Biblia/Articulos/Principios de traduction
Principios e presuppositiones del traduction biblic[edit]
Le Scripturas Sancte esseva scribite le plus gran parte in duo linguas. Le lingua del Vetule Testamento (VT) esseva le Hebraico (alicun poc portiones es in Aramaico). Le lingua del Nove Testamento (NT) esseva le Greco commun (o koiné) parlate in le area del Mar Mediterraneo in le prime seculos AD, que le scriptores del NT ben cognosceva. Le plus parte del scriptores del NT esseva hebreos multilingue que, pro communicar le Evangelio de Jesus Christo "al mundo", conscientemente seligeva de emplear le Greco commun que, in ille tempores, esseva de facto le "interlingua" del commercio e del cultura. Le Greco del scriptores del NT esseva, tamen, multo influentiate de lor cultura hebraic, tanto que multe expressiones e idiotismos que illes ibi empleava, esseva simplemente un transposition del Hebraico o del Aramaico in Greco.
Hodie le Scripturas Sancte (AT + NT) esseva traducite in centenas de altere linguas de tote sorta. Le commission del traductores del Biblia es de facer comprender su contento (cata su libro e cata su phrase, de plus, cata su parola) a gente de lingua e cultura le plus differente. Illes lo face sub le presupposition que quid le Biblia contine in omne su parte, es le Parola ipse de Deo, Su message, inviate non solmente al destinatarios original de cata portion del Biblia, ma alsi a gente de omne tempore, loco e cultura. Hinc le responsabilitate del traductor de facer comprender le plus exactemente possibile in le lingua de destination lo que omne texto del Biblia contine. Le traductor del Biblia certo sape alsi que le comprehension ultime del texto biblic depende del illumination que le Sancte Spirito de Deo opera sur le mente individual del lector o auditor, ma le obra del traductor que transpone le texto del Biblia in un altere lingua debe esser le plus possibile fidel al texto original e comprehensibile.
Le deber del traductor christian es bellemente resumite per un articulo del Confession de Fide de Westminster (1647) que exprime le desiro del christianos reformate de diffunder le plus possibile per le mundo le Biblia, ponente lo in le manos del gente commun, lo que non eveniva ante le Reformation protestante.
"Le Vetule Testamento in Hebraico (que esseva le lingua vulgar del antique populo de Deo), e le Nove Testamento in Greco (que in le tempore de su composition esseva le lingua le plus generalmente cognite al nationes), essente de maniera immediate inspirate per Deo, e per su singular cura e Providentia servate pur e incontaminate in omne etate, es propter isto a considerar authentic e le autoritate ultime in omne controversias de religion al qual le Ecclesia debe appellar se. Quia, tamen, iste linguas original non es intelligibile a tote le populo de Deo, que ha le derecto e titulo de acceder directemente a lor message e le deber de leger e investigar los in le timor de Deo, le Scripturas Sancte debe esser traducite in le lingua vulgar de cata nation al quales illos perveni, a que, demorante le Parola de Deo con abundantia in omnes, illo pote conducer a coler Deo in maniera acceptabile e, per le patientia e le consolation del Scripturas, haber sperantia" [Confession de fide de Westminster, 1:8].
Il ha essentialmente duo manieras de traducer le textos del Biblia in un lingua moderneː le equivalentia formal e le equivalentia dynamic. Pro nostre traduction in Interlingua nos seligeva un "via medie", un maniera eclectic que ha pro su scopo de facer se comprender al plus grande parte del lectores al fin de communicar les le Parola de Deo in le melior maniera possibile.
Con le equivalentia formal cata parola del lingua original es representate con un parola del lingua de reception o lingua-scopo. E le parola e ordine del parolas in le phrase es quasi identic a illo del lingua original tanto quanto possibile. Iste approche es parola per parola.
Con le equivalentia dynamic (aliquando appellate equivalentia functional) le scopo es render le lingua original in le plus proxime equivalente natural in le lingua de reception, sia in significato que in stylo. Iste approche traduce phrase per phrase, o pensamento per pensamento.
De facto, nulle traduction unquam pote complir un complete equivalentia formal.
Le equivalentia dynamic[edit]
Quando un affirmation in un lingua es traducite in un altere, il ha duo cosas a considerar: (1) le forma del parolas; (2) le fortia del significato.
Un traduction non es accomplite simplemente in substituer parolas secondo un equivalentia parola per parola. Un tal operation sovente non produce le fortia (dynamica) del significato. Le traductor, alora va modificar le forma del parolas pro attinger le mesme fortia de significato. Le jargon pro "le mesme fortia de significato" es "equivalentia dynamic".
Pro melio explicar, vamos prender un exemplo del Scripturas. Il es un phrase in Actos 20:7. In le manuscriptos original le initio de iste phrase appare in iste maniera:
ΤΗΜΙΑΤΩΝΣΑΒΒΑΤΩΝ.
Illes scribeva con litteras capital e sin spatios inter le parolas. Le traductores hodie ha un Greco in forma plus facile a leger. On insereva spatios e litteras cursive:
τη μια των σαββατων.
Le carga is de adjutar nos a comprender lo que iste parolas grec significa, e le traductor va facer lo empleante un phrase in Interlingua que vehicula le mesme signification del phrase grec. Le traductor non va scriber simplemente un parola equivalente in Interlingua in le placia de cata parola como il es facite ci-subtus:
le uno del sabbatos
Un substitution parola pro parola sovente non es utile, proque illo es solmente un equivalente formal e non vehicula le fortia del significato (le equivalentia dynamic).
Durante que "le uno del sabbatos" es le pendant del parolas grec, iste cordon de parolas non es un traduction, proque illo manca de vehicular le significato vehiculate per le cordon de parolas grec.
