Del Ciastel e del Ronch sot Sie da Fodom

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search

Del Ciastel e del Ronch sot Sie da Fodom.


Nos che on dai 60 ai 70 agn on sentù dai veci che zerto Delazzer, contadin al Ronch, na fiera l ava compré doi cestons da la tiera e a jì a cesa l à sapù da dì che ades l à amò dut chël che i'ocorëva e che cojì l é content; rué su sal Ronch l à vejolé e po coi autri de fameia i s'à senté ntourn fuoch ntánt che i sciansoni cojëva a dì su le orazion, e davò cëna i é jus a dormì. De not l é vegnù la levina e porté via cesa e majon con chël che l eva laite e rué dut jun Valacia. Sto Delazzer i l assa ciapé col ce nte la viec dai sciansoni soura la nei via ncora vif e dei autri no s'à sentù nia, se i é restei duc morc o cie. Chëst berba fossa sté l nono de la Mero de berba Tone Stin via n Fopa, che de 84 agn l é ncora sann e feter ben tegnù, ma chëst l conta che sto Delazzer l assa bù l'eia nte cuna nveze che nte la viec dai sciansoni e l disc che l no n à mei sentù a dì nia de chële trei bele tose, come dit te n numer davánt.

L. Bellenzier Pettor

, bonanima, che é sté copé nte l'ultima guera, l ava ciapé a Bolsán n liber a mpeturé na ciauna trat via per bas e co l à vedù che l tratáva dei Fodomi e dei Ladins, l se l à tegnù e liet che à tánt nteresc. Del ann 1925 che l à mpeturé la cesa de Gruopa, l ie l à porté a Nani Ciufol, che ncuoi l é pa sourt come na ciampana. Chëst sourt l à mpresté a berba Bepo Iochele, bonanima, che l eva tánt literato pagina:7 e nterescé de dut; no sè se l é sté restituì o no, giusta che se l fossa davò sté mpresté a de autri, ncuoi l é sparì e l é sciode, che l contáva de tánte robe, ma che sto Nani sourt no se recorda plu dut. Del Ciastel l contáva che n capitán l à bù debujen de 150 fiorini n monëda de or e chisc l se i assa mprestei dal cont de Avoscán che l é sot foreign:Cencenighe . Per garanzia l capitán l à mossù ie scrive

4

frazion da La Plié, da Ornela, Vejiné de Là e Davedin. Cojì à scomencé via Costa, Leviné, Valacia, Roncat e Val Rossa; chëste campagne i eva mpotegade nfin a la restituzion e l capitán paiáva i fic. Spo l é rué n capitán nuof plu severo e chëst l no n à recognisciù i debic fac da chël che se n é jù; cojì l cont de Avoscán l à protesté zenza avei deguna resposta; l'auta corte i’à ntimé guera e nte sta guera entráva n zerto de Sisti da Plán, preve de sua gliejia de S.Antone che l é ncora ncuoi te cortina dei saudei tomei, proprieté da zacan dei de Sisti. L cont de Avoscán contra sto reverendo e l capitán l à perdù la guera e ence i 150 fiorini e duta la garanzia de ste

4

frazion. Ncuoi vedon ci che zacan sto paisc valëva, che fossa listescio che a dì na lëtra fora de confin costa

L. 60

e davánt

60

agn se compráva na mánza pronta. Sto liber dijëva de Gruepa dal foreign:zopf che fossa Gruopa e Gruepa dal frassum l eva via dal Poldo da Salejei. L nomináva tánc de contadins de Chierz e de autri vilagi che i sarà stei pichi; sà coriosa che gnánca un n cognom e n inom eva da chisc dé, ncuoi spo se i é morc fora o se chisc fossa pagina:8 espatriei no se sà. Via Cesera Mont de Fopa se clamáva Cinghiaza de Soura e Sotinglacia da ncuoi se clamáva Sotinghiaza. Corte l eva Federa de Soura e Federa de Sot, ilò che stà l Giaiol. Le foreign:tasse vegniva paiade con fen, stram, smauz, vuof, pernici e blava e autre robe che no me recorde plu. Con scioldi vegniva me paié dei musciac

12

scioldi a l ann. La stala l'eva via Costa con trop bestiam e l vadagn se spartiva per l vësco e i doi convenc, chël da La Ila e chël da Sán Laurenz; e chisc doi i eva dagnëra n bega percieche ogniun volëva velch deplù, cojì che chël puoro vësco l ava tres n bel dafè a chieté su le beghe de suoi religiousc. Sto liber me pèr che l ava la forma de n cuaderno da scola a presciapuoch e chëst contáva de tánte autre cosse. Nlouta s'ava tánt da fabriché e da fè, ma da sëra se steva ore e ore a ndeviné sti sciti e inom, no demè de Fodom ma de Badia, Calfosch e autri sciti. Se per cajo i Soratroi, che à eredité da berba Bepo de Iochele, ruássa pro sto liber, fossa nteresciánte de l fè avei adimprëst a chi che scrif per nost giornal ladin. Chisc nuosc esperti ruássa segur pro dut chël che é de nteresc per nos Fodomi e Ladins. L é de segur opera de n preve badiot, percieche l é trope parole badiote laite. Ntánt nos son a scur de tánte robe preziose a savei de nuosc bisnoni e plu ndavò ncora.