L Tuesse
L Tuesse
Na storia cunteda da bera Gustl da Passua
Plu da giut fovel n zumpradëur che ova inuem Bera Cristl. L ova urtà a maridé na ria ëila, l'ova inuem Anda Berbla. Unì ne se univei mei. Ëila ëssa mefun for abù gën, che l murisse prëst. Suvënz se la bruntlovela ntra ëila y se pensova: "Aspieta pu, a ti te la feji pa bën mo n iede."
L puere uem fova bën for n puech desfidëus y se temova finamei, che n di o l auter si fëna l pudësse ntussië. Sun chësc se fejel n di che la ti jiva drët ntëur l cë sun streda dal apotecher iló daujin per ti cunté la storia. Ruvà iló dijel al apotecher: "Sce mi fëna vën n di o l auter a cumpré tuesse, dajëdi pa zucher y no tuesse." "Bel drët," dij l apotecher, "ulon pa bën fé; restëde segur; a s'udëi." L uem se n va. Bel mpont l di do ruva Anda Berbla pra l apotecher y dij, che la ulëssa tuesse a ntussië la suricies, y la rozes, che se maia su dut l pan.
L apotecher cunësc bel debota la malizia de chësta ëila y dij: "Tuesse ve dei bën, ma al incontra messëis cialé che l ne ruve danter la spëisa o che valguni d'autri ruve sëura leprò." Ëila mpermët y strajura, che la uel pa bën mëter verda y cialé lessù. L apotecher va te majon dedite y pesta su drët zucher mpede tuesse y ti l porta ora te n scarnuz y ti la cumët mo n iede da nuef, che la cële drët bën lessù, che l ne ruve danter spëisa. Anda Berbla va bën dut cuntënta a cësa. Ma bera Cristl à tosc spià che la ie jita tl'apoteca. La fëna ruveda a cësa, ala fat n bon puestl y à metù de chësc tuesse sëuravia y chërda si uem bel debota a marënda. L uem vën bën a sparon, se sënta ju pra mëisa y maia chësc puestl cun na drëta sëur, ma Anda Berbla ne se à nia tëut dl'aurela de maië cun ël. Bera Cristl se n maia n iede drët bon y assé y toma te n iede cun na fuera do mëisa ju. Chësc colp aud ëila y sauta bën a sparon te cësadafuech, dut cuntënta se pensan: "Grazia, se n iel pa mpo mort." Ëila tol n taier y va te stanghedun, fej n busc tres fonz ju te ciulé ulache l uem stajova daniëura a lauré. Pona mëtela na fum tres l busc ju y vën ora de stanghedun y ite te cësadafuech. Pona stracela l uem mort che ie tlo do mëisa destrat ora, ju per scela te ciulé, ti taca la fum ntëur l col y se n va inò sun stanghedun per l ulëi tré su. Ntant che Berbla ie jita su aut, se à Cristl destacà ora y à tacà ite n ciuch y se n ie mucià bel chiet da usc ora. Ëila ruva bën śën te stanghedun y tira su chësc si uem y bele mienela d'avëi trat su assé che l stajëss' per aria. Da dedò fejela n grop per fermé la corda y sauta a sparon a cherdé i ujins n aiut cun n gran spavënt y bradlan: "Mi uem, mi bon uem, se à tacà su." Sun chësc se abina na fola de jënt, che va a cialé do te ciulé y vëiga che ie tacà su n ciuch, mpede l uem.
A chësta moda ie ruveda la fëna dant a sunieria y à giatà straufonga. Do ntlëuta se ai for ujinà.