Ergo, le traductor, habile a comprender le Greco, sape que il necesse facer tres cambios in le rendition de Interlingua pro render le senso de ille phrase grec.
Le termino "σαββατων" (un hebraismo) de facto significa "septimana", e le parola "μια" que litteralmente significa "uno", de facto hic significa "prime" e le parola implicate in Greco necessita esser supplite in Interlingua, illo es "die". Assi le traductor va scriber:
le prime die del septimana.
Le phrase grec es nunc rendite in clar Interlingua e nos lo pote comprehender ben: illo es intelligibile. Le major parte del traductores esserea satisfacite de iste rendition proque illo vehicula bellemente le forma del parolas e le fortia del significato.
Abandonar le forma del parolas? Vamos nunc considerar qualcosa que Paulo diceva: "Ora, nos non recipeva le spirito del mundo, ma le Spirito que veni ab Deo, de sorta que nos pote comprehender le cosas que Deo nos dava gratuitemente. E nos parla in re iste cosas, non con parolas inseniate per le sapientia human, ma con illos que le Spirito inseniava nos, combinante pensieros spiritual con parolas spiritual" (1 Corinthios 2:12-13).
Remarca hic lo que Paolo assere: su parolas esseva inspirate per le Spirito Sancte. Pro iste ration multe traductores non es preste a vader in ultra al traduction que nos exemplificava: "le prime die del septimana". Iste traductor essaya balanciar le forma del parolas e la fortia del significato e accommodava ambes. Aliquando isto es difficile. Comocunque, iste traductores lo essayara, proque illes crede que ambe le forma del parolas e le fortia del significato es inspirate per Deo.
Tamen, altere traductores deliberatemente abandonava le forma del parolas empleate per le scriptor original, e lo substitue con le proprie forma del parolas pro non esser limitate in vehicular lo que ille crede esser le fortia del significato.
Tal traductores tractarea como supreme la "parola" in le senso de "message" (Actos 20:27). Illes tractarea como secundari le parolas particular empleate pro exprimer ille "parola" o message. Illes es preste a sacrificar le forma del parolas pro clarificar le message e le significato que le parolas vehicula. Ecce proque illes non scriberea "le prime die del septimana" ma:
Le dominica
Le termino "dominica" non corresponde a alicun parolas del texto grec que esseva "traducite". Tamen, le traductor crede que iste parola de Interlingua rende intelligibile ille cordon de parolas grec. In iste exemplo, le traductor supple nulle equivalentia del parolas, ma essaya suppler un clar equivalentia "dynamic". De facto, "dominica" deriva de "le die del Senior" o "del Domino", e isto veni de un altere testo del Scriptura, illo es Revelation 1:10. Tote isto non es arbitrari, proque illo reimplacia parolas inspirate de un placia con parolas inspirate de un altere placia! Illo es interessante anque proque il ha multe significato inveloppate in le phrase "Le Die del Senior", un significato que non appare in le phrase del Spirito Sancte: "le prime die del septimana". "Dominica", ergo, ma illo poterea esser non mesmo le traduction final, proque nostre rationamento debe prosequer, e illo es del toto legitime.
Le traductor crede que le phrase rendite como "le prime die del septimana" reflecte le maniera per le qual le hebreos computava le tempore, secundo le qual un die nove comencia con le vespere (vide Genesis 1:5), sex horas ante medie-nocte (le romanos solmente crede que le die comencia a medie-nocte).
Le traductor crede que le "medie-nocte" mentionate in Actos 20:7 ["Le prime die del septimana, quando nos conveniva pro franger le pan, Paulo comenciava parlar al populo, e, proque ille intendeva partir le die sequente, ille prolongava su discurso usque a medie-nocte"] es le inception del Dominica, e le Dominica es "le die sequente" mentionate in Actos 20:7. Ergo, le traductor pensa que le discipulos conveniva le vespere del Sabbato. Assi le traductor replacia le parolas: "le prime die del septimana" con
Le vespere del Sabbato.
Multes considera iste sorta de "traduction" como un equivalentia dynamic dubitose proque illo reflecte le interpretation del traductor ipse. Si le traductor faceva hic un error (ille non comprenderea le significato de ille texto), alora le lectores esserea disviate e replicarea ille error. On poterea alora concluder que il es melior lassar "le prime die del septimana", e lassar le lectores libere de decider si ille die esseva le vespere del Sabbato o le vespere del Dominica.
Le equivalentia dynamic es un respectabile principio de traduction que jam de multe tempore es empleate. Vide, per exemplo, le obras de J. B. Phillips e James Moffatt (que adoptava, in nostre exemplo, "le prime die del septimana"). On debatteva multo in lor mesme dies si un methodo "plus stricte" de traduction esseva preferibile. De facto il es un bon practica que le traductores publica ante lor labor de traduction, un prefacio que explica qual methodo ille empleava, tanto que le lectores evaluta lo que illes lege, e lo compara con altere traductiones existente (isto es un practica multo recommendabile).
Le question, del qual on non pote unquam escappar es que le traductor abandona le forma del parolas grec inspirate per le Spirito Sancte que es le equivalente in Interlingua de "le prime die del septimana". Illo es reimplaciate con le parolas seligite del traductor con le scopo de fornir lo que le traductos crede esser un fortia de significato plus forte e plus precise. Le obra del traductor deberea esser, como lo exprime J. B. Phillips, "producer in le corde e in le mente de su lectores un effecto equivalente a illo producite per le author super su lectores original". Isto es le significato de "equivalentia dynamic". Le risco es que le "effecto" reputate per le traductor poterea non esser le mesmo del effecto desirate per le autor. Hodie solmente un comparation rationate inter differente versiones biblic es semper necessari.