi
El no zerca in duto 'l an.

Ma 'l disc là, che ra và a maca:
"panza mea, no te fei stà!"
senpre pien come na vaca,
come un pinter beerà.

S' a và par chera, 'l Dorigo
'l é 'l pì stranbo de chi ciae;
éi pugnon, ch' anch' el marigo
con chel là 'l ra pardarae.

Se sà ben, se sto madaia
tira r' aga al so morin,
s' el se porta inze ra fraia
dal pì franco paladin.

Chera spiuma, co Ventura
'l é śù in ciasa col bilieto,
'l à sapù fei ra fegura
da conosce, se 'l é dreto:

Tol ra zedola e fesc finta
d' esse duto ingramazà,
po 'l scomenza a fei ra grinta,
a scioudasse, a delirà,

a dà in bestia, a tirà fora
zinch' o sié di meo pardios,
a mandà dute in malora,
ra comune, i loudaduos.

El par un' anima persa,
duto stiza, duto fiel,
ma in cuor 'l ea vizeversa
duto festa, duto miel.

El pensava, che ra śente
no vedesse 'l so pensier.
No vorae śì de mente
de dì algo del cassier:

Chel ra porta ben zimada,
parché 'l à ra cassa in man,
ma s' el pó fei n' asenada,
el no speta mai doman.

Pa ra piaza con un' anda
da sovrano 'l marcia via;
a incontrà sta śente granda
beśen feighe na "scioria!".

Par che 'l ebe un palo in culo,
che 'l lo feje stà in dover,
con chel far coscì da bulo,
con chel śì da granatier.

Che se calche poeron
sode a inpresto el i domanda,
par che see ra tentazion,
el s' in và da r' outra banda.

O ch' el disc, che 'l non à un scheo,
o ch' el à da baratà;
podé ben i dì "ve preo",
gnanche un cru no i cabolà.

Non é cajo, ch' i ghe tome
chi lanpantes da ra mas,
el sodisfa i poerome
con boldoi e zigar asc.

El 'l à 'l grano a prezio roto
e 'l lo vende a marza usura;
beśen dì, che chiste almoto
i à dal diou poca paura.

Ma ce braa stracadente
ch' i me bete sora ciou:
par se i pensa e par ra śente
i à 'l cuor fiedo come un rou.

E sci ch' a chesta cavales
s' i ra sona a pì no pos,
ma chi i tira su ra spales,
che i à fato soraos.

Michel saldo stà a temon,
el i mena par ra berna,
el i reje da volpon,
El i serve da luzerna.

'L à politiga e 'l é fin,
'l à chel Dio che dute sà,
el no abada un bagatin
al comando de chi là.

Come zeoles 'l é dopio,
inz' i voe el i ra fesc,
el i incanta, el i dà 'l opio,
el i torze d' ogni ves.

Là, de chera cubia grama
se pó dilo 'l caretier,
che conforme ch' el i ciama,
i và hota e vista her.

E ch' i feje po sussuro,
s' i dà spade, 'l tira cope,
de ra spores de chel uro
'l à pì pratega de trope.
Par sta ota conpatì,
se delves no i r' éi ciantada,
no fajede un "chi va lì"
opur calche furlanada.

Vedé ben, che se ra pó
anche lieśe inze na jejia,
duto chel, ch' éi betù śo,
śà 'l saé un par ciameśa.

Che se fosse stà tre di
con vosoutre sun chi scagnes
a ve vede, a presentì,
'l ea un outro pei de magnes;

O se see un talaran
a firà sun chel paré,
sta canzon da zarlatan
ra ciapaa pì conzié.

Se una femena, che sà
mile puzes del paes
fosse stada a m' in detà,
'l ea algo pì delves.

Ce voreo mai dai abada
a ra lenga d' invidiosc,
che a dà calche sboconada
i vorae esse con vos.

Fajé meo ad azetara
senza v' in aé parmal;
no r' usade, ra capara,
senò vien el capital.